علی حق- آذر جزایری: در حالی که محمود احمدی‌نژاد وعده افزایش قدرت خرید خانوارهای مشمول دریافت یارانه نقدی را می‌دهد، بررسی هزینه‌های خانوار نمونه 4 نفره مشمول طرح هدفمند کردن یارانه‌ها نشان از ایجاد کسری بودجه 11 هزار و 990 تومانی ماهانه در صورت حذف یارانه اقلام مصرفی دارد.
مطابق مصوبه مجلس براساس لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها، دولت موظف شده تا طی 5 سال یارانه اقلام مصرفی همانند، آب، برق، بنزین، گاز، نان، برنج، روغن، شکر و شیر را حذف کرده و این اقلام را به قیمت تمام شده یا وارداتی بر پایه بهای بازار جهانی عرضه کند.
بر این اساس مطابق الگوی مصرف بهینه انرژی که دولت اعلام کرده و سرانه مصرفی سایر اقلام مصرفی در حال‌حاضر هزینه بهره‌دار شدن یک خانوار نمونه 4 نفره در چارچوب الگوی بهینه مصرف از این اقلام مشمول یارانه ماهانه 39 هزار و 460 تومان است. این هزینه در صورت حذف یارانه‌ها و با در نظر گرفتن حداقل افزایش قیمت به 131 هزار و 450 تومان افزایش خواهد یافت. این افزایش در حالی برآورد شده است که به عنوان نمونه قیمت بنزین حداقل برآوردها در سال اول حذف یارانه‌ها یعنی به ازای لیتری 250 تومان در نظر گرفته شده و در این خصوص پیش‌بینی‌‌های بدبینانه لیتری 400 تومان نیز ارائه شده است. مصرف بهینه بنزین سهمیه ماهانه 100 لیتر در نظر گرفته شده است.
بنابراین بر پایه خوش‌بینانه‌ترین برآورد که مصرف 2 قرص نان در روز برای هر خانوار در نظر گرفته شده و یا مصرف برق خانوار 4 نفره تنها در چارچوب الگوی مصرف بهینه بدون کیلو وات اضافه بر توصیه دولت و بر پایه افزایش قیمت در سال اول اجرای طرح و نه قیمت سال پایانی اجرای طرح تصور شده است، هزینه هر خانوار 4 نفره در صورت حذف یارانه‌ها 91 هزار و 990 تومان افزایش خواهد یافت.
در چنین شرایطی دولت وعده داده تا به هر ایرانی مشمول دریافت یارانه، ماهانه 20 هزار تومان یارانه نقدی پرداخت کند که در این صورت هر خانوار 4 نفره ماهانه 80 هزار تومان از طریق حساب بانکی خود یارانه نقدی دریافت خواهد کرد. بر این اساس هر خانوار 4 نفره در ماه با 11 هزار و 990 تومان کسری بودجه و مازاد هزینه مواجه خواهد شد. یعنی به ازای هر نفر حدود 3 هزار تومان.
با توجه به این که جمعیت مشمول این طرح دولت تاکنون 50 میلیون نفر اعلام شده است، ماهانه 150 میلیارد تومان کسری بودجه به جمعیت مشمول طرح تحمیل خواهد شد.
هزینه کالاهای مصرفی هر خانوار 4 نفره
(ماهانه / تومان)
|
|
متوسط مصرف |
قیمت یارانه‌ای |
قیمت بدون یارانه |
مابه‌التفاوت هزینه‌ها |
|
آب |
30 متر مکعب |
2760 |
15000 |
12240 |
|
برق |
250 کیلووات ساعت |
4000 |
19250 |
15250 |
|
گاز |
250 متر مکعب |
2500 |
30000 |
27500 |
|
بنزین |
100 لیتر (سهمیه‌های فعلی) |
10000 |
25000 (با احتساب 250 تومان هر لیتر) |
15000 |
|
نان لواش |
60 قرص |
1800 |
3000 |
1200 |
|
برنج |
14 کیلوگرم |
9800 |
18200 |
8400 |
|
روغن |
5 کیلوگرم |
4000 |
10000 |
6000 |
|
شکر |
8 کیلوگرم |
3600 |
8000 |
4400 |
|
شیر |
4 کیلوگرم |
1000 |
3000 |
2000 |
|
جمع کل |
- |
39460 |
131450 |
91990 |
این کسری بودجه در شرایط کاملاً خوش‌بینانه محاسبه شده است. به‌طوری که تورم حاصل از اجرای این طرح دولت صفر در نظر گرفته شده است. لذا اگر افزایش قیمت حامل‌های انرژی بر قیمت تمام شده محصولات تولیدی و خدمات و هزینه حمل و نقل اضافه شود، آنگاه بدیهی است که هزینه‌های خانوار نمونه لحاظ شده در این گزارش بیش از پیش افزایش خواهد یافت.
همچنین در این بررسی فرض شده که خانوار نمونه هیچ‌گونه سفری انجام نخواهد داد و مرسوله پستی هم ندارد. چرا که مطابق برنامه دولت یارانه بلیت قطار و هواپیما را نیز حذف خواهد کرد. در همین حال فرض شده که حذف یارانه نهاده‌های کشاورزی هیچ‌گونه افزایش قیمتی در تولید محصولات کشاورزی نخواهد داشت. دولت همچنین یارانه مرسولات پستی را هم حذف خواهد کرد.
با وجود لحاظ این خوش‌بینی‌ها هر ایرانی مشمول طرح حذف یارانه‌ها سالانه 36هزار تومان کسری بودجه خواهد داشت که این میزان کسری بودجه در بعد خانوار به 144 هزار تومان بالغ خواهد شد.
حال بر پایه این بررسی این ابهام در خصوص ادعاهای مطروحه در مورد طرح هدفمند کردن یارانه‌ها به وجود می‌آید که چگونه است که با وجود در نظر گرفتن تورم صفر و هزینه صفر سفر و ارسال مرسوله پستی قدرت خرید خانوار نمونه 4 نفره کاهش می‌یابد ولی باز هم مسئولان با اذعان به آثار تورمی طرح از افزایش قدرت خرید مردم در صورت حذف یارانه‌ها سخن می‌گویند؟
گفتنی است در بررسی ارائه شده برای خانوار نمونه 4 نفره در ماه مصرف 30 متر مکعب آب، 250 کیلووات برق، 250 متر مکعب گاز در نظر گرفته شده است. در حال‌حاضر قیمت هر متر مکعب آب، 92 تومان محاسبه می‌شود که قیمت تمام شده آن از سوی دولت 500 تومان اعلام شده است. قیمت تمام شده هر متر مکعب برق 77 تومان اعلام شده است ولی در حال‌حاضر 16 تومان اعمال می‌شود. قیمت تمام شده هر متر مکعب گاز هم از سوی دولت در سال اول اجرای طرح 120 تومان خواهد بود که در حال‌حاضر 10 تومان محاسبه می‌شود.
قیمت هر قرص نان بر اساس نان لواش در حال‌حاضر 30 تومان است که در صورت حذف یارانه‌ها 60 درصد افزایش می‌یابد. سرانه مصرف برنج در حال‌حاضر 14 کیلوگرم برای هر خانوار 4 نفره است که در حال‌حاضر با عرضه یارانه دولتی هر کیلو 700 تومان است که با حذف یارانه تا 1300 تومان افزایش می‌یابد. سرانه مصرف روغن هم‌اینک 5 کیلوگرم در ماه برای هر خانوار نمونه است که قیمت یارانه‌ای آن هر کیلوگرم 800 تومان و بودن یارانه 2 هزار تومان است. همچنین سرانه مصرف شکر ماهانه 8 کیلو گرم است که در حال‌حاضر هر کیلوگرم 450 تومان است که با حذف یارانه هزار تومان می‌شود. سرانه مصرف شیر هم اینک به ازای هر کیلوگرم 250 تومان، 4 کیلو است که با حذف یارانه آن به 750 تومان افزایش می‌یابد.
نظر شما