الهه جعفرزاده: باور رایجی وجود دارد که نوشیدن آب سرد بلافاصله پس از غذا به گوارش آسیب می‌رساند، باعث سفت شدن چربی‌ها در معده می‌شود، یا آنزیم‌های گوارشی را غیرفعال می‌کند. این ایده در بسیاری از فرهنگ‌ها، از توصیه‌های سنتی تا پست‌های شبکه‌های اجتماعی، تکرار شده و برخی را از نوشیدن آب سرد در حین یا پس از غذا منع می‌کند. اما آیا این ادعا ریشه علمی دارد؟ یا نوشیدن آب سرد بی‌خطر است؟
شواهد علمی درباره آب سرد و گوارش
بدن انسان مکانیزم‌های پیچیده‌ای برای تنظیم گوارش دارد. بررسی‌های علمی ادعاها را این‌گونه ارزیابی می‌کنند:
- تأثیر دما بر آنزیم‌های گوارشی: آنزیم‌های گوارشی در دمای بدن (حدود ۳۷ درجه سانتی‌گراد) بهینه عمل می‌کنند. آب سرد ممکن است به‌طور موقت دمای معده را کاهش دهد، اما معده به‌سرعت آن را به دمای طبیعی بازمی‌گرداند، بدون تأثیر قابل‌توجه بر آنزیم‌ها.
- سفت شدن چربی‌ها: ادعای جامد شدن چربی‌ها در معده به دلیل آب سرد شواهد علمی ندارد. معده چربی‌ها را با اسید معده و آنزیم‌ها تجزیه می‌کند، و دمای آب تأثیر ناچیزی بر این فرآیند دارد.
- تخلیه معده: مطالعات نشان می‌دهند آب سرد ممکن است تخلیه معده را کمی سریع‌تر کند، برخلاف باور رایج که آن را کند می‌کند. این اثر برای اکثر افراد بی‌ضرر است.
- ناراحتی گوارشی: در افراد با معده حساس یا بیماری‌هایی مثل رفلاکس، آب سرد ممکن است به‌ندرت اسپاسم یا ناراحتی ایجاد کند، اما این عمومی نیست.
چرا این باور همچنان محبوب است؟
چند عامل به پایداری این باور کمک کرده‌اند:
- سنت‌های فرهنگی: توصیه‌های سنتی، مانند نوشیدن آب گرم در طب آیورودا یا طب چینی، به‌عنوان راهی برای بهبود گوارش ترویج شده‌اند.
- تجربیات شخصی: برخی افراد پس از نوشیدن آب سرد احساس سنگینی می‌کنند، که ممکن است به حساسیت فردی یا حجم زیاد آب مربوط باشد، نه دمای آن.
- تبلیغات نادرست: پست‌های شبکه‌های اجتماعی و مقالات غیرعلمی این باور را بدون شواهد تقویت می‌کنند.
آیا آب سرد برای همه بی‌خطر است؟
برای اکثر افراد، نوشیدن آب سرد پس از غذا بی‌خطر است و به گوارش آسیب نمی‌رساند. با این حال، شرایط خاصی وجود دارد که توجه به آن لازم است:
- حساسیت‌های گوارشی: افراد با بیماری‌هایی مثل گاستریت ممکن است با آب سرد ناراحتی خفیفی تجربه کنند.
- عادات ناسالم: نوشیدن حجم زیاد آب (سرد یا گرم) بلافاصله پس از غذا می‌تواند معده را بیش از حد پر کند و احساس نفخ ایجاد کند.
- نیازهای فردی: برخی افراد آب ولرم را برای هضم راحت‌تر می‌یابند، که به ترجیح شخصی بستگی دارد.
بهترین روش‌های نوشیدن آب برای گوارش
برای حمایت از گوارش و سلامت کلی، عمل به توصیه‌ها مفید است:
- نوشیدن آب به‌صورت جرعه‌جرعه در طول غذا به‌جای یکباره برای جلوگیری از فشار بر معده.
- مصرف آب در دمایی که برایتان راحت است (سرد، ولرم، یا گرم) بر اساس ترجیح شخصی.
- اطمینان از هیدراتاسیون کافی در طول روز برای حمایت از عملکرد کبد و کلیه‌ها.
- مشاوره با متخصص تغذیه در صورت تجربه ناراحتی گوارشی مداوم.
به طور کلی، شواهد علمی نشان می‌دهند نوشیدن آب سرد پس از غذا به گوارش آسیب نمی‌رساند و ادعاهای مربوط به سفت شدن چربی‌ها یا غیرفعال شدن آنزیم‌ها بی‌اساس‌اند. معده به‌طور طبیعی دمای مایعات را تنظیم می‌کند و گوارش را به‌خوبی انجام می‌دهد. با این حال، افراد با معده حساس ممکن است آب ولرم را ترجیح دهند. مهم‌تر از دما، عادات کلی نوشیدن آب و رژیم متعادل است که سلامت گوارش را تضمین می‌کند.
منابع: mayoclinic ، medicalnewstoday
۴۷۲۳۲
نظر شما