با وجود چرای دام که چندین دهه است از ظرفیت رویشگاه‌های ایران بس فراتر رفته، و با وجود بوته‌کنی‌ها و علف‌چینی‌هایی که بی‌حساب صورت می‌گیرد، هنوز خاک دشت و صحرای ایران مملو از بذر گیاهان است. کافی است که بارانی بزند و انسان، بی‌اعتنایی به طبیعت و طمع‌ورزی را کنار بگذارد و فرصت رویش را از زمین نگیرد تا به گفته‌ی سعدی «بنات نبات در مهد زمین بپرورند» و سبزی و خرمی همه‌جا را چشم‌نواز کند.
چیدن گیاهان گوناگون به‌عنوان سبزی صحرایی یا کوهی، گیاه دارویی، یا گل زینتی، آسیبی جدی به طبیعت وارد می‌سازد. بسیاری از این‌گونه گیاهان، آن‌هایی هستند که توسط دام چریده نمی‌شوند و در شرایط چرای بی‌رویه که در همه‌ی مراتع ایران حاکم است، این‌ها نقش ارزنده‌ای در حفظ خاک، تأمین منابع آب، و سرسبزی سرزمین دارند. آن‌چه که در فصل بهار به‌عنوان «سبزی» چیده می‌شود، غالباً برگ و ساقه‌های نورسته‌ی گیاهانی است که به چند هفته زمان نیاز دارند تا بالغ شوند و به گل بنشینند و بذر دهند تا تداوم نسل‌شان تضمین شود. حتی اگر این گیاهان ریشه‌کن نشوند، بر اثر آسیبی که به پیکرشان وارد می‌شود یا اصلاً به گل‌دهی نمی‌رسند یا دچار اختلال جدی در رشد و بقا می‌شوند. چیدن یک علف یا بوته، تفاوتی با بریدن یک درخت ندارد؛ هریک از این‌ها، متناسب با امکانات و استعداد طبیعی رویشگاه، در کار خدمات‌رسانی برای مجموعه‌ی محیط زیست و انسان هستند.
کسانی هم که خیلی به سبزی‌های خوراکی یا «دارویی» خودرو علاقه دارند، می‌توانند در فصل بهار به باغ‌ها یا کشتزارهایی که هنوز به زیر کشت نرفته‌اند، سر بزنند و از گونه‌هایی که در این محیط‌ها می‌رویند، برداشت کنند.
هم‌میهن گرامی، کوه‌نوردان عزیز، بزرگوارانی که به کوه و دشت می‌روید، لطفاً:
1- هیچ گیاهی را از کوه و صحرا نچینید.
2- حتی برگ و گلی را از این گیاهان جدا نکنید.
3- از خریدن گیاهان خودرو خودداری کنید تا این تجارت غیرقانونی و غیراخلاقی جمع شود.
4- هنگام گردش در طبیعت، فقط از راه‌های پاکوب عبور کنید تا خاک و پوشش گیاهی در جاهای لگدکوب‌نشده، فرسوده نگردد.
5- از مقام‌های مسوول (اداره‌های منابع طبیعی، محیط زیست، شوراهای شهر و روستا، شهرداری‌ها و مقام‌های قضایی) بخواهید که فروش گیاهان خودرو را ممنوع کنند.
* مدیر گروه دیده‌بان کوهستان انجمن کوه‌نوردان ایران
نظر شما