به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، آیات ۱۹ تا ۲۸ سوره رعد به تبیین ویژگی‌های اهل ایمان و اهل کفر می‌پردازد. در این بخش از قرآن، معیار اصلی تمایز انسان‌ها، نوع نگاهشان به حقیقت، میزان پایبندی‌شان به عهد الهی و واکنششان در برابر فتنه‌ها و دشمنی‌هاست. دشمن‌شناسی در این آیات به‌گونه‌ای ترسیم می‌شود که مؤمنان هم دشمن بیرونی را می‌شناسند و هم از دشمن درونی یعنی هواپرستی و غفلت آگاهند.
دشمنی در جهل و نادانی
بنابر روایت فارس، خداوند در ابتدای این بخش می‌فرماید: «آیا کسی که می‌داند آنچه بر تو نازل شده حق است، مانند کسی است که نابیناست؟» این آیه نشان می‌دهد که دشمن نخست، جاهل و بی‌بصیرت است. دشمنی که با چشمان بسته و قلب‌های قفل‌شده به میدان می‌آید، حقیقت را انکار می‌کند. مؤمن باید بداند که نادانی، ریشه بسیاری از دشمنی‌ها و فتنه‌هاست.
دشمن پیمان‌شکن
ویژگی‌های اهل ایمان در این آیات بیان می‌شود: کسانی که به عهد الهی وفادارند، پیوند خویشاوندی را حفظ می‌کنند و از گسستن روابط انسانی پرهیز دارند. در مقابل، دشمنان دین کسانی هستند که عهد می‌شکنند، پیمان اجتماعی و اخلاقی را زیر پا می‌گذارند و تفرقه می‌آفرینند. چنین دشمنانی در جامعه با ایجاد بی‌اعتمادی، زمینه‌ی نفوذ شیطان را گسترش می‌دهند.
دشمنان مفسد و فتنه‌گر
اهل ایمان کسانی معرفی می‌شوند که در سختی‌ها صبورند، نماز را برپا می‌دارند و از آنچه خدا روزی‌شان کرده انفاق می‌کنند. این تقابل نشان می‌دهد که دشمنان، برعکس، صبر ندارند، به دنبال عجله در رسیدن به اهداف شیطانی‌اند و جز تخریب و فساد راهی پیش نمی‌برند. قرآن وعده می‌دهد که بهشت مأوای صابران است؛ این یعنی شناخت دشمن باید همراه با پایداری در برابر فشارها و فریب‌های او باشد.
دشمنی با ایجاد هراس و وحشت
فرشتگان هنگام ورود مؤمنان به بهشت می‌گویند: «سلام بر شما به خاطر صبری که پیشه کردید.» این سلام، نقطه‌ی مقابل فضای ترس و تهدید دشمنان است. دشمن می‌خواهد مؤمن را با وحشت‌افکنی از مسیر بازدارد، اما ایمان و صبر سلاحی است که امنیت درونی را حفظ می‌کند.
دشمن به مثابه نابودگر آینده
خداوند درباره کسانی که پیمان را می‌شکنند و پیوندها را قطع می‌کنند، می‌فرماید: «لعنت بر آنان باد و سرانجامشان بد است.» دشمنان این‌گونه، نه‌تنها حال جامعه را نابود می‌کنند بلکه آینده‌ی آن را نیز تباه می‌سازند. دشمن واقعی کسی است که بنیان‌های اخلاقی و اجتماعی جامعه را از هم می‌پاشد.
دشمنی با ابزار دنیاطلبی
در این آیه خداوند یادآور می‌شود که روزی و رفاه مادی به دست اوست و او آن را میان بندگان تقسیم می‌کند. اما دشمنان دین، با تکیه بر دنیا و ثروت، جایگاه خود را تحکیم می‌کنند و مردم را فریب می‌دهند. قرآن هشدار می‌دهد که دنیاگرایی یکی از ترفندهای دشمن برای تسلط بر ذهن و قلب انسان‌هاست.
دشمنی با تردیدافکنی
کافران می‌گویند: «چرا خدا معجزه‌ای آشکار بر او نازل نمی‌کند؟» هدف این پرسش‌ها ایجاد تردید در دل مؤمنان است. این شیوه‌ی دشمن، همان جنگ روانی است؛ تلاش می‌کند باورهای دینی را بی‌اعتبار جلوه دهد. قرآن پاسخ می‌دهد که هدایت تنها به دست خداست و قلب‌ها تنها با یاد خدا آرام می‌گیرد. این بیان نشان می‌دهد که در برابر تردیدافکنی دشمن، ذکر و یاد خدا سپری محکم است.
آیات ۱۹ تا ۲۸ سوره رعد دشمن‌شناسی را در سه سطح به شرح زیر ترسیم می‌کند.
دشمن درونی: جهل، هواپرستی و بی‌صبری.
دشمن بیرونی اجتماعی: پیمان‌شکنان، مفسدان، دنیاپرستان و فتنه‌گران.
دشمن روانی و فکری: تردیدافکنان و تحقیرکنندگان ایمان.
قرآن با بیان صفات مؤمنان در کنار صفات دشمنان، به ما می‌آموزد که بهترین راه مقابله، صبر، عمل صالح، تقویت پیوندها، بی‌اعتنایی به دنیاطلبی و پناه بردن به یاد خداست. تنها در این صورت است که جامعه ایمانی می‌تواند دشمن را بشناسد، نقشه‌هایش را خنثی کند و به آرامش و پیروزی برسد.
این آیات را که در صفحه ۲۵۲ قرآن قرار دارد، ببینید و بشنوید.
نظر شما