۰ نفر
۲۳ تیر ۱۳۹۷ - ۰۶:۱۲

اگر حضور چین در پاکستان را از طریق طرح کریدور گوادر و در آسیای‌مرکزی از طریق سازمان همکاری‌های شانگهای و پی‌گیری طرح جاده ابریشم نوین که چین را از طریق سیبری روسیه به اروپا وصل می‌کند خوب مطالعه کنیم و در کنار طرح‌های چین با کشورهای عربی قرار دهیم متوجه خواهیم شد که در طرح‌های توسعه اقتصادی چین در حال رانده شدن به حاشیه هستیم. از طرف دیگر با توجه به شرایطی که کشورمان با مجموعه غرب دارد و آینده نامعلومی در ارتباط با همکاری‌های اقتصادی با مجموعه کشورهای غربی داریم، لذا ضروری است تا با جدیت تمام این تحولات مورد توجه قرار گیرد و تا فرصت باقی است منافع راهبردی کشورمان در چگونگی تعامل با طرح‌های موجود تعریف گردد.

سه‌شنبه هفته کذشته (۱۹ تیرماه ۱۳۹۷) هشتمین "مجمع همکاری‌های چین با کشورهای عربی" در پکن پایتخت چین برگزار شد. مجمع همکاری‌های چین ۱۴ سال پیش به ابتکار هو جین تائو رهبر وقت چین در جریان سفرش به قاهره و در هنگام بازدید از دبیرخانه اتحادیه عرب شکل گرفت و هدف از تاسیس آن تقویت همکاری‌های همه‌جانبه چین با کشورهای عربی اعلام شد. این مجمع هر دو سال یکبار با حضور وزرای خارجه تمام کشورهای عضو اتحادیه عرب (به جز سوریه که در حال حاضر عضو تعلیق شده است) و دبیرکل اتحادیه در پکن یا در یکی از پایتخت‌های عربی تشکیل جلسه می دهد و موضوعات مختلف مربوط به روابط چین با کشورهای عربی را در جهت گسترش همکاری‌ها مورد بررسی قرار داده و خطوط کلی روابط را تنظیم می‌نماید.

مجمع همکاری‌های چین با کشورهای عربی برنامه های خود را در عرصه های مختلف سیاسی، اقتصادی، تجاری از طریق برگزاری اجلاسیه های مختلف ادواری پیگیری می نماید که برخی از مهمترین کنفرانس‌ها و همایش‌های مجمع عبارتند از: کنفرانس کارافرینان، همایش ویژه اقتصاد و تجارت، کنفرانس همکاری‌های انرژی، مبادلات فرهنگی، نشست همکارهای علمی-دانشگاهی، مجمع همکاری‌های خبری، همکاری‌های زیست محیطی و مبالات سازمان‌های غیردولتی.

امسال هشتمین دور مجمع همکاری‌های چین با کشورهای عربی با سخنرانی شی جین پینگ رهبر چین افتتاح شد. شی در سخنرانی خود که خطوط کلی سیاستهای چین در کشورهای عربی را مشخص می ساخت به اهمیت همکاریهای چین با کشوهای عربی در چارچوب ابتکار چینی کمربند- راه تشریح نمود و آن را زیربنای اصلی همکاریهای چین با جهان عرب دانست. شی با بیان این نکته که چین شریک طبیعی کشورهای عربی است و در تمام مسایل جهان عرب در کنار کشورهای عربی به عنوان یک عضو دائم شورای امنیت در کنار آنان خواهد بود تا حقوق و منافع مشروع آنان تامین شود اظهار داشت که یک اعتبار ۲۰ میلیارد دلاری برای کمک به بازسازی اقتصادی کشورهای عربی در اختیار آنان قرار می دهد و در تمامی عرصه های اقتصادی ، تجاری ، نفت و گاز ، راه ، حمل و نقل ، فضای سایبری ، فناوریهای نوین و هوش مصنوعی آماده همکاری است. شی در بخش دیگر سخنان خود با اعلام آمادگی برای امضاء موافقتنامه تجارت آزاد با کشورهای عربی از برنامه ریزی برای صدور ۸ تریلیون دلار کالا و خدمات در سه سال آینده به کشورهای عربی خبر داد.

حاصل اجلاسیه مجمع هشتم همکاری‌های چین با کشورهای عربی در سال جاری ۳ سند مهم است:

۱- بیانیه پکن که به موضوع همکاری‌های راهبردی بین چین و کشورهای عربی اختصاص یافته و پیامدهای مشارکت راهبردی چین و کشورهای عربی را در حمایت از یکدیگر در منافع متقابل تشریح می‌نماید.

۲- بیانیه اقدام عملیاتی همکاریهای چین با کشورهای عربی در ابتکار کمربند - راه. این بیانیه که به تشریح ابتکار کمربند - راه چین اختصاص یافته زمینه های مختلف همکاریهای چین با کشورهای عربی را در چارچوب این ابتکار مشخص می سازد.از موارد مهم این همکارها می توان به طرح جاده ابریشم سایبری ، جاده ابریشم هوایی و کریدور انتقال اطلاعات اشاره کرد. بیانیه اقدام را می توان اولین حضور منطقه ای ابتکار کمربند- راه چین در جهان عرب دانست.

۳- برنامه توسعه همکاریها در سالهای ۲۰۲۰- ۲۰۱۸ که مجموعه ای از برنامه های اجرایی مختلف چین در کشورهای مختلف عربی را شامل می شود.

از مجموع مطالب منتشر شده در خصوص هشتمین مجمع همکاریهای چین با کشورهای عربی می توان نتایج ذیل را استخراج نمود:
الف) اختصاص اعتبار ۲۰ میلیارد دلاری چین برای بازسازی اقتصادی کشورهای عربی ، تاسیس بانک مشترک چینی - عربی با سرمایه اولیه 3 میلیارد دلار و برنامه توسعه سه ساله صادرات چین به کشورهای عربی به میزان 8 تریلیون دلار نشان از خیز بزرگ اقتصادی چین در کشورهای عربی است. این موضوع مبین آن است که چین کشورهای عربی را شریک مطمئنی برای خود می داند.

ب) چین با ۱۰ کشور از مجموعه کشورهای عربی سند همکاریهای راهبردی امضا کرده است و در مجمع اخیر صحبت از همکاریهای راهبردی با اتحادیه عرب و مجموعه کشورهای عربی نموده است. این موضوع نشان دهند آن است که سطح اعتماد بین چین با کشورهای عربی رو به گسترش است.

ج) چین در مجموعه کشورهای عربی ابتکارات سیاسی مهمی را بدون سروصدا پی گیری می نماد : توجه به مساله فلسطین و طرح کنفرانس بین المللی فلسطین در چارچوب طرح دو دولت ، طرح اشتی قطر با کشورهای تحریم کننده (عربستان سعودی , مصر ، امارات)، طرح مشارکت در بازسازی سوریه ، کمک به صلح در یمن. این ابتکارات به معنی افزایش نفوذ سیاسی چین در کشورهای عربی است.

د) وارد ساختن کشورهای عربی به جهان سایبری چین. این موضوع بحثی کاملا جدید است و به این موضوع باز می گردد که اگر عصر جهانی شدن با روی کار آمدن ترامپ در امریکا و سایر طرفداران اقتصادهای حمایتی در کشورهای دیگر، احتمالا جهان به قطبهای اقتصادی مختلفی تقسیم خواهد شد لذا چین در جستجوی آن است که در قطب بندیهای اقتصادی اینده جهان جایگاه ، نقش و اقمار خویش را داشته باشد.

پیامدها برای جمهوری اسلامی ایران
با توجه به مجموعه مباحث مطرح شده درباره مجمع همکاریهای چین با کشورهای عربی می توان این نکته مهم را استنباط نمود که چین از طریق این مجمع فضای قابل توجهی را درجهان عرب بخود اختصاص داده است و در سالهای آینده میزان این همکاریها رو به گسترش خواهد بود. سرمایه گذاریهای چین در زیرساختهای اقتصادی خصوصا در شبکه های ارتباطی ، حمل و نقل و راه به نوعی موجب کاهش اهمیت راهبردی ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران خواهد شد.

در حال حاضر فضای تحلیلی ذهنی نخبگان کشورمان این گونه شکل گرفته است که کشورهای عربی عموما در جهت ادغام در اقتصاد کشورهای غربی بوده و در مسیر همگرایی با ساختارهای غربی حرکت می کنند ولی اطلاعات موجود نشان می دهد که اگرچین با همین شیب همکاریهای اقتصادی خود را ادامه دهد، در آینده نزدیک این کشور شریک اول راهبردی با بیشتر کشورهای عربی خواهد شد.

اگر حضور چین در پاکستان را از طریق طرح کریدور گوادر و دراسیای مرکزی از طریق سازمان همکاریهای شانگهای و پی گیری طرح جاده ابریشم نوین که چین را از طریق سیبری روسیه به اروپا وصل می کند خوب مطالعه کنیم و در کنار طرح های چین با کشورهای عربی قرار دهیم متوجه خواهیم شد که در طرح های توسعه اقتصادی چین در حال رانده شدن به حاشیه هستیم. از طرف دیگر با توجه به شرایطی که کشورمان با مجموعه غرب دارد و اینده نامعلومی درارتباط با همکاریهای اقتصادی با مجموعه کشورهای غربی داریم لذا ضروری است تا با جدیت تمام این تحولات مورد توجه قرار گیرد و تا فرصت باقی است منافع راهبردی کشورمان در چگونگی تعامل با طرح های موجود تعریف گردد.

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 789642

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
1 + 1 =