ابهام هدفمند جبهه النصره و کمای سوریه

 اگر چه بعد از پخش ویدئوی ابومحمد الجولانی بعضی از تحلیلگران سیاسی دنیای عرب که در کمپ سعودی و قطر قرار دارند گفتند که جبهه النصره از القاعده جدا شده است و این سرآغاز برخی تحولات در منطقه خواهد بود، اما با دقت بیشتر به متن سخنان وی چنین برداشتی زیر سوال رفته است.
جدائی جبهه النصره از القاعده از سوی رهبر این گروه با اهداف متناقضی تبیین شده است. از سوئی وحدت بیشتر گروهای مخالف اسد بعنوان هدف مطرح شده و از سوی دیگر وی در بیانات ویدئوئی اش گفته که جبهه النصره از القاعده جدا شده تا برای جامعه بین‌المللی، آمریکا و روسیه دیگر هیچ بهانه‌ای برای حمله به مواضعش در سوریه باقی نماند. و جالب آنکه القاعده نیز با توجه به هدف اول از این جدائی استقبال کرده است. این تناقض و نحوه اقدام که حداقل در قدم اول مورد قبول آمریکا و روسیه قرار نگرفته است را باید در تصویر شرایط و تحولات کنونی میدانی و سیاسی سوریه دید و تجزیه و تحلیل کرد. بنابراین هنوز مشخص نیست که آیا جریان تغییر نام جبهه النصره به جبهه فتح الشام، صرفا یک تغییر نام است یا تغییر کاربری این گروه مسلح مخالف حکومت سوریه را نیز به دنبال خواهد داشت.
اما به نظر میرسد در نهایت تاکتیک جدید جبهه النصره نوعی ابهام هدفمند است که هم حامیان سنتی القاعده را با خود داشته باشد تا از نیروهایش به نفع داعش ریزش نکند و هم بتواند قدرت مانور خود را در صحنه سیاسی بین المللی حفظ کند. اولین آزمایش نحوه عکس العمل جامعه بین المللی که می تواند به صحت این فرضیه سازی کمک کند اینست که آیا کمیته ۱۲۶۷ شورای امنیت که قبلا جبهه النصره را در فهرست گروههای تروریستی شورای امنیت قرار داده بود، نام جدید (جبهه فتح شام) را هم به فهرست خود اضافه خواهد کرد یا نه. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، معلوم میشود همچون عکس العمل منفی اولیه آمریکا و روسیه این بازی سعودی و قطر مورد قبول قرار نگرفته است و اما اگر نام جدید به لیست وارد نشود و یا نام جبهه النصره در صورت وجود راه و کاری از لیست خارج شود فضا برای تحلیل های جدید باز خواهد شد.
جبهه انصره به اندازه کافی از پیوستگی اش به القاعده از سال 2012 که این گروه تشکیل گردید سیلی از توانمندی مبارزاتی، سازماندهی و تجربه از طریق نیروی انسانی جذب شده به این گروه عایدش کرد. اما اگر از وضعیت کنونی و شرایط القاعده در منطقه و تحولات بین المللی ، میزان نقش رهبری، سازماندهی و امکاناتش بر تحولات سیاسی و بین المللی ارزیابی منصفانه و دقیقی داشته باشیم، یقینا" القاعده امروز با القاعده یک دهه گذشته بسیار متفاوت است. تحولاتی که شکلگیری داعش بر روند تحولات منطقه ائی و بین المللی ایجاد کرد تا حدی القاعده را از دور خارج ساخت ولی این دیدگاه به معنای نادیده انگاشتن القاعده نیست بلکه داشتن عقبه‌ای با القاعده دیگر مزیت نسبی برای جبهه انصره نیست و این گروه باید راهی برای ورود به بازیهای سیاسی پیدا میکرد. به همین دلیل هم هست که برخی تحلیلگران با بدبینی به این اقدام نگاه نموده و معتقدند که جبهه النصره با اقدامات اخیرش یک بازی سیاسی راه انداخته تا بتواند از این صحنه سیاسی و میدانی به نفع خود استفاده کند و تکیه گاه قابل اعتمادی برای نیروهای منطقه ائی و فرامنطقه ائی مخالف اسد و بطور همزمان ضد داعش باشد، نه آنکه لزوما" با القاعده دچار مشکل شده باشد.
یکی از مشکلات آمریکا در صحنه سوریه نداشتن نیروی قابل اتکا و مستعد سرمایه گذاری برای جایگزینی اسد است. بنابراین آمریکا علاقمند است یک نیروی نظامی قابل، آموزش پذیر و تحت کنترل داشته باشد. اما اینکه جبهه النصره و یا جبهه فتح الشام بتواند این نقش را بازی کند یا خیر به خیلی عوامل بستگی دارد. اما مشکل آمریکا در مقطع کنون اینست که درگیر انتخابات ریاست جمهوری است و با رقابت شانه به شانه دو نامزد انتخاباتی دو حزب اصلی مجالی برای ایجاد هر گونه تحرک در مسائل خارجی را ندارد و بالطبع سایر نیروهای درگیر در قضایای سوریه نیز منتظر نتیجه این انتخابات هستند.