نسرین وزیری: بد عهدی روسهای سفید روی و سرخ گونه از عهدنامههای ترکمانچای و گلستان از سال 1800 تا 2012 میلادی، ذهنیت تاریخی خوبی از آنها نزد ایرانیان برجای نگذاشته است. اگرچه روسیه از متحدین ایران در مناسبات منطقه به شمار میرود و در مذاکرات هستهای نیز کوشیده که رای ممتنع به صدور قطعنامههای یکجانبه و تنبیهی علیه ایران بدهد؛ اما ساخت نیروگاه بوشهر و تامین سوخت هستهای آن را با بیش از یک دهه تاخیر به سرانجام رساند.
رویکردی که در معامله استراتژیک دیگری نیز در حال تکرار است اما این بار جمهوری اسلامی ایران به جای اتخاذ موضعی صبورانه و توام با سکوت، مشیی دیگر در پیش گرفته و در کنار مواضع دیپلماتیک مشترک، کوشیده است که از منافع خود در قبال این همسایه بدقول، در مجامع حقوقی بینالمللی دفاع کند. از همین رو است که عدم ارائه به موقع موشک S300 به جای اینکه همچون سوخت نیروگاه هستهای بوشهر مشمول وقفهای 10 ساله شود؛ در زمانی نصف این مدت در دادگاههای بین المللی پیگیری شد و تا مرز محکوم شدن روسیه به ارائه خسارت به ایران پیش رفت. {سیر موضع گیریهای مقامات ایرانی و روسی در این باره را اینجا بخوانید}.
قرارداد موشکی این دو کشور به ارزش 800 میلیون دلار در سال 2007 برای فروش این سامانه پدافندی به امضا رسیده بود که بدون تحویل هیچگونه موشکی از سوی روسها فسخ شد. دمیتری مدودوف رئیس‌جمهور روسیه در سال 2010 در راستای اجرای قطعنامه 1929 شورای امنیت دستوری را صادر کرد که به موجب آن فروش هرگونه موشک و جنگ‌افزارهای دیگری چون تانک‌های جنگی، خودروهای زرهی، ادوات توپخانه‌ای کالیبر بالا، کشتی‌ها و هواپیما و هلیکوپترهای نظامی به ایران ممنوع شده بود. البته روسها پس از دو سال امروز و فردا کردن، علت فسخ قرارداد را اعلام کردند. آنها یک روز از مشکلات فنی (اینجا) سخن میگفتند، یک روز ممانعت شورای امنیت را بهانه میکردند (اینجا)، یک روز ژست مدافع ایران میگرفتند و میگفتند که «موشک‌های اس-300 تدافعی است و دلیلی برای عدم تحویل آن به ایران وجود ندارد»، یک روز فسخ معامله را منکر میشدند (اینجا) و .....
اما کیست که نداند، S300، برگ برندهای بود در دست روسها تا با آن در بازی با غرب منافع خود را پیش ببرند؟ چه آنکه آمریکا ساز خود را کوک میکرد (اینجا) و روسها هم مزد خوش خدمتیاشان را گرفتند (اینجا).
برای همین بود که باور ما به خوش عهدی روسها (اینجا) که حتی وزیر دفاع دولت نهم را به مسکو کشاند (اینجا)، بالاخره به سر رسید و با تغییر لحن وزیر دفاع ما، بازی روسها پایان یافت (اینجا) و وزیر دفاع رسما اعلام کرد: اگر روسها بخواهند قرارداد S300 را فسخ کنند، باید خسارت‌های پیش‌بینی شده را به ایران بدهند. به این ترتیب تغییر لحن دیپلماتیک ایران از «تلاش برای تحویل گرفتن S300»، به شکایت در مجامع حقوقی، عیان شد.
روسها که به قراردادهای دیگر خود در ارائه S300 به دیگر کشورها از جمله ونزوئلا پایبند بودند (اینجا)، پیش پرداخت فروش اس300 و سود آن را به ایران برگرداندند. تصور آنها این بود که با این اقدام پیش دستانه، ایران از قید شکایت خود خواهد گذشت. اما نه تنها چنین نشد (اینجا)، بلکه جمهوری اسلامی ایران، تلاش برای ساخت بومی S300 را کلید زد. (اینجا).
موضعگیریهای پیاپی مقامات روس در خصوص لزوم بازپس گیری شکایت ایران، به آنجا رسید که روزنامه روسی کومرسانت در گزارشی در هفته گذشته مدعی شده است در صورتی که ایران شکایت خود را در مورد عدم تحویل سیستمهای دفاعی زمین به هوای S300 پس نگیرد روسیه حمایت خود را از برنامه اتمی ایران، متوقف خواهد کرد. (اینجا) نخستین واکنش رسمی به این خبر از سوی علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیتملی و سیاست خارجی، اعلام شد که آن را ترفند رسانههای غربی برای تاثیرگذاری بر روابط ایران و روسیه دانست. اما مهدی سنایی دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس و مؤسس و رئیس مؤسسۀ مطالعات ایراس (روسیه، آسیای مرکزی‌و قفقاز) بر این باور بود که چون روسیه در مناسباتش با آمریکا به اهداف مدنظرش دست نیافته، میتواند از موضعی فراتر از قبل به جای S300، S400 به ایران تحویل دهد. (دیگر اظهارات اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی را اینجا و اینجا بخوانید.) فارغ از اینکه این ادعای جدید روسیه یک فضا سازی رسانهای بوده یا آزمونی برای سنجش واکنش ایران، تاکید بر آن است که نظام جمهوری اسلامی ایران، باج نخواهد داد.(اینجا).
برای تماشای عکس های بیشتر از این سامانه پدافندی، اینجا را کلیلک کنید.
/2929
نظر شما