تحریم‌های ظالمانه اقتصادی غربی‌ها علیه اقتصاد ایران، چالش‌های فراوانی را به همراه داشته است و امید می‌رود با دیپلماسی فعال و آگاه کردن جهانیان به خواسته‌های صلح‌طلبانه مردم کشورمان، این تحریم‌ها و آثار سوء آن کاهش یابد. با این حال تحریم‌ها دستاوردها و فرصت‌هایی را نیز به همراه داشته‌است. بخشی از این فرصت‌ها در قالب توسعه توانمندی سازندگان داخلی تبلور یافت ولی بخش دیگری از این فرصت‌ها از جمله فرصت‌های کم‌نظیری که تحریم‌ها پیش‌روی صنعت بیمه کشور گشوده‌اند، بلااستفاده مانده‌اند.
با مدیریت هوشمندانه و به دور از آزمون و خطا می‌توان این تحریم‌ها را به فرصتی برای نیل به صنعت بیمه‌ای کار آمد، تبدیل کرد. البته این کار مستلزم ایمان به توان و اراده نیروهای خدوم این عرصه است.
صنعت نفت به عنوان یکی از بزرگترین مشتری‌های بیمه، تا کنون توجه لازم به ظرفیت صنایع بیمه داخلی را نداشته و پیش از تحریم‌ها، مشتری پر و پاقرص بیمه‌های خارجی بود. البته در برخی موارد نیز اصولا به صنعت بیمه بی‌توجهی نشان داد و با ریسک‌پذیری غیرمعمول، پیمانکار یا کارفرما را مسوول پوشش ریسک‌های صنعتی به شمارآورد. نمونه واضح این قضیه در ماجرای برخی ناکامی‌های فنی در بخش فراساحلی پارس جنوبی نمود پیدا کرد که عوارض مالی سنگینی را برای صنعت نفت کشورمان به ارمغان آورد.
ایران با برخورداری از ذخایر نفت و گاز وسیع، نقش مهمی در تامین تقاضای جهانی انرژی بر عهده دارد و منابع درآمد ارزی کشور، عمدتا متکی بر نفت و گاز و صادرات میعانات گازی و مواد پتروشیمی است. اما مطالعه آمارها و ارقام و داده‌های عملکرد بیمه در حوزه نفت و انرژی نشان می‌دهد که کمتر از 5 درصد پرتفوی صنعت بیمه به این بخش تعلق دارد. این سوال‌ها مطرح است که چرا ریسک‌های صنعت نفت، سهم کمی از پرتفوی صنعت بیمه را تشکیل می دهد؟ چرا توسعه صنعت بیمه ایران در این بخش سرعت بسیار کندی دارد؟ اقتصاد ایران بیست و نهمین اقتصاد دنیا است اما چرا صنعت بیمه ایران چهل و پنجمین صنعت بیمه دنیا به شمار می‌رود؟ همچنین بخشی از ریسک‌های کشور نیز که تحت پوشش بیمه‌ای قرار دارند نزدیک 50 درصد آن به اجبار قانون صورت گرفته و مربوط به بیمه‌های اجباری و عمدتا در بخش حمل و نقل است.
دشمنان با تحریم بیمه نفت کش‌ها، هواپیماها، حمل و نقل کالا از خارج کشور به داخل و صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و بیمه‌های اتکایی خارجی می‌خواهند ارتباط ایران را با دنیا محدود کنند. البته با وجود اساتید و کارشناسان توانمندی که درصنعت بیمه وجود دارد، تحریم‌ها فرصتی فراهم کرده تا با افزایش ظرفیت بیمه‌گری داخل کشور، بازار بیمه رشد کند و سرمایه‌های ملی حفظ شوند.
اعمال تحریم‌ها بر صنعت بیمه کشور از دو جهت قابل بررسی و محاسبه می‌باشد. اثر مستقیم تحریم بر صنعت بیمه، باعث محدودیت واگذاری اتکایی به شرکت‌های خارجی و محدودیت در ارتباط با شرکت‌های خارجی شده است. همچنین اثر غیر مستقیم تحریم بر صنعت بیمه، از طریق فشار بر متغیرهای کلان اقتصادی و اثر گذاری این متغیرها بر صنعت بیمه می‌باشد. متغیرهایی همچون واردات، صادرات، نرخ ارز، نرخ تورم داخلی و تاثیر بر تولید ناخالص ملی.
لذا انتظار می رود با افزایش تحریم‌ها، سالانه میلیاردها تومان حق بیمه به نفع کشور حاصل شود. اکنون ضریب نفوذ 5.1 درصدی و حق بیمه حدود 5 میلیارد دلاری در صنعت بیمه مشاهده می شود و از سند چشم انداز بیست ساله بسیار عقب هستیم. این آمار نشان از ناکارآمدی و کم کاری و عدم استفاده از موقعیت های ایجاد شده است.
با اوج‌گیری تحریم‌ها، فرصتی برای به کار گیری و تزریق این مبالغ در توسعه و گسترش صنعت بیمه و ایجاد اشتغال بیشتر در این صنعت و افزایش سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی فراهم شده‌است.
برای شکوفایی بیمه بخش انرژی، صرفنظر از فرصتی که تحریم‌ها ایجاد کرده، ضرورت دارد عدم اطمینان مدیران صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و پروژه های بزرگ صنعتی و عمرانی و سرمایه گذاری را نسبت به صنعت بیمه داخلی مرتفع و پوشش‌های بیمه‌ای مورد نظر آنان برآورده کنیم.
ایجاد واحد تخصصی بیمه انرژی در وزارت نفت و در صورت امکان واحد مشابهی در وزارت نیرو، رواج تفکر سندیکالیستی و ایجاد کنسرسیوم‌های بیمه‌ای به منظور پوشش ریسک‌های بزرگ و بالا بردن تدریجی توان پوشش ریسک شرکت‌های بیمه از طریق توانمندی مالی کسب شده از پروژه‌های متوسط نفتی، مهم‌ترین راهکارهایی است که می‌تواند امکان شکوفایی صنعت بیمه در شرایط تحریم و با تاکید بر ظرفیت‌های بخش انرژی را فراهم کند. در این زمینه، فعالیت‌هایی همچون اصلاح قوانین، مقررات و آیین‌نامه‌های داخلی وزارت نفت و وزارت نیرو، ضروری می‌نماید. سطح بندی پروژه های نفتی از نظر پیچیدگی های فنی و میزان ریسک و تربیت کارشناس ارزیابی ریسک صنعت نفت و گاز و پتروشیمی در شرکت‌های بیمه گر با استخدام فارغ‌التحصیلان رشته‌های مهندسی و آموزش دروس بیمه‌ای به آنان که منجر به پرورش آکچوئر بیمه ای خواهد شد، از دیگر ضرورت‌های دستیابی به این هدف است.
*کارشناس صنعت بیمه
3939
نظر شما