باید درباره اقدام جدید آنکارا نگران بود

آنکارا ناگهان در اواسط یک نیمه شب تابستانی از استقرار رادارهای هشدار دهنده ناتو، مربوط به سیستم سپر دفاع موشکی در دیار بکر خبر داد.

این سکانس دوم از سناریوی تازه ای بود که ترک ها برای منطقه طراحی کرده اند. سکانس اول آن با یک تنش بی سابقه و پر التهاب با اسرائیل آغاز شده بود. همگان این تنش را تا زمانیکه منجر به قطع ارتباط تجاری و نظامی میان اسرائیل و ترکیه نمی شد جدی تلقی نمی کردند اما با کمال تعجب همگان تنش تا این مرحله هم پیش رفت.

زمانیکه قطع همکاری های نظامی، سیاسی و تجاری میان آنکارا و تل آویو اعلام شد و ترکیه عملا دستور داد تا براساس راهبرد جدید " حضور آشکار" گشت زنی ناورهای نیروی دریایی اش در شرق مدیترانه افزایش پیدا کند، این تنش جدی تلقی شد.

تحلیل های زیادی درباره روابط پیدا و پنهان اسرائیل و ترکیه وجود دارد که در جای خود مهم و قابل تامل است اما در برهه کنونی ترک ها تصمیم گرفتند با استفاده از این تنش که از قضا همه شرایط برای جدی گرفته شدن آن هم مهیا شده بود، هدف دیگری را دنبال کنند و آن پیوستن رسمی به طرح پر ماجرا و جنجالی  سپر دفاع موشکی ناتو بود.

شاید در هر مقطع دیگری اگر ترک ها می خواستند به این طرح بپیوندند همسایگان آنها به شدت ابراز نگرانی می کردند و ممکن بود در کشورهای اسلامی موقعیت نا مساعدی برای آنکارا پدید بیاید.

اما حالا ترکیه در حالی پذیرفته است که بخشی از این سامانه در مرزهای جنوب شرقی اش در دیار بکر مستقر شود که علم مبارزه و دشمنی با اسرائیل را برداشته است و رسانه ها هیاهویی بر سر تیرگی روابط این دو متحد استراتژیک به راه انداخته اند که بعید است از لابلای این گرد و غبار بلند شده ناشی از این تبلیغات رسانه ای بتوان به اصل حقیقت دست یافت.

از این رو می توان گفت که بازی ترک ها بار دیگر با تکیه بر اصل فرصت طلبی و موقعیت شناسی و استفاده بی نظیر از تبدیل هر تهدیدی به یک فرصت تازه، به خوبی جواب داده است.

برای تحلیلگران و کارشناسان اما این سوال باید مطرح باشد که سکانس بعدی ترک ها برای این سناریو چیست؟ آیا ترک ها واقعا همانگونه که وانمود می کنند برای چنگ و دندان نشان دادن به اسرائیلی ها دست به این ابتکار زده اند؟

نگاهی به اوضاع منطقه از جمله بحران سوریه ، تمایل پیدا و پنهان ترک ها برای دخالت - حتی نظامی - در این کشور ، هشدارهای مطرح شده از سوی ایران نسبت به هرگونه دخالت نظامی در سوریه چه از سوی ترکیه و چه از سوی ناتو و برنامه های پنهان و بسیار محرمانه ناتو برای ایران و منطقه خاورمیانه سبب می شود که به این سوال پاسخ منفی بدهیم.

سکانس سوم سناریوی ترک ها هنوز معلوم نیست و البته می توان برای اجرا شدن آن صبر پیشه کرد چه اینکه این بار ممکن است صبر نتیجه ای جز فرج برای همسایگان ترکیه داشته باشد.

برای این که همسایگان ترکیه از جمله ایران از این تصمیم آنکارا نگران باشند دلایل کافی وجود دارد.

بدون شک روابط اسرائیل و ترکیه بیش از آنچه به نظر می رسد استراتژیک است اما در یکی دو سال گذشته نیز به طور قطع تنش هایی جدی میان آنها پدید آمده است که قابل انکار و اغماض نیست. حتی به جرات می توان گفت که تنش بوجود آمده یک بازی سیاسی نیست اما در عین حال با همین قاطعیت می توان گفت که تصمیم ترک ها برای پذیرش استقرار سپر دفاع موشکی در دیار بکر کمترین ارتباط با اسرائیل را دارد و حتی بسیاری از تحلیلگران بدبین معقتدند که چه بسا این ابتکار در نهایت به سپر دفاعی در برابر اسرائیل تبدیل شود.

با این استدلال کاملا بدیهی است که ترکیه اهداف دیگری را در خفا و به بهانه به هم زدن با اسرائیل دنبال می کند و بدون تردید با حوادث سوریه و مواضع ایران مرتبط است. در واقع اگر حتی بپذیریم که تنش میان ترکیه و اسرائیل یک جنگ زرگری نیست هیچ دلیل موجهی هم برای استقرار سیستم رادارهای هشدار دهنده ناتو در دیار بکر جز تهدید همسایگان و یا اطاعت از تصمیمات اتخاذ شده در رهبری ناتو در دست نیست.

از سوی دیگر از میان همسایگان ترکیه که استقرار رادارهای این سامانه را به ضرر خود می دانند تقریبا فقط ایران احساس خطر می کند که احساس بسیار درستی است. بسیار کوته فکری است اگر کسی خیال کند ترکیه به جهت یک تنش موقت با اسرائیل به یک متحد استراتژیک در جبهه مقاومت تبدیل شده است. شواهد اینگونه نشان می دهد که برخی از منافع ترکیه در دشمنی با اسرائیل محقق می شود و البته بخش بزرگتری از منافع آن در همراهی طرح ها پیدا و پنهان ناتو و آمریکا که از قضا این تصمیم اخیر آنکارا در همان راستا است.

4949