فاطمه محمدی‌نژاد: ایچ سامر، تیمی از دانشگاه اسلو نروژ را به دنبال شکار هیولاها در جزیره اشپیتزبرگن می‌برد. آنها برای مقابله با تهدید احتمالی بزرگ‌ترین گوشتخوار زنده زمین یعنی خرس قطبی، سلاح حمل می‌کنند؛ اما هدف اصلی آنها خرس قطبی نیست! آنها به دنبال شکاری بسیار بزرگ‌تر هستند، ترسناک‌ترین درنده دنیا.
به گزارش نیوساینتیست، 150 میلیون سال پیش، جزیره اشپیتزبرگن با آب‌های کم‌عمق و خنک پوشیده شده بود و موجوداتی آب‌زی در آن زندگی می‌کردند. این موجودات از میان رفتند و فسیل‌هایشان بخشی از جزیره استخوانی شد. در هیچ کجای دیگر دنیا، این تعداد زیاد موجود دریایی یک‌جا دیده نشده است.
برای چند هفته کوتاه خورشید اصلا غروب نمی‌کند و دمای هوا به کمی بالاتر از دمای انجماد می‌رسد. از آن‌جاکه محققان می‌دانند که طولی نمی‌کشد زمین سخت و یخ‌زده شود، به سرعت مشغول کندن می‌شوند. یورن هوروم، سرپرست گروه می‌گوید:« درست مثل معدن طلاست. فسیل‌های زیادی در انتظارند تا ما پیدایشان کنیم. این محل کاملا از اسکلت پوشیده شده است. همین‌طور که ما صحبت می‌کنیم، احتمالا بیش از 100 اسکلت در حال فرسایش هستند.»
(برای دیدن عکس بزرگ، اینجا را کلیک کنید)
خزندگان آبی از نخستین فسیل‌های مهره‌دار یافت شده در علم و کلیدی به سوی نظریه تکامل هستند. در قرن هجدهم، آرواره‌های عظیم جانوری مارمولک مانند در معدنی در ماستریخت هلند کشف شد. در آن زمان، این جانور که موساسوروس نام گرفت، دانشمندان را متقاعد ساخت که جانوران منقرض می‌شوند. در اوایل قرن نوزدهم، ایچتیوسوروس و پلسیوسوروس توسط ماری آنینگ، شکارچی افسانه‌ای فسیل‌ها در جنوب انگلیس کشف شدند و به بنیان‌گذاری علم دیرین‌شناسی کمک کردند. خزندگان آبی در قرن نوزدهم گزینه خوبی برای بحث در مورد فرضیه تکامل داورین بودند.
با این حال آنها با مهاجرت اقوامشان به مرکز، از نظرها پنهان شدند. تحقیقات خرندگان آبی حدود یک قرن طول کشید تا از زیر سایه دایناسورها خارج شود. لزلی نو از متخصصان موزه بیرمنگهام انگلیس می‌گوید:« دانشمندان تصور می‌کردند همه آن چه را که باید، می‌دانند. نظر آنها این بود که این جانوران ارزش مطالعه را ندارند. الان هیچ‌کس چنین حرفی نمی‌زند. دانسته‌های ما در مورد خزندگان آبی به طرز محسوسی بیشتر از 10 سال پیش است.»
در دنیای مدرن، خزندگان آبی کم تعداد هستند: کروکودیل آب‌های شور، لاکپشت‌ها و مارهای دریایی در آب‌های ساحلی کمیاب هستند. این در حالی است که در زمان‌های گرم و بدون یخ، خزندگان، اقیانوس‌ها را از قطب تا قطب تسخیر کرده بودند. این جانوران در مکان‌هایی زندگی می‌کردند که اکنون به اشغال وال‌ها، دلفین‌ها، نهنگ‌ها، خوک‌های آبی و حتی کوسه‌ها در آمده است.
درست مانند پستانداران دریایی امروزی، خزندگان آبی نیز از اجداد خشکی‌زی خود تکامل یافته و در هوا تنفس می‌کردند. خزندگان 300 میلیون سال پیش از اجداد دوزیست خود بوجود آمده بودند.
هوازی‌ها
دریاهای خالی جای مناسبی برای مهاجرت بود و خزندگان در مکان درست برای استفاده آن قرار داشتند. دمای هوا چندین درجه بیشتر از امروز بود که بسیار مناسب خزندگان خونسرد بود.
گونه‌های بسیاری از خزندگان آبی در طول دوره مزوزوئیک به‌وجود آمدند، اما تنها چهار گونه آنها به علت فراوانی، تسلط و حضور در سراسر جهان توانستند به حیات خود ادامه دهند. هر چهار گروه از گروه شکارچیان بودند و در زمان خود بزرگ‌ترین شکارچیان به حساب می‌آمدند. مهم‌ترین مزیت این جانوران، زنده‌زا بودن آنها بوده که در گروه بزرگی از خزندگان مشترک بود.
در سال 2004 / 1383 کشف شد که گروهی از اجداد پلسیورها نیز زنده‌زا بوده‌اند. از این رو دانشمندان تصور می‌کنند که به احتمال زیاد پلسیورها هم زنده‌زا بوده‌اند. مایک کالدول از دانشگاه آلبرتای کانادا معتقد است:« زنده‌زا بودن به جانور این امکان را می‌دهد که عظیم‌الجثه‌تر شود، زیرا مجبور نیست مسافت‌های زیادی را برای تخم‌گذاری طی کند.»
برخی از این حیوانات تبدیل به بزرگ‌ترین جانوران دریایی تمام دوران‌ها شدند. در سال 2004 / 1383 گروهی به سرپرستی الیزابت نیکلاس از موزه رویال تیرل کانادا، ایچتیوسور غول‌پیکری را که متعلق به 210 مییلیون سال پیش بود در بریتیش کلمبیا کشف کردند. این موجود 21 متری به بزرگی یک وال بود.
موتانی، از اعضای تیم تحقیقاتی معتقد است 200 میلیون سال پیش، در آغاز دوره ژوراسیک، جانوران کوچک‌تر و سریع‌تر به موجودات عظیم‌الجثه پیوستند. حدود 180 میلیون سال پیش موجودی در اروپا می‌زیسته که سرعتی برابر با سرعت ماهی تونایاتون، سریع‌ترین ماهی زنده دنیا داشته است.
ژوراسیک، دوران طلایی ایچتیوسورها به حساب می‌آمده است. به گفته موتانی طی تحقیقی بر روی سیستم چشم این جانوران مشخص شد که تعداد آنها از هر خزنده زنده دیگری بیشتر بوده و جزوو نخستین گروهی بودند که به اعماق اقیانوس‌ها سفر کردند.
در کل، اندازه چشم و اندازه بدن در مهره‌داران کاملا به هم مرتبط است: وال‌های آبی بزرگ‌ترین مهره‌داران کره زمین هستند و بزرگ‌ترین چشمان را به قطر 15 سانتی‌متر دارند.
مونتانی قدرت تیزبینی ایچتیوسورها را با محاسبه ظرفیت جمع‌آوری نور آنها با توجه به اندازه چشم‌ها اندازه‌گیری کرده است. او هم‌چنین متوجه شد که دید این جانوران حساس‌تر از دیگر پستانداران است. وی می‌گوید:« در عمق 500 متری، انسان نمی‌تواند چیزی ببیند؛ اما ایچتیوسورها قادر به دیدن چیزهای متحرک بوده‌اند.»
آخرین گونه کشف شده موساسورها، شیوه تکاملی جالبی را نشان داده‌اند. به گفته یوهان لیندگرن از دانشگاه لوند سوئد «موساسورهای اولیه باریک‌تر بوده و بدن خود را مثل مار پیچ و تاب می‌داده‌اند. در طول زمان بدن‌هایشان سخت‌تر شده و مثل کوسه‌ها تنها با دم‌هایشان شنا می‌کردند. این روند با حضور پلوتوزوروس‌ها که از پیشرفته‌ترین نوع موساسورها هستند به اوج خود رسید».
پلوتوزوروس‌های هشت متری که تنها در اواخر دوره کرتاسه شناسایی شده‌اند، به خوبی شیوه تکامل موساسورها را نشان می‌دهند. در اواخر دوره کرتاسه، موساسورها، پلسیوسورها و پلیوسورها در یک انقراض دسته جمعی دیگر به دایناسورها پیوستند. به گفته نو « خزندگان بزرگ دریایی در بالاترین مرحله یک چرخه غذایی بودند که 65 میلیون سال پیش از میان رفت. دیگر غذای کافی برای زنده نگاه داشتن آنها وجود نداشت.»
هیولاهای آبی روزگاری می‌زیسته‌اند. اما یک خلا باید پر می‌شد. 10 میلیون سال بعد، پاکیستوس، یک جانور گوشتخوار که اندکی شبیه گرگ بود در دریاها بوجود آمد. تاراج دریاها دوباره آغاز شده بود. اما این نیز داستان خود را دارد.
نظر شما