به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین به نقل از ایبنا، روی تابلوی کتابفروشی و کتابخانه احمدی با خط خوش زیر واژه زیبای «هو» سال تاسیس ۱۳۲۶ قمری درج شده است. این کتابخانه امروز توسط سید محمود فهلیانی اداره می‌شود و همچنان در دل مجموعه زندیه توجه هر گردشگر و عابر را به خود جلب می‌کند چراکه رنگ و بوی قدیم می‌دهد.
کتابخانه احمدی، یکی از کهن‌ترین مراکز فرهنگی شیراز، با قفسه‌هایی مزین به آثار تاریخی، مذهبی، عرفانی و دیوان شاعران کهن، همچنان در قلب زندیه می‌درخشد. هنوز روی نرده‌های باغ‌موزه پارس دستفروشان کتاب‌های چاپ ممنوع و نایاب را به نمایش می‌گذارند، اما کتاب‌هایی که در این کتابخانه قرار دارند، نه‌تنها حامل محتوای مکتوب، بلکه گواه دهه‌ها خاطره، مواجهه و گفت‌وگوی فرهنگی‌اند؛ از عبور و مرور ادیبان تا گردشگرانی از سراسر دنیا، هر کتاب در این کتابخانه بخشی از روایتی زنده است.
یک عصر گرم تابستان ۱۴۰۴، به دیدار با سیدمحمود فهلیانی، متولی این کتابفروشی، کتابخانه آمدیم؛ جایی که نه‌تنها محل خرید کتاب است، بلکه به تعبیر بسیاری از بازدیدکنندگان، یادآور کتاب‌فروشی‌های اصیل و روح‌دار قرن گذشته است.
فهلیانی که خاطرات بسیاری را در این فضا مرور کرده، تاکید دارد که اصالت و سنت هنوز در فضای کتابفروشی حفظ شده است: «بسیاری از مشتریان ما، همان بوی کاغذ و فضای سنتی را دوست دارند. ما اینجا فقط کتاب نمی‌فروشیم، حافظ خاطره‌ایم. یادم هست که یک مشتری سال‌ها پیش کتابی خرید و بعد از ۲۰ سال برگشت و گفت: این کتاب زندگی من را تغییر داد. این‌ها چیزهایی است که به کار ما معنا می‌دهد.»
از او درباره نام این مکان پرسیدیم: چرا با وجود عرضه و فروش کتاب، همچنان نام «کتابخانه» را یدک می‌کشد؟
فهلیانی در پاسخ گفت: این نام به دلیل قدمت تاریخی مکان انتخاب شده است. اکنون حدود ۱۱۵ سال از تأسیس این محل می‌گذرد و در آن زمان، کتابفروشی‌ها را بیشتر با عنوان کتابخانه یا کتاب‌سرا می‌شناختند. واژه «کتابفروشی» بعدها متداول شد، اما ما از ابتدا نام کتابخانه احمدی را حفظ کرده‌ایم و آن را بخشی از هویت این مکان می‌دانیم.
وی با اشاره به این‌که این مرکز فرهنگی در دوران مشروطه پا گرفته، افزود: کتابفروشی احمدی همچون یک میراث خانوادگی، نسل به نسل منتقل شده است. ما اکنون نسل چهارم هستیم که طبق وصیت بزرگان خود، موظف به روشن نگه داشتن چراغ این مکان فرهنگی هستیم. آنان وصیت کرده بودند که اینجا نباید تعطیل شود و باید پیوسته فعال بماند.
فهلیانی، متولی کتابخانه احمدی، درباره تأمین کتاب‌های نایاب و کمیاب اظهار کرد: کتابفروشی احمدی معمولا مقصد مراجعه افرادی است که به دنبال آثار خاص، قدیمی و کمیاب هستند و انتظار دارند بتوانند نسخه‌ای از آن را در اینجا پیدا کنند.
او ادامه داد: کتاب‌هایی در حوزه فارس‌شناسی و شیرازشناسی، در کنار آثار عرفانی، روانشناسی و دیوان اشعار، بیشترین عناوین موجود در این کتابخانه را تشکیل می‌دهند و همین امر باعث شده تا پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان فرهنگ ایرانی اینجا را به‌عنوان یکی از مراجع مهم بشناسند.
منبعی برای محققان، بدون چشم‌داشت مالی
فهلیانی با اشاره به نقش این کتابفروشی در حمایت از فعالیت‌های علمی گفت: در کتابخانه احمدی، آرشیو نسبتا کاملی از کتاب‌های پژوهشی، به‌ویژه در حیطه فارس‌شناسی وجود دارد که بدون دریافت هیچ‌گونه وجهی، به صورت امانت در اختیار دانشجویان و محققان قرار می‌گیرد. آنها پس از تهیه نسخه کپی یا عکس، کتاب را بازمی‌گردانند. این بخشی از تعهد فرهنگی ماست.
فهلیانی همچنین به تأثیر معنوی و روانی برخی کتاب‌ها بر زندگی مراجعه‌کنندگان اشاره کرد و افزود: گرچه معمولاً وارد حریم شخصی مشتریان نمی‌شویم، اما بارها پیش آمده که افراد پس از خواندن کتابی، به ما گفته‌اند که مسیر زندگی‌شان تغییر کرده است. این تأثیر بیشتر مربوط به کتاب‌هایی در حوزه عرفان و روانشناسی است که به گفته مشتریان، باعث تحول در سبک زندگی یا حرفه آنها شده و از ما می‌خواهند آثار مشابهی به آنها معرفی کنیم.
کتابخانه احمدی نه‌تنها مکانی برای فروش کتاب، که پاتوقی فرهنگی است که در دل خاطرات چند نسل از اهل ادب و اندیشه شیراز جای دارد.
دیوان حافظ چاپ ۱۲۶۵ قمری؛ بوی تاریخ می‌دهد
در میان کتاب‌هایی که در احمدی نگهداری می‌شود، نسخه‌ای از دیوان حافظ با چاپ سنگی تبریز متعلق به سال ۱۲۶۵ هجری قمری چشم‌گیر است. فهلیانی با احترام از آن یاد می‌کند: «این دیوان را پدربزرگم دهه ۱۳۲۰ خرید. هر بار که ورقش می‌زنم، بوی تاریخ می‌آید.»
یکی از قفسه‌های مهم این کتابفروشی به کتاب‌های مرتبط با استان فارس اختصاص دارد؛ مجموعه‌ای با قدمتی بیش از نیم قرن که به گفته فهلیانی، «حتی برخی گردشگران ساعت‌ها در این بخش وقت می‌گذرانند. برخی کتاب‌ها را فقط در احمدی می‌توان یافت».
گردشگرانی که کتاب می‌خرند، تاریخ لمس می‌کنند
موقعیت مکانی کتابفروشی احمدی، درست روبه‌روی کتابخانه ثبت‌شده شهید آیت‌الله دستغیب و در مسیر گردشگران داخلی و خارجی که به بازار، حمام و مسجد وکیل می‌روند، بر جذابیت آن افزوده است. فهلیانی می‌گوید: «بهار و تابستان، درصد زیادی از مشتریان ما گردشگران‌اند. بسیاری دنبال دیوان حافظ‌اند، برخی به دنبال عکس‌های قدیمی از ایران.»
وی از گروهی گردشگر ژاپنی نام می‌برد که پس از بازدید از کتابفروشی احمدی گفتند: «اینجا موزه‌ای است که می‌توان تاریخ را لمس کرد.»
ازجمله لحظات ماندگار این کتابفروشی، دیدار استاد محمدعلی اسلامی ندوشن است. فهلیانی با لبخند روایت می‌کند: «ایشان یک جلد از چاپ اول کتاب شهر خدا خودشان را اینجا دیدند و گفتند: فکر می‌کردم همه نسخه‌هایش را خودم جمع کرده‌ام! در پایان نیز با یادداشتی در دفتر کتابفروشی نوشتند: کتابفروشی احمدی، خانه دوم هر اهل فرهنگی در شیراز است.
کتابفروشی و کتابخانه احمدی در مسیر ثبت ملی
این کتابفروشی هرچند هنوز به ثبت رسمی نرسیده، اما خانواده فهلیانی با همکاری اداره میراث فرهنگی، در حال تهیه پرونده ثبت ملی کتابفروشی هستند. فهلیانی تأکید می‌کند: «ثبت ملی فقط برای اعتبار نیست. می‌خواهیم احمدی، حتی پس از ما، بخشی از هویت فرهنگی شیراز باقی بماند.»
در روزگاری که فضای مجازی بسیاری از جوانان را از کتاب دور کرده، مدیر کتابفروشی احمدی پیامی ساده اما عمیق دارد: «کتاب، بهترین دوست انسان است. یک کتاب خوب می‌تواند دیدگاه شما را به جهان تغییر دهد.»
پرتره‌های روی دیوار کتابخانه احمدی گویای بیش از یک قرن تاریخ و چهره‌هایی است که آن را اداره کردند و آثاری را به زیور طبع و چشم مخاطب آوردند که ردی از آن در قفسه‌های خاک گرفته دیده می‌شوند. اینجا شیراز است، جایی که کتابفروشی‌هایش هم بوی مهمان نوازی و بهار نارنج می‌دهد.
۲۵۹
نظر شما