سر و صدای اسکار در ایران؛ یکسال پس از تحریم سینمایی / باز هم پای فرهادی در میان است / پرونده

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، تا پیش از حضور فیلم «جدایی نادر از سیمین» در اسکار، سینمای ایران 18 بار در بخش فیلم‌های خارجی زبان حضور یافته بود و  فقط یکبار فیلمی از ایران(بچه‌های اسمان ساخته مجید مجیدی) به فهرست نهایی فیلم‌ها راه یافته بود.(اینجا)

اصغر فرهادی اما موفق شد در هشتاد و چهارمین دوره جوایز اسکار، این جایزه را به ایران بیاورد.(اینجا) سال گذشته اما جواد شمقدری رئیس سازمان سینمایی وزارت ارشاد تصمیم گرفت که اسکار را تحریم کند.(اینجا)

این اتفاق در حالی رخ داد که هیات انتخاب نماینده سینمای ایران پس از برگزاری جلسات مختلف در سازمان سینمایی فارابی فیلم «یه حبه قند» به کارگردانی سید رضا میرکریمی را (اینجا) برای حضور در هشتاد و پنجمین دوره جوایز اسکار انتخاب کرد.(اینجا)شمقدری که مانع از حضور یک حبه قند» در اسکار شده بود،  چند ماه پس از این اتفاق در گفت و گویی مدعی شدکه کرد که برای اسکار گرفتن فیلم «جدایی نادر از سیمین» لابی کرده است.(اینجا)

امسال اما سینمای ایران در شرایطی به سمت انتخاب و معرفی فیلم به آکادمی علوم و هنرهای سینمایی رفت که با تغییر دولت، سازمان سینمایی هم دچار تغییر و تحول شده بود و سکان هدایت این سازمان را مدیران دولت یازدهم به دست گرفته بودند. طبق روال هرساله، بنیاد سینمایی فارابی (که البته هنوز تغییرات دولت به این سازمان نرسیده) هیاتی را برای انتخاب نماینده سینمای ایران تشکیل داد. فاطمه معتمد‌آریا بازیگر، مسعود کیمیایی کارگردان، بهروز افخمی کارگردان، کمال تبریزی کارگردان، حسن حسندوست تدوینگر، مسعود رایگان بازیگر، علیرضا زرین‌دست فیلمبردار، حسین معززی‌نیا منتقد و امیر اسفندیاری مدیر امور بین‌الملل فارابی اعضای این هیات بودند. آن ها در نخستین گام فهرست 12 فیلم را اعلام کردند(اینجا) و در نهایت به دو نامزد رسیدند.(اینجا)از بین این دو نامزد نیز هیات انتخاب «گذشته» را برگزید (اینجا)

با انتخاب «گذشته» اما ماجرا به پایان نرسید. از یک طرف برخی از عوامل فیلم‌هایی که نام شان در فهرست 12 فیلم هیات انتخاب آمده بود، در مورد عملکرد این هیات لب انتقاد گشودند و از طرف دیگر منتقدانی که به گفته خودشان رویکردی ارزشی به سینما دارند.امیر سماواتی تهیه کننده «دربند» که فیلمش یکی از دو نامزد نهایی بود این انتخاب را تحقیر سینمای ایران دانست.(اینجا)

موافقان این انتخاب هم به دو طیف تقسیم می شدند، یک عده منتقدان و سینماگرانی که از این انتخاب با ادله خویش دفاع می‌کردند و طیف دیگر مدیرانی که انتخاب «گذشته» در کارنامه آن‌ها ثبت شده بود. امیر اسفندیاری مدیر امور بین‌المل فارابی یکی از افراد طیف دوم بود که خیلی زود و ساعاتی پس از اعلام رای هیات انتخاب لب به سخن گشود و از این تصمیم دفاع کرد.(اینجا)

حجت الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی که پیش از انتخاب نماینده سینمای ایران گفته بود، سازمان سینمایی در کار اعضای هیات انتخاب دخالت نمی کند (اینجا)، پس از بالاگرفتن بحث‌ها به دفاع از عملکرد این هیات پرداخت و گفت که «تا حالا پیش آمده اثری به عنوان نماینده معرفی شود و انتقادهایی را در پی نداشته باشد؟!» (اینجا)

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم گفت که «من هنوز فیلم «گذشته» را ندیده‌ام اما معتقدم کارشناسانی که تصمیم به معرفی این فیلم به عنوان نماینده ایران برای معرفی به اسکار گرفته‌اند، هم از صاحب‌نظران بوده‌اند. البته این نظر قطعی است و این فیلم به عنوان نماینده ایران به اسکار معرفی خواهد شد.»(اینجا)

20 منتقد و سینماگر هم در گفت و گو با خبرآنلاین دلایل خود را برای مخالفت یا موافقت با فیلم گذشته بازگو کردند(اینجا)

واکنش‌ها اما محدود به ایران نبود ،الکساندر ماله-گی تهیه کننده فرانسوی این فیلم هم پس از اعلام نام «گذشته» به عنوان نماینده ایران از این انتخاب استقبال کرد و گفت که : «این انتخاب به شرکت سونی پیکچرز کلسیکس، پخش‌کننده آمریکایی ما کمک می‌کند تا برای تبلیغ «گذشته» برای دیگر بخش‌های جوایز اسکار مانند بهترین کارگردان، بهترین فیلمنامه، بهترین بازیگر زن و بهترین بازیگر مرد مکمل بهتر عمل کند.»(اینجا)

برخی از منتقدان در بیان دلالیل مخالفت خود با انتخاب فیلم فرهادی، به مسائلی چون زبان فیلم، تهیه کننده فرانسوی اثر و .. اشاره می‌کردند، در حالی که قوانین آکادمی پس از تغییرات مختلف راهکارهای دیگری را برای تشخیص هویت یک فیلم و تعلق آن به کشور معرفی کننده در نظر گرفته است.(اینجا)

موافقان فیلم هم با توجه به شناخته شده بودن اصغر فرهادی در سطح بین المللی، پخش کننده قوی این فیلم و ضعف رقبا تاکید داشتند که انتخاب صورت گرفته بهترین انتخاب ممکن است. (اینجا)

در این بین افرادی از هر دو طیف بودند که اعتقاد داشتند؛ چون فرهادی در هشتاد و چهارمین دوره اسکار، این جایزه را کسب کرده غیر ممکن است که آکادمی بار دیگر اسکار فیلم خارجی زبان را به اثری که او ساخته بدهد. مرور فهرست کارگردان‌هایی که موفق به دریافت این جایزه شده‌اند، اما نشان داد که این امر مسبوق به سابقه نبوده و کارگردان‌هایی چون فدریکو فلینی و ویتوریو دسیکا هرکدام 4 بار این اسکار را به نمایندگی از سینمای ایتالیا دریافت کرده‌اند. (اینجا)

در این بین اما ورایتی در مطلبی به ارزیابی تغییر قوانین بخش اسکار فیلم خارجی زبان پرداخت (اینجا) و لس آنجلس تایمز هم در تحلیلی به احتمال موفقیت فیلم فرهادی پرداخت.(اینجا)

حالا باید منتظر ماند و دید که فرهادی با فیلمی که در پاریس ساخته می‌تواند ایران را صاحب دومین اسکار حود کند یا خیر؟ برای یافتن این پاسخ باید منتظر ماند و دید که «گذشته» در محله اول جایی در بین 5 فیلم نهایی این بخش پیدا می کند که روز 16 ژانویه 2014 (26 دی) اسامی آن ها اعلام می‌شود. اگر این اتفاق بیفتد آن وقت باید به انتظار روز یکشنبه دوم مارس (بامداد دوشنبه 12 اسفند به وقت ایران) نشست که برگزیدگان هشتاد و ششمین دوره این چایزه در دالبی تیه‌تر در هالیوود اند هایلند لس آنجلس معرفی می‌شوند.

5757