خواب‌های خود را بخوانید!

محبوبه عمیدی: قفل جهان ناشناخته رؤیاها به زودی به دست عصب‌شناسان و ایده‌های خلاقانه آنها برای راه‌یابی به این دنیای اسرارآمیز شکسته خواهد شد. محققان پیش از این موفق به رمزگشایی رؤیاها در بیداری شده بودند و این بار با استفاده از شیوه مشابهی به خواب‌های شبانه راه یافتند.
به گزارش نیوساینتیست، مارتین درسلر و همکارانش در بخش روان‌شناسی مؤسسه ماکس پلانک در مونیخ، آلمان برای بررسی احتمال استفاده از اسکنرهای مغزی تفسیرکننده رؤیاها برای خواندن خواب، از آرایه‌ای متشکل از فناوری‌های نظارتی مغز بر روی داوطلبانی که می‌توانند خواب‌های غیرشفاف ببینند، استفاده کردند.
درسلر می‌گوید: «خواب غیرشفاف یا خواب آگاهانه به خوابی گفته می‌شود که فرد در آن می‌داند دارد خواب می‌بیند». این توانایی کمیاب که فرد در آن می‌تواند در حالی که هنوز خواب است، بیدار شود و کنترل کارها و رؤیاهایش را به عهده بگیرد، او را به انتخابی فوق‌العاده برای محققان خواب تبدیل خواهد کرد. این افراد تنها گروهی هستند که می‌توانند در لحظه با خوابی که می‌بینند، ارتباط برقرار کنند و اغلب این کار را به کمک حرکات چشم در خواب انجام خواهند داد.
درسلر و همکارانش برای انجام این آزمون از 6 نفر از افرادی که توانایی دیدن خواب‌های آگاهانه را - اغلب در طول شب- داشتند استفاده کردند. آنها در ابتدا از ام.آر.آی و طیف‌نگاری فروسرخ نزدیک برای ارزیابی فعالیت‌های مغزی هر فرد در حالی که یک دستش را مشت کرده بود، استفاده کردند. در مراحل بعد این فعالیت‌های مغزی با فعالیت مغزی فرد در حال رؤیای مشت کردن همان دست در بیداری و مشت کردن آن در خواب آگاهانه مقایسه شدند.
همان‌طور که می‌دانید تشخیص زمانی که داوطلبان در خواب دستشان را مشت می‌کردند، کار ساده‌ای نبود. این گروه برای تشخیص زمان مرحله REM – بخشی از خواب که با حرکات سریع چشمی همراه است و اغلب خواب‌ها را در این مرحله می‌بینیم – از شیوه نظارتی استفاده کرد که پلیسومنوگرافی نامیده می‌شود. این روش شامل اندازه‌گیری فعالیت مغزی، ردیابی حرکات چشم و نظارت بر عملکرد ماهیچه‌های چانه است که در مرحله REM کاملا بی‌حرکت هستند.
همزمان گروه با استفاده متناوب از ام.آر.آی و ‌طیف‌بینی فروسرخ نزدیک بر فعالیت‌های مغزی داوطلبان نظارت می‌کرد. هر دوی این تکنیک‌ها با اندازه‌گیری خون اکسیژن‌دار می‌توانند نشان دهند کدام منطقه از مغز دارد فعالیت می‌کند.
از داوطلبان خواسته شده بود هنگامی که وارد مرحله خواب آگاهانه شدند، برای چندین مرتبه چشم‌هایشان را از چپ به راست حرکت دهند. هیچ‌‌یک از این افراد موفق نشد زمانی که در خواب دستش را مشت می‌کند، در بیداری نیز این کار را تکرار کند.
با این حال دو نفر از شرکت‌کنندگان آن‌قدر در مرحله REM باقی‌ ماندند که امکان دسترسی به فعالیت‌های مغزی فراهم شود. نتایج حاصل از این آزمون نشان می‌دهد فعالیت‌های مغزی هنگام خواب‌دیدن مشت‌کردن یک دست، بسیارشبیه مشت‌کردن همان دست در بیداری است با این تفاوت که منطقه وسیع‌تری از مغز را درگیر خواهد کرد.
دانیل ارلاکر از دانشگاه برن در سوئیس که این آزمون‌ها را بی‌نظیر توصیف می‌کند، می‌گوید: «اگر بتوانیم فعالیت‌های مغزی را بخوانیم و بدانیم هر کدام نتیجه چه تصویری هستند، به سادگی به رؤیاها دست خواهیم یافت».
53273