شرایط قم به گونه ای است که بخاطر زائرپذیری و در کنار آن، وجود مسجد مقدس جمکران و بارگاه حضرت معصومه(س) و همچنین موقعیت جغرافیایی که در مسیر مواصلاتی 17 استان کشور قرار گرفته، جمعیت زیادی وارد این شهر و خارج می شوند.
معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی استان قم گفت: بررسی های صورت گرفته در مراکز بهزیستی در بحث متکدیان، دختران فراری و کودکان خیابانی، بیانگر این است که بیش از 50 درصد این افراد از سایر استانهای کشور هستند که به دلایل مختلف از جمله دسترسی راحت تر و امنیت بیشتر به قم وارد می شوند.
مریم علیشیری تصریح کرد: به عبارتی دیگر این افراد سرریز آسیب های اجتماعی استان های دیگر می باشند و متاسفانه در بسیاری از مواقع آمار این افراد به عنوان آسیب های اجتماعی قم مطرح می شود.
وی افزود: ارتقاء امکانات و خدمات در شهرهای مبدا نیز می تواند انگیزه مهاجرت افراد به شهرهای بزرگ از جمله قم را کاهش دهد و انگیزه بازگشت افرادی را که مهاجرت کرده اند را افزایش دهد.
وی با اشاره به روند مهاجرت به شهرهای بزرگ، گفت: به طور طبیعی در چنین بافت هایی ازدواج های بین فرهنگی رشد قابل ملاحظه ای دارد و بر همین اساس مسائل و مشکلات پس از ازدواج و طلاق نیز زیاد می شود.
علیشیری در عین حال افزود: چند فرهنگی در بحث ازدواج در ابتدا منفی نیست، در هر جامعه ای خرده فرهنگ های متفاوتی وجود دارد؛ مهم این است که چگونه با این مساله برخورد کنیم؛ در یک جامعه با خرده فرهنگ های متفاوت هم می شود با اقداماتی مثل مشاوره و ازدواج آگاهانه این اختلافات را در خانواده به حداقل رساند و مشکلات را نیز کمتر کرد.
وی با بیان اینکه طلاق آسیبی است که از اهمیت ویژه ای برخوردار است، گفت: طلاق علت های زیاد و بعضا پیچیده ای دارد، ولی عواملی مانند اعتیاد، مسائل اقتصادی، ضعف در مهارت های ارتباطی و زندگی، خیانت و بیماری های جسمانی از جمله عوامل مهم دخیل در طلاق است.
وی با بیان اینکه باید در حوزه پیشگیری از طلاق فعالیت بیشتری صورت گیرد، گفت: باید بر اساس برنامه ریزی دقیق و علمی زوجین قبل و بعد از شروع زندگی مشترک در کلاس های آموزشی شرکت کنند تا کمتر دچار آسیب های ناشی از عدم آگاهی و یا در نهایت طلاق شوند.
وی ادامه داد: زمانی که زوجین دچار مشکل شوند، اگر هر چه سریع تر با مراجعه به مراکز مشاوره برای حل آن اقدام کنند به مراتب نتایج بهتری می گیرند و در این صورت شاید نیاز به مراجعه به محاکم قضایی خانواده و انجام اقدامات قانونی نباشد.
در استان قم 19 مرکز مشاوره وابسته به اداره کل بهزیستی فعال است که از این تعداد، سه مرکز خدمات مشاوره تخصصی ارائه می دهند، سه مرکز پایگاه سلامت روان محلی و 13 مرکز نیز مراکز مشاوره عمومی هستند.
معاون امور اجتماعی بهزیستی قم با بیان اینکه مشاوره با متقاضیان طلاق از موضوع های سخت و پیچیده برای مشاوره است، گفت: افرادی که قصد طلاق دارند و به مراکز مشاوره مراجعه می کنند، معمولا انگیزه ادامه زندگی مشترک ندارند و همین امر مهارت و زمان زیادی برای مشاوره می طلبد تا این کار با موفقیت انجام شود.
وی وحدت رویه میان دستگاه های ذیربط در امر کاهش طلاق را ضروری دانست و گفت: باید بین دستگاه ها وحدت رویه و همگرایی باشد تا این اقدامات موثرتر و منجر به نتایج بهتری شود و همچنین از هدر دادن امکانات و منابع نیز جلوگیری شود.
* روند طلاق در استان قم
وی با بیان اینکه حدود 40 تا 50 درصد متقاضیان طلاق استان به مراکز بهزیستی مراجعه می کنند، گفت: بر اساس بررسی کارشناسان در مراکز مشاوره بهزیستی، عدم داشتن مهارت های ارتباطی و زندگی، اعتیاد، اختلالات شخصیتی و عدم مسئولیت پذیری بیشترین فراوانی را در علت طلاق داشته است.
علیشیری تصریح کرد: بر اساس این بررسی ها طلاق در کشور طی سال های اخیر در برخی مقاطع روند نزولی و در برخی مقاطع دیگر روند صعودی داشته است و استان قم هم از این امر مستثنی نبوده است.
وی در خصوص نتایج اقدامات صورت گرفته طی سال های گذشته، افزود: بر اساس بررسی های صورت گرفته به صورت میانگین 28 درصد زوجین مراجعه کننده به مرکز کاهش طلاق بهزیستی سازش می کنند و معمولا بر اساس بررسی های دوره پیگیری، درصد بالایی از این زوجین تا بیش از دو سال زندگی مشترک آرامی دارند.
وی اضافه کرد: خوشبختانه در بحث کاهش طلاق همکاری و تعامل خوبی بین دادگستری استان و بویژه مجتمع قضایی خانواده(دادگاه خانواده) با بهزیستی وجود دارد، که این امر در درازمدت می تواند تاثیر مثبتی روی برنامه های این حوزه داشته باشد.
علیشیری درمورد وضعیت مراجعه کنندگان به مراکز بهزیستی گفت: 48 درصد از افرادی که برای طلاق به مراکز بهزیستی مراجعه کردند فرزند نداشته اند؛ همچنین 58 درصد از این افراد زیر پنج سال زندگی مشترک داشته اند که این موضوع بیانگر اهمیت سال های اولیه زندگی مشترک است.
به گفته وی، افسردگی، اضطراب و اختلالات مربوط به وظایف شغلی از جمله عوارض طلاق برای زوجین مراجعه کننده به این مراکز و مشکلاتی از قبیل اختلالات اضطرابی، گوشه گیری، افت تحصیلی، پرخاشگری و ترک تحصیل از جمله عوارض و اختلالات ایجاد شده برای بچه های طلاق بوده است.
* فعالیت 11 پایگاه خدمات اجتماعی در قم
وی به ایجاد پایگاه های خدمات اجتماعی اشاره و بیان کرد: 11 پایگاه خدمات اجتماعی در سکونتگاه های غیررسمی و مناطق حاشیه ای شهر که از لحاظ خدمات اجتماعی کم برخوردار بودند فعال شده است که با فعالیت های اجتماع محور، با کمک اهالی محل اقدام به برنامه ریزی مختلف جهت کاهش عوارض و آسیب های ناشی از حاشیه نشینی می کنند.
معاون امور اجتماعی بهزیستی قم گفت: نخستین هدف پایگاه های خدمات اجتماعی این است که افراد دچار آسیب نشوند و بهداشت فردی و روانی آن ها با شرکت در کلاس های آموزشی که در مدارس، مساجد و پایگاه های بسیج برگزار می شود، ارتقا یابد تا بتوانند مسائل و مشکلاتشان را حل کنند.
وی افزود: در خصوص فعالیت در مناطق حاشیه ای شهر نباید صرفا به فعالیت های دولتی بسنده کرد، بلکه باید به سمت برنامه های اجتماع محور رفت تا افرادی که در آن جامعه زندگی می کنند در برنامه ریزی ها، شناخت مسائل و مشکلات اجتماعی دخیل باشند تا برنامه های اجرایی موثرتر باشد.
وی گفت: افرادی که از بضاعت مالی کمتری برخوردارند و معمولا مشاغل کاذب دارند برای تهیه مسکن ارزان تر و برخی دیگر به دلیل بافت فرهنگی خاص این مناطق به حاشیه نشینی روی می آورند.
علیشیری افزود: در برخی از این مناطق دسترسی به امکانات شهری و خدمات اجتماعی محدودتر است و هر چه دسترسی کمتر باشد امکان بروز مشکلات و آسیب های اجتماعی نیز بیشتر است، بر همین اساس یکی از اهداف پایگاه های خدمات اجتماعی تسهیل دسترسی مردم این مناطق به خدمات اجتماعی، مهارتی و مشاوره ای مختلف و در نهایت توانمند سازی افراد می باشد.
وی همچنین با اشاره به معضلاتی مانند دختران فراری و زنان خیابانی، گفت: این افراد توسط شهرداری و یا نیروی انتظامی جمع آوری و بخشی از آن ها برای ساماندهی به بهزیستی سپرده می شوند.
وی افزود: زنان و دخترانی که از شهرهای دیگر به قم آمده باشند به شهرشان بازگردانده می شوند و خانواده افرادی که ساکن قم هستند شناسایی می شوند و بر اساس وضعیت آن خانواده و پس از مناسب شدن شرایط خانواده، این افراد یا به خانه بازگردانده و یا در مراکز بهزیستی به صورت موقت نگهداری می شوند.
علیشیری با بیان اینکه کارشناسان بهزیستی با انجام مشاوره و سایر اقدامات شرایط خانواده را برای پذیرش این افراد مناسب تر می کنند، ادامه داد: این گروه از دختران و زنان در مرکز مداخله در بحران بهزیستی ساماندهی می شوند و در صورت نیاز به بازپروری، در سایر مراکز بهزیستی نگهداری و ساماندهی می شوند.
وی تصریح کرد: دختران فراری و زنان خیابانی معمولا حاصل خانواده های نابسامان هستند که عمدتا درگیر مشکلاتی از جمله طلاق، اعتیاد، مشکلات اخلاقی پدر یا مادر هستند؛ بنابراین یکی از اقدامات مناسب در زمینه پیشگیری از این مشکلات کم کردن تنش ها در خانواده ها و ایجاد فضای ارتباطی و عاطفی صحیح بین اعضای خانواده است.
* درصد بالایی از معتادان برای نخستین بار در منزل دوستان اقدام به مصرف مواد مخدر کرده اند
معاون توسعه پیشگیری اداره کل بهزیستی قم نیز در گفت و گو با ایرنا با اشاره به پژوهش های انجام شده در سال های اخیر، افزود: به طور میانگین تخمین زده می شود که 2.83 درصد از جمعیت استان قم مصرف کننده مواد مخدر هستند که از این تعداد حدود 8.7 درصد زنان و 91.3 مردان هستند.
حجت اله محمدزاده با بیان اینکه 51 درصد مصرف کننده های مواد مخدر در سنین 20 تا 29 سال قرار دارند، اضافه کرد: بر اساس این بررسی ها میانگین سنی مصرف کننده ها 32 سال است و از نظر شغلی نیز 34.6 درصد در گروه کارگران ساده و ماهر قرار دارند.
وی با بیان اینکه 91.2 درصد از معتادان دیپلم و زیردیپلم هستند، گفت: 41.7 درصد مصرف کننده ها مجرد، 47.9 درصد متاهل و 10.4 درصد نیز مطلقه هستند.
وی تصریح کرد: در حال حاضر بیش از 85.2 درصد از مصرف کننده های مواد مخدر سیگار می کشند که مساله ای که بسیار نگران کننده است.
محمدزاده افزود: همه معتادان پله های اعتیاد را با سیگار، حشیش، مشروبات الکلی و تریاک شروع می کنند و متاسفانه به مراحل کشیدن، خوردن و تزریق کردن می رسند.
وی، کنجکاوی، کسب لذت، مشکلات روانی و تفریح با دوستان و هم سالان را به ترتیب با 23، 18.4، 14 و 13 درصد چهار گزینه نخست علت روی آوردن به مصرف مواد مخدر است.
وی با اشاره به اینکه برای خانواده ها مهم است که فرزندان آن ها نخستین بار در کجا اقدام به مصرف مواد کرده اند، گفت: بر اساس تحقیقات انجام شده درصد بالایی از معتادان برای نخستین بار در منزل دوستان اقدام به مصرف مواد مخدر کرده اند.
* فعالیت هشت کمپ و 22 مرکز سرپایی درمان ترک اعتیاد در قم
رئیس کمیته فرهنگی و پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر استان قم بیان کرد: بیش از 75 درصد این افراد در مکان های مختلف از جمله منزل و درمانگاه اقدام به درمان می کنند، اما درصد موفقیت این افراد خیلی کم است.
محمدزاده گفت: در استان قم هشت مرکز ترک اعتیاد میان مدت به نام کمپ و 22 مرکز سرپایی درمان دارویی اعتیاد فعال است که زیر نظر بهزیستی کار می کنند.
وی با اشاره به اینکه سالانه هفت هزار تن تحت پوشش مراکز ترک اعتیاد وابسته به بهزیستی در استان قم قرار می گیرند، افزود: فقط 3.1 درصد معتادانی که اقدام به ترک اعتیاد کرده اند، توانسته اند بالای پنج سال پاک بمانند و پاکی حدود 97 درصد زیر پنج سال بوده است.
وی اضافه کرد: اداره کل بهزیستی هر سال به حدود یک هزار تن از معتادانی که اقدام به ترک اعتیاد می کنند و بضاعت مالی کمتری دارند، یارانه درمان پرداخت می کند که افراد می توانند با مراجعه به بهزیستی دریافت و هزینه های کمتری برای درمان پرداخت کنند.
محمدزاده ادامه داد: وام های اشتغال و مشاوره های فردی، شغلی و خانوادگی از دیگر خدماتی است که به این افراد ارائه می شود که از طریق تماس با شماره 1480 می توانند در جریان امور قرار گیرند.
وی با بیان اینکه گرایش به اعتیاد پیامدهای منفی زیادی برای فرد و جامعه به همراه دارد، بیان کرد: منشا بیشتر مشکلات زندگی از جمله طلاق و جرایم مانند سرقت و کلاهبرداری به اعتیاد برمی گردد و زمانی که مصرف مواد مخدر در جامعه ای افزایش یابد به تبع آن گرایش به جرایم بیشتر می شود.
وی افزود: زمانی که فردی هرویین مصرف می کند، به دلیل اینکه زود خمار می شود نیازمند مصرف و پول بیشتری است و در نتیجه به سرقت، فروش اموال خود و خانواده روی می آورد.
محمد زاده با تاکید بر اینکه پیشگیری نخستین مهم ترین اقدامی است که نهادها می توانند انجام دهند، بیان کرد: اداره کل بهزیستی در این راستا طرح هایی در قالب آگاه سازی از عوارض مصرف مواد مخدر با رویکرد اجتماع محور را اجرایی کرده است.
معاون توسعه پیشگیری اداره کل بهزیستی قم افزود: طرح های اجتماع محور در 16 محله شهری، 10 محله روستایی و چهار مهد کودک سطح شهر قم در حال اجراست و بر اساس آن برنامه های مختلفی از جمله کلاس های آموزش مهارت های زندگی، فرزند پروری، حل مساله در مواجهه با استرس و هیجان و کنترل خشم در مساجد، مدارس و پایگاه های بسیج برگزار می شود.
وی ادامه داد: آشنایی با مواد مخدر و راه های پیشگیری و درمان آن نیز از دیگر کلاس هایی است که در قالب این طرح اجرا می شود.
وی اضافه کرد: حدود 23 درصد مردم قم معادل بیش از 200 هزار تن تحت پوشش طرح های اجتماع محور بهزیستی هستند.
نظر شما