محبوبه عمیدی: پس از جنگ جهانی دوم، این اولین بار است که نگرانی‌ها در مورد کمبود مواد غذایی اوج گرفته است. فقط در انگلستان، بیش از 50 درصد مواد غذایی مورد نیاز از واردات تامین می‌شود. اما با افزایش 50 درصدی جمعیت جهان تا سال 2050 / 1429 و تغییرات آب‌وهوایی که بسیاری از کشورهای صادر‌کننده مواد غذایی به این کشور را تهدید خواهد کرد، سیستم خوار و بار جهانی دیگر آن‌قدرها قابل اطمینان نیست.
ببینیم این تغییرات روی سبد خرید شهروندان چه تأثیری می‌تواند داشته باشد؟ بدون‌شک مواد غذایی گران‌تر خواهند شد، اگر قیمت‌ها را در سی‌سال گذشته باهم مقایسه کنیم، می‌بینیم قیمت‌ها هنوز پایین هستند و مواد غذایی در دسترس ما ارزان بوده‌اند. این دوران دارد تمام می‌شود. باید انتظار قیمت‌های بالاتری را داشته باشیم، شاید خیلی‌بالاتر، مخصوصا برای محصولات لبنی و گوشت که از دام‌ها و طیور تأمین می‌شوند.
در اغلب کشورها، تغذیه دام‌ها با استفاده از علوفه وارداتی که اغلب محصول کشورهای گرمسیری است، صورت می‌گیرد؛ کشورهایی که توانایی تولید محصولات غلاتی مانند گندم، برنج، ذرت و حبوباتی مانند سویا را دارند و با افزایش دمای زمین، گرم‌تر و خشک‌تر خواهند شد. بالا‌رفتن قیمت این محصولات در اوایل سال 2008 / 1386 باعث افزایش 15 درصدی قیمت تخم‌مرغ، لبنیات و بعضی از انواع گوشت‌ها شد.
باید گفت، این میان خبرهای خوبی هم هست. گران‌شدن مواد غذایی وارداتی به سود کشاورزان بومی کشورهای شمالی است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند، در قرن بیست و یکم هوای این کشورها گرم‌تر و مرطوب‌تر از قبل خواهد شد و این یعنی کشاورزان قادر خواهند بود، حجم بیشتری از غلات مانند گندم و بسیاری از محصولاتی را که در حال حاضر وارداتی هستند، تولید کنند. در شرایط فعلی چیزی حدود 80 تا 90 درصد میوه‌ها و سبزیجات مصرفی در سالاد به انگلستان وارد می‌شوند، که تقریبا همه آنها قابلیت تولید در داخل را خواهند داشت. می‌توان تغییرات فوق‌العاده‌ای را در گلخانه‌ها انتظار داشت.
مواد اولیه
برنج: افزایش دمای جهانی، تولید برنج را به سمت شمال کره زمین سوق داده است. بنابراین ممکن است سال‌های آینده شاهد شالیزارهای برنج در حاشیه رودهای بزرگ کشورهای اروپایی باشیم؟ از لحاظ علمی این امکان وجود دارد و با افزایش قیمت غذاهای اصلی در قاره آسیا، ممکن است چاره‌ای جز این نباشد.
سبزیجات سالادی: در حال حاضر انگلستان حدود 90 درصد از سبزیجات مورد نیازش را وارد می‌کند و این در حالی است که امکان تولید داخلی آنها هم وجود دارد. تغییر شرایط آب‌وهوایی و گرم‌تر شدن این منطقه، تولید سبزیجات را برای کشاورزان انگلیسی ساده‌تر و ارزان‌تر خواهد کرد.
مرکبات، انگور و دانه‌های قهوه: دمای بالاتر هوا و طولانی شدن فصل کاشت می‌تواند به کشورهای مرکزی و شمالی اروپا، جلوه‌ای رنگارنگ و مدیترانه‌ای بدهد. در حال حاضر نیز امکان کاشت انواع انگور در اکثر نقاط این کشور وجود دارد و می‌توان حتی انتظار کشت قهوه را هم در مناطق مرکزی و غربی این کشور داشت.
زیتون: مارک دیاکون، کشاورز اهل هانیتون، اولین زارع انگلیسی است که موفق به کاشت زیتون در مزرعه‌اش شده است. البته زیتون‌ها توسط موش‌های صحرایی که بزرگ‌ترین آفت مزارع و باغ‌های این کشور به شمار می‌آیند، از بین رفته‌اند. با این حال او علاوه بر زیتون به کشت آزمایشی خرمالو، زردآلو و گردو نیز در مزرعه‌اش پرداخته است.
آبزیان: گرم‌شدن دریاها، گونه‌های جدیدی را به سواحل کشورها کشانده است، بسیاری از ماهی‌گیران، گرفتار شدن هشت‌پاها را درون تورهای ماهیگیری که برای صید انواع ماهی و خرچنگ‌های دریایی به آب انداخته شده، گزارش کرده‌اند. از سوی دیگر با کاهش ذخیره ماهی‌های دریا، میزان تولید آبزیان پرورشی افزایش پیدا خواهد کرد، در حال حاضر هم ماهی‌های روغن کوچک و انواع قزل‌آلا در حوضچه‌های پرورش ماهی، تولید می‌شوند، اما با تولید بیشتر ارزان نخواهند شد.
محصولات فرآوری شده
نان: قیمت جهانی گندم و ذرت نسبت به همین زمان در سال گذشته تقریبا دوبرابر شده است. ادامه روند افزایش قیمت‌ها هم اجتناب‌ناپذیر است. زمانی که ذرت گران می‌شود، همه چیز از غلات صبحانه گرفته تا بستنی گران خواهد شد. ایتالیا حدود 90 درصد انواع محصولات خمیری جهان را مانند ماکارونی و لازانیا تولید می‌کند و تغییرات آب‌وهوایی به صورت بسیار‌گسترده به این کشور هم خواهد رسید.
گوشت‌ها: گوشت به غذایی تجملی تبدیل خواهد شد و تنها ثروتمندان هر روزه آن را سر سفره‌هایشان خواهند داشت. گوشت ارزان بسته به نوع تغذیه اغلب در کشورهایی مانند برزیل تولید می‌شود که تغییرات آب‌وهوایی این مناطق امکان آن‌را محدود خواهد کرد. از سوی دیگر برای تولید هر کیلو گوشت باید حدود 10 کیلوگرم مواد گیاهی به مصرف برسد و این معادله‌ای نیست که جهان با جمعیتی نه میلیاردی توان پذیرش آن را داشته باشد.
ماهی‌های تن: نسل بلوفین که گران‌قیمت‌ترین ماهی تن اقیانوس به‌شمار می‌رود، به دلیل صید گسترده رو به انقراض است. ذخایر ماهی‌های دیگر اقیانوس نیز به دلیل تغییرات آب‌وهوایی و صید بی‌رویه به شکل فزاینده‌ای رو به کاهش است. شاید بهتر باشد خودمان را به خوردن جلبک‌ها و عروس‌های دریایی عادت بدهیم.
موز: با افزایش جمعیت فقیر‌ترین کشورهای گرمسیری، تقاضا برای زمین‌های زراعی افزایش پیدا خواهد کرد. درختان چند‌ساله و میوه‌هایی که نیاز به نگهداری در سردخانه دارند، بیشتر جنبه تجملی خواهند یافت و با افزایش قیمت نفت، حمل این کالا‌ها به صرفه نخواهد بود. علاوه بر این؛ اغلب کشورها تصمیم دارند تولید گازهای گلخانه‌ای‌اش را تا 80درصد کاهش دهند.
حبوبات و سبزیجات: در حال حاضر دارد فقط در انگلستان، سالانه 200 میلیون پوند/ 3.24 میلیارد تومان مارچوبه، لوبیا و نخود را از کشورهای جهان سوم و اغلب به صورت هوایی وارد می‌کند. صادرات این محصولات به منبع درآمد با‌ارزشی با اشتغال‌زایی بالا در آفریقا تبدیل شده است. اما در سال‌های آتی این کشورها باید مواد غذایی مورد نیاز جمعیت بیشتری را تأمین کنند و بعید به نظر می‌رسد این واردات برای انگلستان هم در سال‌های آینده توجیه اقتصادی و زیست‌محیطی داشته باشد.
نظر شما