تشتت فرهنگی و الزامات جهان درگذار؛جوانان بی تقصیرند

بعد از خواندن این خبر مانند یک فیلم دور تند در تخیل خود دیدم که جهان آموزش و پرورش و در نهایت جهان فرهنگی انسان حداقل تا 50 سال آینده چگونه متحول خواهد شد.
در" دیروز" یعنی قبل از ظهور اینترنت و گوشی های هوشمند ،آموزش و فرهنگ پذیری جوانان از الگویی تبعیت می کرد که به شکلی بطئی ذهن ها را با مناسبات جامعه پیرامونی پرورش می داد.
بطئی بودن پدیده فرهنگ پذیری و محدود بودن آژانس های اجتماعی کردن فرد باعث می شد که فرهنگ دارای ارتباط معناداری با گذشته و آموزه های نسل قبل داشته باشد در این نظام هرچه معلمین و مربیان پیرتر و با تجربه تر بودند معقول تر بودند و تاثیر فرهنگیشان بر ذهن جوان بیشتر بود چنان که آموزهای دینی و عرفانی نیز همگی در تاریخ علم و ادبیات و عرفان ما حول محور یک "پیر" می گشت.
اما به نظر می رسد پارادایم آموزش و فرهنگ پذیری در 50 سال اول قرن بیست و یکم به نحو چشمگیری در حال تغییر است .
این جهان رو به گذار و در حال تغییر (چنان که لازمه هر تغییر است) با خود معضلاتی راهم همراه می آورد که شاید بزرگترین پدیدار آن وجود نوعی بی هنجاری و تشتت فرهنگی در میان نسل جوان باشد.
این تشتت فرهنگی گرچه در جوامع مختلف تظاهرات مختلفی نیز دارد اما دارای پایه ای مشترک است ؛ فرقی نمی کندجوانی ایرانی باشی یا برزیلی یا هندی و یا هلندی در هرکجا که باشی جهان داده های مجازی با فراز و فرود خاص تورا تحت تاثیر قرار خواهد داد و جهان فرهنگی تورا دستخوش تغییرات گسترده خواهد کرد.
در این جهان نو ،جوانان بسیار جلوتر از مربیان خود حرکت می کنند و شبکه جهانی و مهارت ارتباط گیری و گرفتن اطلاعات از این شبکه، نسل جوان را از نسل پیش از خود جلو می اندازد .
طبیعتا مهارت نسل جوان در یاد گیری تکنیک و فن آوری آنان را به خود غره کرده و کم کم چنان که امروز هم مشاهده می شود احترام به نسل قبل و والدین و مربی و مهارت های آنان را تحت تاثیر قرار می دهد.
این گسست فرهنگی و قطع کانال های ارتباطی هویت بخش نسل جوان با تاریخ و فرهنگ ملل در یک دوره گذاراز آنان موجودات همگونی می سازد که تولید کنندگان و مصرف کنندگان دنیای آینده اند؛ دنیایی که می کوشد با سرعت خود را از گذشته و خاطرات آن جدا سازد.
این موضوع نه تنها در کشور ما بلکه در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا باعث نگرانی شده است گرچه نسل جوان این نگرانی ها را آخرین دفاع سنت در برابر جهان فوق مدرن آینده می داند و آن را به رسمیت نمی شناسد اما دایره گسترده تشتت فرهنگی که موجب رواج بی اخلاقی و دوری از معیارهای انسانی می شود از هم اکنون باید نسل گذشته را به خود آورد.
ماهواره ، اینترنت و جهان سایبر به طور قطع با سرعت غیر قابل تصور پیشرفت می کنند دور نیست روزی که انسان تنها با بدن خود به اینترنت و ماهواره متصل شود و از درون عینک خود بی آنکه توجهی برانگیزد در دنیای دیگری سیر کند.
در چنین دنیایی وظیفه نسل گذشته که پاسداران فرهنگ و تاریخ هستند مقاومت فرهنگی در برابر تغییر نیست چرا که این مقاومت از پیش محکوم به شکست است در چنین دنیایی یادگیری مهارت های ارتباطی و حضور با قدرت در این فضا برای حفظ اصول اخلاق و فرهنگ بسیار ضروری تر است.
در این دوره و زمانه شماتت و سختگیری بر نسل جوان و سعی در محدود کردن منابع اطلاعاتی وی چیزی به جز افزودن بر شکاف بین نسلی نیست چرا که آنان نه تنها مقصر نیستند بلکه به مانند مسافران قطار فوق سرعت جهان آینده تا رسیدن به ایستگاه بعدی دچار دلهره وجودی و عدم ثبات هویتی و شخصیتی هستند.
بسیاری از افراد شاخص در نسل گذشته اعم از معلمان ،اساتید ،هنرمندان پیشکسوت ، والدین و......همگی از عدم مطالعه کتاب ، بی اخلاقی و عدم وجود فرهنگ احترام در نسل جوان ناراحت و عصبی اند اما به نظر می رسد شرایط دنیای امروز جوری است که دیگر نمی توان نسل جوان را به چیزی متهم کرد بلکه باید کم کم خود را از واگنهای آخری قطار جدا کرد و با آنان و در کنار آنان در این مسافرت تاریخی از دنیایی به دنیایی دیگر همراه بود.