ترکها چند وقتی است که چراغ خاموش را در سیاست خارجی خود در خاور میانه کنار گذاشته و علنا با هدف قرار دادن اسرائیل به کسب محبوبیت در جهان اسلام پرداخته اند.
در حالی که ترکیه تا قبل از 2008 و حمله اسرائیل به غزه به میانجی گری بین اسرائیل و سوریه پرداخته بود اما بعد از حمله به غزه تاکنون، سیاستمداران ترک چند وقتی است لحن ادبیات سیاسی خود را اسلامی تر کرده اند. تلاش های کم نتیجه برای اروپایی شدن ، علی رغم عضو ناتو بودن، کم رنگ تر شده و نخبگان ارتش و حاکمان اصلی این کشور تلویحا بدان اذعان نموده اند. در بطن جامعه ترکیه نیز نوعی اسلامی شدن به سبک زمان عثمانی پر رنگ تر شده است. مخالفت سیاستمداران این کشور با سیاستهای امریکا در باره عراق و ایران و همکاری جدید هسته ای با ایران بعنوان برگ برنده ترکها در برابر امریکا و اروپایی ها رخ نموده است و نقش این کشور را در عرصه بین المللی بیشتر کرده است و این دقیقا چیزی است که نخبگان ارتش بدان چراغ سبز نشان داده اند. بازتاب گسترده حرکت نخست وزیر ترکیه - رجب اردوغان - در داووس سوئیس در مقابل شیمون پرز در سال گذشته و تعلیق همکاری نظامی ترکیه با اسرائیل و دستور خروج تیم فوتبال جوانان اسرائیل از ترکیه پس از حمله اسرائیل به کشتی آزادی ترکیه ، تلنگرهای دست به نقد ترکیه است که بر صورت صهیونیستها زده شده است. بهر حال چهره ترکیه در داخل و خارج از این کشور بخصوص در جهان اسلام تغییر یافته و میرود تا نقشی موثر تر را در منطقه ایفا کند.
از سوی دیگر بازیگران عمده دیگر منطقه مانند ایران و عربستان نوع نگاهشان به تحولات اخیر قابل ارزیابی است. رسوایی سیاستهای امریکایی و انگلیسی در منطقه و کم رنگ شدن حضورشان نوعی رقابتهای منطقه ای برای جایگزینی را دامن زده است. ترکها در حرکت اخیر خود مرزهای مجازی دیپلماتیک خود را بسط داده اند و با سیاست همکاری با ایران معدل گیری قدرت خود را افزایش داده اند. ایران نیز حقانیت مواضع اسلامی خود را با حرکت ترکیه بار دیگر به جهانیان اثبات نموده که این امر در ادبیات سیاسی منجر به کسب پرستیژ در عرصه بین الملل شده است.
آیا امریکایی ها از حضور ترکیه ای به سبک و سیاق عثمانی استقبال می کنند؟ و آیا اروپایی ها راحت تر از قبل بر "نه" خودشان برابر ترکیه پافشاری خواهند کرد؟ اینها سوالاتی است که تحولات و اقدامات بعدی بازیگران منطقه آنرا روشن خواهد کرد اما چیزی که مبرهن است اینکه تعادل یا تعارض قدرت بین بازیگران است که همه چیز را روشن می کند. بی شک همکاری ترکیه و ایران دستگاه دیپلماسی اوباما را دچار سکته کرده است و ادامه این همکاری توازن قدرت را در منطقه عوض خواهد کرد. عربستان نیز بیکار نخواهد نشست و حرکت بعدی دیپلماتیک این کشور در منطقه ابعادی جدید از رقابتها بین قدرتهای فعال نشان خواهد داد. عربستان در اولین اقدام مسوولیت محکومیت اسرائیل در جامعه اسلامی را با انجام ملاقات اضطراری رهبران عرب بر عهده گرفته است.
احمد موهتارگان سفیر ترکیه در عربستان در مصاحبه ای جنبه انسانی کشته شدن سرنشینان ترک را مطرح کرده و اظهار امیدواری نموده تا عربستان نیز نقش فعالتری داشته باشد. برخی مقامات مذهبی عربستان مانند شیخ سلمان بن فهد العوده اقدام صهیونیستها علیه مسلمانان را تقبیح نموده و خواستار واکنشی اسلامی به این قضیه شده اند.
بنابراین مقامات عربستانی باید جهت همبستگی اسلامی بیشتر علیه صهیونیستها بکوشند و این موضوعی است که سه کشور ایران، ترکیه و عربستان را از نظر آرمانی کنار هم قرار می دهد و این ایده آل سیاستمداران ترک و ایرانی است. اگر چنین چیزی رخ دهد تا تضعیف هر چه بیشتر اسرائیل و غرب در منطقه ادامه خواهد داشت در غیر این صورت رقابتهای سه قدرت مذکور معادلات را در منطقه جور دیگری رقم خواهد زد.
نظر شما