به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، مؤسسه ایراس در ادامه سلسله نشست‌های علمی «پیوندهای فرهنگی و تمدنی ایران و اوراسیا»، هفتمین نشست خود را با محوریت «سعدی در فرارود» با حضور دکتر اصغر دادبه، دکتر ابراهیم خدایار، دکتر حسن قریبی، دکتر مرتضی رضوان‌فر و دکتر محمود جعفری دهقی در تاریخ ۱۵ اردیبهشت برگزار کرد.
دکتر مرتضی رضوان‌فر، پژوهشگر کتیبه‌های فارسی، با انتقاد از فارسی‌زدایی از کتیبه‌ها و وضعیت نامناسب آن‌ها، به مطالعات خود در فرارود اشاره کرد و گفت: متاسفانه فهرست جامعی از کتیبه‌ها و الواح ایرانی در جهان وجود ندارد، اما بر اساس تحقیقات من، سعدی گسترده‌ترین حضور را در کتیبه‌ها، اسناد و نسخ موجود در فرارود داشته است.
وی افزود: از مسجد ققنوس در چین تا آسیای صغیر و حتی در تانزانیا و کنیا، کتیبه‌هایی مزین به اشعار سعدی یافت شده‌اند که برخی از آن‌ها متعلق به امپراطورها و خوانین بوده است. دکتر رضوان‌فر همچنین به وجود کتیبه‌های فراوان از اشعار سعدی در هند، پاکستان و بنگلادش اشاره کرد که با نسخه‌های موجود در ایران تفاوت‌هایی دارند و تحت تاثیر زبان اردو و هندی قرار گرفته‌اند.
به اعتقاد این پژوهشگر، زبان فارسی همچنان زبان حکمت و ادب در آسیای میانه است و شعر سعدی بیش از هر شاعر دیگری در این منطقه نفوذ داشته است. پس از او جامی و سپس فردوسی و حافظ در رتبه‌های بعدی قرار دارند. وی با نمایش تصاویری از اماکن تاریخی و قبرستان‌ها در کشورهای مختلف، تصریح کرد که در روسیه نیز اشعاری از سعدی، به ویژه بیت «سعدیا مرد نکونام نمیرد هرگز»، در محراب‌ها و مزارها دیده شده است.
در ادامه نشست، دکتر ابراهیم خدایار با استناد به شاهنامه فردوسی، به اشتراکات فرهنگی ایران و ترکان اشاره کرد و بر تعلق خاطر مردم و حکمای فرارود به زبان فارسی تاکید نمود. وی سمرقند، زادگاه رودکی را خاستگاه شعر فارسی دانست و به وجود حدود ۵۰ درصد واژه‌های مشترک بین فارسی و زبان‌های ترکی و تاثیر شعر سعدی بر فرهنگ ازبکستان پرداخت. دکتر خدایار به تاثیر مستقیم سعدی بر امیر علی‌شیر نوایی و ترجمه اشعار سعدی به ازبکی در دوره‌های مختلف اشاره کرد و تعصب شاعران ازبک نسبت به جایگاه والای سعدی را یادآور شد. وی همچنین گزارشی از کتاب‌های منتشر شده درباره سعدی و ترجمه اشعار او در ازبکستان ارائه داد و به استفاده از شعر سعدی در موسیقی مقامی و ترجمه ویکی‌پدیای او به زبان ازبکی اشاره کرد.
دکتر خدایار در پاسخ به سوالی درباره لقب «حکیم» برای شاعران ایرانی، این موضوع را به فلسفه رایج در آن دوره‌ها مرتبط دانست.
دکتر محمود جعفری دهقی، رییس انجمن ایرانشناسی، با اشاره به زندگی سعدی و سفرهای او، تاثیر سعدی بر شاعران فرارود را از سه منظر مکاتبات، پیروی از سبک و توصیفات دیگران بررسی کرد. وی سعدی را پایه‌گذار مکتبی دانست که در فرارود گسترش یافت و به نقش مکتب ادبی شیراز در تکامل ادب فارسی اشاره کرد. دکتر جعفری دهقی فهرستی از شاعران متاثر از سعدی ارائه داد و وجود محافل بوستان و گلستان‌خوانی و نسخ خطی در کتابخانه‌های فرارود را نشانه گستردگی تاثیر سعدی دانست.
دکتر اصغر دادبه نیز با اشاره به تلاش‌های استعماری انگلیس و روسیه برای حذف زبان فارسی، بر اهمیت حفظ این زبان و میراث سعدی تاکید کرد و خواندن آثار او را برای نسل‌های آینده ضروری دانست. وی معتقد است سعدی زبانی برای ایران فرهنگی ایجاد کرد که در مناطق مختلف پذیرفته شد و در آموزش به کار رفت. دکتر دادبه با اشاره به بازگشت سعدی به شیراز و تلفیق نظم ساده و نثر دشوار، بلاغت او را عامل گسترش زبان فارسی از شبه‌قاره تا هند دانست و بر ضرورت پاسداشت زبان و فرهنگ فارسی تاکید کرد.
دکتر مهدی سنایی، مدیر موسسه ایراس نیز ضمن خوشامدگویی به حاضران، با قرائت اشعاری از سعدی با مضمون صلح و دوستی، از حضور استادان در این مراسم قدردانی کرد.
216216
نظر شما