اما و اگرهای سیاست خارجی و تائید حکم استرداد

اگر پانزده سرباز و تفنگدار انگلیسی که در آبهای داخلی ایران دستگیر شده بودند به مردم انگلیس هدیه داده نمی شدند؛اگر پنج قایقران انگلیسی که بازهم در آبهای داخلی ایران دستگیر شده بودند یکطرفه از جزیره سیری راهی کشورشان نمی شدند(واقعه ای که حتی در مطبوعات انگلیسی نوشتند که به احتمال زیاد ایران در مقابل آزادی من از این شرایط خفت بار آنها را آزاد خواهد کرد! )؛اگر خبرنگار انگلیسی یونانی دستگیر شده در سال 1388 و حتی خبرنگار انگلیسی اخیری که دستگیرشده بود، به راحتی آزاد نمی شدند؛اگر دو خبرنگار آلمانی دستگیر شده در ایران به وزیر خارجه شان پیش کش نمی شدند؛اگر افراد آمریکایی دستگیر شده در ایران در آستانه سفر رئیس جمهور به نیویورک مورد رحم و شفقت قرار نمی گرفتند؛ و اگر های دیگر که اگر عمری باشد باید هر زمان که به ایران برگشتم با مردم عزیز و مسئولان کشور در میان بگذارم، اگر هایی هستند که هر یک از آنها ضربه ای بر سیاست خارجی ما زده است.

معدل خدمتی آن پانزده سرباز انگلیسی برای دولت انگلیس فقط شش ماه بود و خود انگلیسیها هم می دانستند که خطا کرده و در داخل آبهای ایران دستگیر شده اند ولی جریان خبری را مدیریت کردند و برای آزادی آنها حتی تا اخذ مصوبه از شورای امنیت نیز پیش رفتند و با قلدری تمام به جو سازی و تهدید پرداختند تا آنها را با هدیه و سوغاتی آزاد ساختند. ولی متاسفانه مسئولین ایرانی حتی به مخیله اشان هم خطور نکرد که در همان حال یک ایرانی را حتی با چشم پوشی از سوابق سیاسی اجرایی اش  نجات دهند.

عجب آن است که این رفتار مسئولین ایرانی برای طرف انگلیسی نیز نامفهوم است که چرا طرف ایرانی به راحتی اهرمهای خود را از دست می دهد و بعد از خلع سلاح برای دریافت پاسخهای خود به خواهش و تمنا می پردازد! بعنوان مثال در ماجرای دستگیری پنج قایقران وزیر خارجه انگلیس بعد از تماس با وزیر امور خارجه ایران و سپس آزادی آنها از نقش وی تشکر کرد. ولی وقتی که وزیر امور خارجه ایران یادش افتاده بود که چرا موضوع آزادی من را با وی مطرح نکرده و قصد مکالمه تلفنی با او داشته است وزیر خارجه انگلیس به بهانه مشغولیت انتخاباتی حاضر به صحبت با وی نشده است!

این برخوردها از نظر مسئولین تیز بین خارجی دور نمی ماند و ما هر چه تبلیغ کنیم که اینها هدیه است و یا برای رحم و شفقت اثر موثری که بتوانیم از آن بهره برداری سیاسی- انسانی کنیم بر جای نخواهد گذارد. همه عقلا میدانند که چراغی که بر خانه رواست به مسجد حرام است.بیان نمونه افراد مذکور به این معنا نیست که بنده برای نجات جان خود از این شرایط به دنبال تداوم سختی و صعوبت برای انسانهای دیگر هستم. اما حتی اگر من هم بعد از پنجسال زندگی در چنین شرایط سختی لب به گله و سخن نگشویم ولی این جای تعجب برای انگلیسیها و آمریکاییها به جای نگذاشته است که چرا مسئولین ایرانی اقدام مفید و موثری برای نجات جان یک تبعه شان نمیکنند؟ و فقط به این بسنده کرده اند که هر از گاهی در ملاقات مقامات میانی وزارت خارجه های دو کشور موضوع حل منصفانه و آزادی من مطرح میشود؟

 اخیرا"  این پرونده فقط قدرت چانه زنی طرف ایرانی در ملاقاتهای دیپلماتیک را بالا برده که وقتی طرف انگلیسی مسئله حقوق بشر در ایران را مطرح میکند آنها نیز متقابلا" به پرونده من به عنوان یک نقطه ضعف رعایت معیارهای حقوق بشری اشاره می کنند! این برای  غربیها جای شگفتی دارد که چرا زمانیکه این کشورها به همکاری و مساعدت مسئولین دولت ایران برای حل مشکلاتشان نیاز دارند آنها برای پاسخگویی و اجابت دنبال حل این پرونده بر نیامده اند، امری که از نگاه تیز بین مطبوعات انگلیس در آزادی پنج قایقران انگلیسی مخفی نماند ولی هزار افسوس از این اگر ها!

صادقانه بگویم وقتی فیلم پیاده شدن دو آمریکایی زندانی در ایران از هواپیما در فرودگاه مسقط را دیدم احساس آزادی آنها ودویدنشان بسوی اقوامشان و هلهله آنها را نه به مفهوم سیاسی آن که پیروزی آمریکا بر ایران و یا امتیاز دادن ایران به آمریکا تلقی کردم بلکه فقط مفهوم انسانی آن را درک کردم. احساسی شبیه آنچه خود در سال پنجاه و هفت در آستانه پیروزی انقلاب وقتی اتوموبیل پیکان سفید رنگ ساواک  در وسط اتوبان پارک وی پیاده ام کرد و مدتی طول کشید تا بفهم چه اتفاق افتاده است ولی از ترسم قدرت حرکت نداشتم! فکر می کردم منتظر هستند تا بدوم و آنها از پشت مرا هدف قرار دهند! بعدا" که بخود آمدم متوجه شدم که اگر میخواستند شلیک کنند در همان حال هم میتوانستند مرا هدف قرار دهند. ولی تا آنها نرفتند و دور نشدند خیالم راحت نشد که جیبهای خود را جستجو کنم و بفهم که پولی همراه ندارم و باید تا منزل که در خیابان بابائیان (کمیل) بود پیاده بروم!

هواپیمای سلطان عمان و فعالیتهای آمریکا و تمامی کشورهایی که در حلقه غرب قرار داشتند تا سوریه و عراق و ونزوئلا کجا و یک بچه نانوای یک لا قبای ایرانی کجا؟ بعضی مواقع که شرایط خیلی بر من سخت می شود احساس می کنم از بی کسی به خدا امید وارتر شده و او را در کنار هستی بخشی اش برای آزادی ام هم پرستش میکنم و یادم می آید که آن روستایی هم به شیخ بهائی که از نمازش ایراد گرفته بود جواب داده بود که آن دو رکت نماز را برای آن برای خدا میخواند که بگوید خدایا هنوز طوق بندگی تو را بر گردن دارم و بر تو طاغی نیستم!

به هر حال زمانیکه بعد از آزادی آنها آقای وزیر امور خارجه در پاسخ به خبرنگاری در مورد سرنوشت بنده پاسخ داد که اقداماتی در دست انجام است هر خواننده ای احساس میکرد که احتمالا" در پشت پرده بده بستانی در جریان است و دست دولت ایران هم خیلی خالی نیست ولی تنها بعد از یکماه تائید حکم استرداد توسط وزیر کشور انگلیس نشان داد که آن اقدامات صرفا" قولهای واسطه هایی بوده که فقط هم و غمشان آزادی افراد آمریکایی بوده و نه لزوما" حل مسائل انسانی بین دو طرف.

در همان ایام و قبل از ازادی آنها که با مقدمات کارسازی مسئولین دولتی و ایفای نقش شخصیتهای سیاسی متعدد و فراوانی همراه بود بر اساس سندی که در ویکیلیکس در زمینه مذاکره مقامات سویسی با مقامات ایرانی و آمریکایی یافتم[1]، پیشنهاد دادم که بهتر است بجای اینکه سختیها و مشکلات سوء ظن و بی اعتمادی بین ایران و آمریکا متوجه شهروندان دو کشور شود خوب است این دو کشور برای احترام به شخصیت انسانی مردم دو کشور روابط کنسولی مستقیم را به عنوان انسانهایی متمدن با هم بنشینند و حداقل مشکلات کنسولی را خارج از مسائل سیاسی و صرفا" به عنوان جنبه انسانی آن حل و فصل کنند. اگر به این پیشنهاد توجه شده بود دلیلی ندارد که هم زندانیان ایرانی بیشماری در زندانهای آمریکا بسر ببرند و هم من در وسط بازی مکارانه دولت انگلیس قرار بگیرم.

در قوانین حقوق بین الملل اجازه داده می شود که حتی مجرم مابقی زندان خود را در کشور خود بگذراند تا حداقل نزدیکانش به دیدارش بیایند چه برسد به متهم که میتواند یک زندگی در شان انسانی خود داشته باشد و مراحل قانونی طی مراحل قضائی نیز سپری شده و اینگونه تلقی نشود که انسانها گروگان روابط سیاسی کشورها قرار گرفته اند. مثلا" من نمیدانم اگر به آمریکا استرداد شوم باید پاسخگوی اقدامات انساندوستانه دوران سفارت خود در اردن باشم یا مسئول گم شدن یک مامور سابق اف بی آی در کیش که مسئولین قضایی آمریکایی درخواست کرده اند هستم؟!

[1] http://cables.mrkva.eu/cable.php?id=246435

*سفیر اسبق ایران در اردن که فعلا در انگلیس تحت تعقیب قضایی است