۰ نفر

۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۲ - ۱۱:۵۲

بازخوانی الگوی دانشگاه‌های معتبر بین‌المللی

«دانش‌شناسی» چیست؟

مقایسه وضعیت رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی در کشور (که به دنبال تغییر نام رشته کتابداری در شهریور 1391 متولد شد) و دیگر کشورهای جهان، ضرورت تاسیس برخی گرایش‌های تخصصی‌تر را نشان می‌دهد.

سپیده فهیمی‌فر*: سالیان متمادی و در محفل‌های گوناگون بحث‌های بسیاری از سوی دانشجویان، اساتید و حرفه‌مندان رشته کتابداری به منظور تغییر نام رشته و با دلایل مختلف صورت پذیرفته است. در میان این مباحث موافقان و مخالفان و افراد میانه‌روی بسیاری با ذکر دلایل خاص خود به بحث و تبادل نظر پرداخته‌اند و در نهایت در شهریور ماه 1391 نام رشته به علم اطلاعات و دانش‌شناسی تغییر یافت. نه تنها از آن زمان، بلکه پیش از آن نیز روند توسعه گرایش‌ها و رشته‌های مرتبط با کتابداری در دستور کار کمیته برنامه‌ریزی کتابداری و اطلاع‌رسانی دفتر گسترش و برنامه‌ریزی آموزش عالی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری قرار گرفته است، اما هم اکنون بحث‌ها و نظرات مختلف و متنوعی در زمینه گرایش‌های تصویب شده حال و آینده به گوش می‌رسد. بی شک رشد و توسعه یک رشته و گرایش‌های مرتبط با آن بدون آگاهی از وضع موجود در ایران و دیدجهانی به این رشته و نیز بازار کار آن در ایران میسر نخواهد شد.
با تاسیس دانشکده کتابداری و اطلاع‌رسانی در سال 1389، رسالت اصلی تربیت متخصصان و حرفه مندان به صورت تخصصی‌تر مورد توجه قرار گرفت و نیاز به پذیرش دانشجویان در رشته‌های تخصصی‌تر نه تنها در این دانشکده بلکه در کلیه گروه‌های علم اطلاعات و دانش‌شناسی، با توجه به نیاز جامعه به چشم می‌خورد. اگرچه پیش از این، رشته کتابداری و کتابدار از دیدگاه جامعه صرفاً به محیط کتابخانه و امانت کتاب‌ها محدود می‌شد، اما امروزه با تغییر نام نه تنها خود کتابداران، بلکه آحاد جامعه باید به اهمیت کتابدار با عنوان عالم اطلاعات و نیز مدیریت کننده اطلاعات پی ببرند. بنابراین مسئولیت سنگینی برعهده کتابداران خواهد بود تا بتوانند اطلاعات تخصصی‌تر را در زمانی کوتاه و با کیفیت عالی، بازیابی و آن‌ها را بر روی محمل اطلاعاتی مناسب در اختیار کاربر قرار دهند. در حقیقت کتابداران به عنوان ناخدای اطلاعات مطرح خواهند شد. بی شک تربیت افراد کارآمد در این رشته نیازمند تخصصی‌تر شدن تحصیلات دانشگاهی منطبق با اهداف و نیازمندی‌های جامعه است. بنابراین بررسی جامع‌نگر رشته‌های این حوزه در دانشگاه‌های جهان امری ضروری به نظر می‌رسد، تا دید جهان‌شمول، رشته‌های مرتبط را با اهداف مشخص و متقن به دیگر گروه‌های علم اطلاعات و دانش‌شناسی معرفی نموده و در جهت تصویب رشته‌ها و گرایش‌های مورد نیاز و پذیرش دانشجو پیش رفت.

رشته‌های و گرایش‌های حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی در ایران
در سال‌های اخیر شاهد روند رو به رشد پذیرش دانشجویان در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری هستیم، به گونه‌ای که از سال 1388 تا سال 1391 تعداد دانشجویان پذیرفته شده در مقطع کارشناسی ارشد تقریبا به سه برابر و نیم افزایش یافته است:
جدول 1

ظرفیت در سال1391	ظرفیت در سال 1390	ظرفیت در سال 1389	ظرفیت در سال 1388
447	339	213	187

دانشگاه اصفهان، الزهرا، امام رضا، بیرجند، پیام نور، تربیت مدرس، تهران، خوارزمی، شاهد، شهید باهنر کرمان، شهید چمران اهواز، شیراز، علامه طباطبایی، فردوسی مشهد، قم و یزد، 16 دانشگاهی هستند که در میان دانشگاه‌های سراسری به پذیرش دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد اقدام کرده‌اند. دانشگاه پیام نور مشهد، دانشگاه اصفهان و نیز دانشگاه تهران به ترتیب سه دانشگاهی هستند که بیش از دیگر دانشگاه‌ها اقدام به پذیرش دانشجو در این مقطع نموده‌اند.

در کنار رشد تعداد دانشجویان، تخصصی‌تر شدن رشته‌ها و گرایش‌ها به منظور تربیت افرادی متخصص در این حوزه ضروری به نظر می‌رسد. بنابراین رشته‌ها و گرایش‌هایی از سوی کمیته برنامه‌ریزی کتابداری و اطلاع‌رسانی دفتر گسترش و برنامه‌ریزی آموزش عالی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به تصویب رسیده است، که تا کنون رشته علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی با گرایش‌های اطلاع‌رسانی، کتابخانه‌های آموزشگاهی، کتابخانه‌های دانشگاهی، کتابخانه‌های عمومی و رشته علم سنجی و نیز مطالعات آرشیوی اقدام به پذیرش دانشجو در دانشگاه‌های سراسری نموده‌اند. دانشگاه تهران، اصفهان و امام رضا دارای گرایش اطلاع‌رسانی، دانشگاه تهران و شهید چمران اهواز دارای گرایش کتابخانه‌های دانشگاهی ( از سال 1388- 1391) بوده‌اند. به‌علاوه صرفاً دانشگاه تهران اقدام به پذیرش دانشجو در گرایش‌های مربوط به کتابخانه‌های آموزشگاهی و کتابخانه‌های عمومی نموده است. از سال 1390 نیز در دانشگاه‌های تهران، شاهد و یزد ، شاهد پذیرش دانشجو در رشته علم‌سنجی به عنوان یکی از حوزه‌های مرتبط با علم اطلاعات و دانش‌شناسی، از دو بعد آموزش محور و پژوهش محور بوده‌ایم. همچنین دانشگاه تهران از سال 1391 اقدام به پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد در رشته مطالعات آرشیوی به عنوان نخستین دانشگاه نموده است. اگرچه رشته‌ها و گرایش‌های دیگری با نام‌های مدیریت اطلاعات، مدیریت کتابخانه دانشگاهی، دانشنامه نگاری، مدیریت کتابخانه‌های دیجیتالی و نظایر آن به تصویب رسیده است، اما تا کنون دانشگاهی اقدام به پذیرش دانشجو در این رشته‌ها و گرایش‌ها نداشته است. با نگاهی به روند رو به رشد و توسعه رشته‌ها و گرایش‌های این حوزه متوجه خواهیم شد که دانشگاه تهران به عنوان پیشگام اصلی پذیرش دانشجو در رشته‌ها و گرایش‌های اصلی و تخصصی بوده است.
با توجه به اهمیت تخصصی‌تر شدن آموزش حرفه‌مندان این حوزه، نیاز به تصویب رشته‌ها و گرایش‌های تخصصی‌تر و پذیرش دانشجو دیده می‌شود. بنابراین بررسی رشته‌ها و گرایش‌های حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی در دانشگاه‌های جهان خواهد توانست دید بازتری به مسئولان و تصمیم‌گیرندگان در کمیته برنامه‌ریزی ارائه دهد. بدین منظور به بررسی 54 دانشگاه دنیا به منظور واکاوی رشته‌ها و گرایش‌ها و نیز نام دانشکده‌ها و یا گروه‌های آن پرداخته‌ایم. اگرچه تعداد دانشگاه‌های بیشتری مورد بررسی قرار گرفت، اما به علت اختصاص سایت آن‌ها به زبانی خاص نظیر ژاپنی، چینی، آلمانی و یا به علت عدم درج رشته‌ها و گرایش‌ها در سایت خود از مجموعه بررسی ما حذف شدند.

گروه‌ها و دانشکده‌های حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی در جهان
حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی تا کنون با عناوین Departmetn,Faculty,School,College در دانشگاه‌های دنیا مطرح شده است. در ایران نیز تا سال 1389 صرفاً گروه علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی در دانشگاه‌ها وجود داشته و دانشگاه تهران، نخستین دانشکده کتابداری و اطلاع‌رسانی را از سال 1389 تاسیس کرد. گروه‌های این حوزه با نام‌های علم اطلاعات و کتابداری، علم کتابداری و اطلاعات،کتابداری و اطلاعات، مطالعات کتابداری و اطلاعات، علوم کتابداری، اطلاعات و آرشیو، حکمرانی و خط مشی اطلاعات، ارتباطات مشارکتی، علم شناختی، مدیریت مشارکتی و اطلاعات، مدیریت اطلاعات و سرمایه، مطالعات اطلاع‌رسانی و انفورماتیک هم اکنون در حال فعالیت‌اند که گاهاً دربردارنده چندین رشته یا گرایش بوده و خود نیز زیرمجموعه دانشکده، مدرسه یا کالج و نیز دانشگاه خاصی هستند. عناوین کالج‌ها، دانشکده‌ها و نیز مدارس دانشگاه‌های جهان عبارتند از: کالج(اطلاعات و حسابرسی ، کالج اطلاعات، آموزش، هنرها و علوم، آموزش و علم انسانی، اطلاعات و ارتباطات، علوم اطلاعات و ارتباطات، نام خاص)، دانشکده (مطالعات اطلاع‌رسانی و کتابداری ، حسابرسی و اطلاعات، هنر، هنرها، علوم انسانی، اطلاعات، مطالعات رسانه و اطلاعات، علم اطلاع‌رسانی و کتابداری، علوم دانش و رسانه، ارتباطات، مدیریت، علوم رفتاری و اجتماعی، آموزش) مدرسه¬ی (اطلاعات، علم اطلاع‌رسانی و کتابداری، مطالعات اطلاع‌رسانی و کتابداری،اطلاعات و ارتباطات، آموزش، مطالعات اطلاعات و آموزش، مهندسی و فناوری، علم کتابداری و اطلاع‌رسانی، مدیریت اطلاعات، علم کتابداری و منابع اطلاعاتی، علوم اطلاعات، مطالعات اطلاعات، مطالعات اطلاعات، آرشیوی و کتابداری، مدیریت و اقتصاد)

University	Faculty/School/College	Department
University of North Texas	College of Information	Library and Information
University in Bratislava.	the Faculty of Arts of the Comenius	Library and Information Science
University of Malta	Faculty of Media and Knowledge Sciences	Cognitive Science
University of Malta	Faculty of Media and Knowledge Sciences	Corporate Communication
Durban University of Technology	Faculty of accounting and information	Finance and Information Management (Midlands)
University at Albany, State University of New York	Collage of computing and information	Informatics
Asian Institute of Technology	School of Engineering and Technology	Information and Communications
University of Hawai’i at Manoa		Information and Computer Sciences
Durban University of Technology	Faculty of accounting and information	Information and Corporate Management
Southern Connecticut State University		Information and library science
University of Malta	Faculty of Media and Knowledge Sciences	information policy and governance
University of California, Los Angeles	School of Education and information studies	Information sciences
University at Albany, State University of New York	Collage of computing and information	Information Studies
University at Albany, State University of New York	College of computing and information	Information studies
University of Kashmir	Faculty of Arts	Library and Information Science
0	College of Southern Idaho	Library and information science
The Jadavpur University	Faculty of Art	Library and information science
University of Denver	Morgridge college of Education	Library and information science
North-Eastern Hill University	Schools of Economics and Management	Library and Information Science
University of Delhi		Library and Information Science
University of Callcutta		Library and Information Science
University of Maysor		Library and Information Science
University of Zululand	Faculty of Arts	library and information sciences
University of Malta	Faculty of Media and Knowledge Sciences	Library and information studies
University of North Carolina at Greensboro	School of Education	Library and Information Studies
The University of the West Indies		Library and Information Studies
University of Malta	Faculty of Media and Knowledge Sciences	Library Info. and Archive Sciences
University at Albany, State University of New York	Collage of computing and information
0
University of Balamand	Faculty Library and information studies
0	Faculty of Arts/Nakuru Town Campus College
Chiang Mai University	Faculty of Humanities
University of Toronto	Faculty of Information
University of Toronto	Faculty of Information
University of Western Ontario	Faculty of information and Media Studies
University of Western Ontario	Faculty of information and media studies
University of Social Sciences and Humanities-Hanoi	Faculty of Library and Information Science
University of Illinois at Urbana-Champaign	Graduate School of Library and Information Science
0	Graduate School of Library and Information Science/Simmons College
The City University of New York	Graduate School of Library and Information Studies/Queens college
University of Washington	Information School
Vilnius university	Institute of Library and Information Sciences/Faculty of Communication
University of Wisconsin	Milwaukee Graduate School Advancing Research, Scholarship, and Innovation
Long Island University	PALMER SCHOOL OF LIBRARY AND INFORMATION SCIENCE
The State University of New Jersey	School of Communication and Information at Rutgers
University of North Carolina at Chapel Hill	School of Information and Library Science
Dalhousie University	School of Information Management (SIM)/Faculty of management
The University of Arizona	School of Information Resources and Library Science/College of social and behavioral sicences
University of Pittsburgh	School of Information sciences
Syracuse University	School of information studies
McGill University	School of Information studies
University of Ottawa	School of Information studies/Faculty of Arts
University of South Florida	School of information/College of arts and sciences
University of South Carolina Board of Trustees t	School of library and information science
San José University	School of library and information science
Wayne State University	School of library and information science
The University of LOWA	School of Library and Information science
The University of Kentucky	School of Library and Information Science
Dominican University	School of Library and Information Science
Louisiana State University	School of Library and Information Science/Collage of human science and education
Kent State University	School of library and Information science/College of Communication and Information
Texas Woman's University	School of Library and Information Studies

رشته‌ها و گرایش‌های حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی در دانشگاه‌های جهان
با حذف رشته‌ها و گرایش‌های تکراری در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاه‌های جهان، جدول زیر بیانگر رشته‌ها و گرایش‌هایی است که اقدام به پذیرش دانشجو در مقاطع مختلف نموده‌اند.

رشته‌ها و گرایش‌های حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی در جهان
Major	Specialization	BA/BS	MA	PHD
Advising and Contact Information		*
eSociety		*
History of literary culture		*
Informatics	Human-Computer Interaction	*
Informatics	Information Architecture	*
Information Management & Technology		*		*
Information Management and Services		*
Information Resources and Library Science	Undergraduate Digital Information Studies	*	*	*
Information Resources and Library Science		*
Information Science		*	*	*
Information Science	Information systems	*
Information Science	User-centered design	*
Information Science	Networks and security	*
Information Science	Self-designed	*
Information studies		*	*
Information Studies		*		*
Information Systems		*
Information Technology		*	*
Information, Communication, and Technology (ICT)		*
Knowledge Management		*
Library and information science		*	*	*
Library and Information Science	Knowledge Organization	*	*
Library and Information Science	Public Library System	*	*
Library and Information Science	Information storage & Retrieval	*	*
Library and Information Studies		*	*	*
Library Information and Archive Studies		*
Library Science/information science	Information Systems	*	*
Library Studies		*
Literary communication and libraries		*
Management		*
Media and The Public Interest		*
Media Theory and Production		*
Media, Information and Techno culture		*
Office Management and Technology		*
Systems and Information Science		*
Telecommunications and Network Management		*	*
Archival Studies			*
Archives and Records Administration			*
Basic and Applied Informatics			*
Bioinformatics			*
Book Arts Program(MFA)			*
Children's Literature			*
Commercial Administration			*
Communication and Information/sciences				*
Communication, Information and Library Studies				*
Computer science	software engineering(MS)		*	*
Critical Information Studies (CIS)			*
Culture and Technology (C & T)			*
Health Information Science			*	*
Information			*
Information and Materials			*
Information and Society				*
Information Architecture and Knowledge Management			*
Information Management			*	*
Information Organization and Technologies				*
Information Resources and Library Science	Law Librarianship		*
Information Resources and Library Science	Public Librarianship		*
Information Resources and Library Science	School Librarianship		*
Information Resources and Library Science	Special Librarianship, including Legal and Health Specializations		*
Information Resources and Library Science	Archives and Special Collections		*
Information Resources and Library Science	Digital Information Professional		*
Information Resources and Library Science	Academic Librarianship		*
Information science	Information Systems and Technology		*
Information Science	Library and Information Services/School Library Media		*
Information Science	Library and Information Services		*
Information Science	Library and Information Services/School Library Media Specialist		*
Information Science	Chemical Information Specialist		*
Information Science	Digital Libraries Specialization		*
Information Science	Information Management and Policy		*
Information Science and Technology				*
Information Systems & Design			*
Journalism			*
Knowledge Management				*
Library and Bibliography			*
Library and Information Science	Information Management		*
Library and Information Science	Individualized		*
Library and Information Science	Information Technology		*
Library and Information Science	Resources & Services: Children and Youth		*
Library and Information Science	Resources & Services: Health		*
Library and Information Science	Resources & Services: Reference		*
Library and Information Science	Rare Books and Special Collections		*
Library and Information Science	Rare Books, Print and Visual Culture		*
Library and Information Science	Academic and Special Librarianship		*
Library and Information Science	Library		*
Library and Information Science	Digital Libraries		*
Library and Information Science	School Library Media		*
Library and Information Science	Law Librarianship		*
Library and Information Science	Archives, Preservation & Records Management /Archive/Archive management/Archives and Records Administration/Archives and Records Management		*
Library and Information Science	School Libraries and Media Centers		*
Library and Information Science	Information & Digital Resource Management		*
Library and Information Science	School Library Teacher Program		*
Library and Information Science	design and evaluation of information systems		*
Library and Information Science	community information systems		*
Library and Information Science	data curation		*
Library and Information Science	special collections librarianship		*
Library and Information Science	Bioinformatics		*
Library and Information Science	Informatics		*
Library and Information Science	services for children and young adults		*
Library and Information Science	reference and information services		*
Library and Information Science	Library Studies		*
Library and Information Science	Archival Studies		*
Library and Information Science	Geoinformatics		*
Library and Information Science	Information Science		*
Library and Information Science	Library and Information Studies		*
Library Science			*	*
Library Science	health information		*
Library Science	Information Organization /Knowledge Representation		*
Library Science	Instructional Services		*
Library Science	Youth Services and Literature		*
Library Science	African Studies Librarianship		*
Library Science	Art Librarianship Specialization		*
Library Science	Chemical Information Specialist		*
Library Science	Library Technology Management		*
Library Science	Music Librarianship Specialization		*
Library Science	Chemical Information Specialist		*
Library Science	Children’s and Young Adult Services		*
Library Science	Archives and Records Management Specialization		*
Library Science	Rare Books and Manuscripts Librarianship		*
Library science	Digital Libraries		*
Library Science	school libraries/librarianship		*
Library Science/ Library and Information Science	academic libraries/librarianship		*
Library Science/ Library and Information Science	Public libraries/ Public Librarianship		*
Library Science/Library and Information Science	School Media		*
Library, Archival and Information Studies				*
Managerial Leadership in the Information Professions				*
Media Studies			*	*
Moving Image Archive Studies (MIAS)			*
Museum Studies (MMSt)			*
Popular Music and Culture			*
REMOTE SENSING AND GEOGRAPHIC INFORMATION SYSTEMS (RS-GIS)			*	*
Socio-technical Data Analytics				*
Telecommunications (TC)			*	*
Telecommunications (TC)	Telecommunications Systems		*
Telecommunications (TC)	Computer Networks		*
Telecommunications (TC)	Policy and Management		*

رشته‌های مشترک با علم اطلاعات و دانش‌شناسی
به‌علاوه رشته‌های دوگانه در مقطع کارشناسی ارشد که به صورت مشترک با دانشگاه‌ها و یا رشته‌های دیگر در سطح جهان برگزار می‌گردد ، که در جدول زیر قابل مشاهده است. همان طور که از جدول مشخص است حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی به صورت مشترک با حوزه‌های مدیریت بازرگانی، مدیریت محیط و منابع، مدیریت عمومی، مطالعات آرشیوی، تاریخ، ادبیات کودک، کتابداری مهندسی، فنی، علمی، مردم شناسی، انگلیسی، جغرافیا، مراقبت سلامتی، زبان، ادبیات و ترجمه، موسیقی، مطالعات زنان، مطالعات سلامت، مطالعات آفریقا، مطالعات اوراسیا، تاریخ و فلسفه علم، روزنامه‌نگاری و ... با گروه‌ها و دانشکده‌های دیگر در همان دانشگاه یا خارج از دانشگاه اقدام به پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد نموده‌اند که مدرک نهایی با امضای هر دو دانشکده به دانشجو اعطا می‌گردد.

رشته‌های مشترک با حوزه علم و اطلاعات و دانش‌شناسی

Dual Degree (MS/)

Master of Library and Information Science and Master of Business Administration (M.L.I.S./M.B.A.)

Master of Library and Information Studies and Master of Resource and Environmental Management (MREM)

Master of Library and Information Studies and Master of Public Administration (MPA)

Master of Library and Information Studies and Juris Doctor (JD)

Master of Library and Information Studies/Master of Arts in Humanities Computing (HuCo)

Masters Of Archival Studies & Master of Library and Information Studies

Dual Degree Program with the Department of History to Prepare Archivists

Library and Information Science Archives (MS)/History (MA)

Library and Information Science (MS)/Children's Literature (MA)

Master of Science (MS) Dual Degree for scientific, technical, and engineering librarians

Master of Science in Anthropology/Master of Library and Information Science

Master of Arts in English/Master of Library and Information Science

Master of Arts in Geography/Master of Library and Information Science

Master of Science in Health Care Informatics/Master of Library and Information Science

Master of Arts in Language, Literature, and Translation/Master of Library and Information Science

Master of Music/Master of Library and Information Studies

Master of Science in Urban Studies/Master of Library and Information Science

Master of Arts in Women's Studies/Master of Library and Information Science

Master of Library Science /MS Health Studies Degree

African American and African Diaspora Studies (MA) and Master of Library Science

African Studies (MA) and Master of Library Science

Art History (MA) and Master of Library Science

Central Eurasian Studies (MA) and Master of Library Science

Comparative Literature (MA) and Master of Library Science

English (MA) and Master of Library Science

Folklore and Ethnomusicology (MA) and Master of Library Science

History (MA) and Master of Library Science

History and Philosophy of Science (MA) and Master of Library Science

Journalism (MA) and Master of Library Science

Latin American and Caribbean Studies (MA) and Master of Library Science

Law (JD) and Master of Library Science

Musicology or Music Theory (MA)and Master of Library Science

Public Affairs (MPA)and Master of Library Science

Russian and East European Studies (MA) and Master of Library Science

Central Eurasian Studies (MA) and Master of Information Science (MIS)

جدول 4

رشته‌های مشترک با حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی

Dual Degree (MS/)

Russian and East European Studies (MA) and Master of Library Science

Central Eurasian Studies (MA) and Master of Information Science (MIS)

Folklore and Ethnomusicology (MA) and Master of Information Science (MIS)

Public Affairs (MPA) and Master of Information Science (MIS)

Russian and East European Studies (MA) and Master of Information Science (MIS)

Master of Arts in Information Resources and Library Science (M.A.) and a Master of Arts degree in Journalism (M.A.)

Information Resources and Library Science and MENAS

به علاوه در مقطع کارشناسی نیز رشته‌های دوگانه ذیل اقدام به پذیرش دانشجو نموده‌اند.

Dual Degree(BA/BS)

3+1 Bachelor of Science in Computer Science (BS)/Library and Information Science (MS)

Bachelor of Science (BS) Dual Degree for scientific, technical, and engineering librarians

جمع‌بندی
با نگاهی به رشته‌ها و گرایش‌های تخصصی که در دانشگاه‌های مختلف جهان اقدام به پذیرش دانشجو نموده‌اند، متوجه خواهیم شد که در دنیا بیش از 70 رشته و گرایش در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی موجود است. در حالیکه در ایران صرفاً 3 رشته و 4 گرایش به صورت فعال(پذیرش دانشجو) وجود دارد. به نظر می‌رسد، گروه‌های علم اطلاعات و دانش‌شناسی به منظور همگام شدن با پیشرفت‌های روزافزون این حوزه که مرتبط با اطلاعات و منابع اطلاعاتی است، نیازمند تخصصی‌تر شدن گرایش‌ها و پذیرش دانشجو در رشته‌های مرتبط است. با بررسی رشته‌ها و گرایش‌ها در سطوح مختلف در دانشگاه‌های جهان به نظر می‌رسد تصویب گرایش‌هایی نظیر سازماندهی دانش، ذخیره و بازیابی اطلاعات، معماری اطلاعات، نظام‌های اطلاعاتی، طراحی کاربرمدار در مقطع کارشناسی، گرایش‌های سازماندهی دانش، ذخیره و بازیابی اطلاعات، نظام‌های اطلاعاتی، مجموعه‌های خاص و کتاب‌های نایاب، کتابخانه‌های دیجیتالی، مدیریت منابع دیجیتالی و اطلاعات، طراحی و ارزیابی نظام‌های اطلاعاتی، حفاظت داده‌ها، خدمات اطلاعاتی و مرجع، ژئوانفورماتیک، نسخ خطی و رشته‌هایی نظیر مطالعات آرشیوی تصاویر متحرک، مطالعات موزه، مدیریت پیشینه‌ها و آرشیوها، هنرآرایی کتاب‌ها، مطالعات اطلاعات انتقادی، طراحی و نظام‌های اطلاعاتی و نظایر آن و نیز در مقطع دکتری رشته‌هایی نظیر فناوری‌ها و سازماندهی اطلاعات، مدیریت دانش و نظایر آن در گروه‌ها و دانشکده کتابداری و اطلاع‌رسانی و با توجه به نیاز مراکز مختلف اطلاع‌رسانی در کشور می‌تواند در اعتلای جایگاه رشته و به کارگماردن نیروی انسانی متخصص موثر باشد. در کنار رشته‌ها و گرایش‌های بدست آمده در سطح جهان و متناسب با ایران، تصویب رشته و گرایش‌هایی در حوزه چاپ و نشر، پایش اطلاعات، فلسفه اطلاعات و نظایر آن ضروری به نظر می‌رسد که نیازمند توجه مسئولین و تصمیم‌گیران مربوطه است.

*خانم سپیده فهیمی‌فر، دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه تهران با این ای‌میل در دسترس است.

پانوشت: برخی از دانشگاه‌ها در این فاصله زمانی گاه در یک یا چند نوبت اقدام به پذیرش در مقطع کارشناسی ارشد در این گرایش‌ها نموده‌اند. کلیه اطلاعات مرتبط با رشته‌ها و گرایش‌ها در این مقاله مربوط به فاصله سال های 1388 تا 1391 بوده است که به‌واسطه دفترچه انتخاب رشته آزمون سراسری نوبت اول و بدون احتساب تکمیل ظرفیت جمع‌آوری شده است.

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.

کد خبر 289999

برچسب‌ها

لینکدونی

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

نام

ایمیل

نظر شما *

* لطفا حاصل عبارت را در جعبه متن روبرو وارد کنید

4 + 4 =

نظرات

نظرات منتشر شده: 8
نظرات در صف انتشار: 0
نظرات غیرقابل انتشار: 0

خالقی ۱۰:۳۹ - ۱۳۹۲/۰۲/۱۱

2 4

پاسخ

مطلب جالب و جامعی بود. سپاسگزارم.
صمیمی نژاد ۱۲:۴۸ - ۱۳۹۲/۰۲/۱۱

1 4

پاسخ

سلام سرکارخانم فهیمی فر از حضور شما و مطلب جامع و پربارتان در یک خبرگزاری عمومی واقعا خوشحال شدم. امیدوارم شاهد قلم زنی های بیشرتان باشیم. با سپاس
20 ۰۵:۰۸ - ۱۳۹۲/۰۴/۰۴

1 1

پاسخ

منکه واقعا گیج شدم . الان اسم رشته کتابداری دقیقا چیه ؟ تو کشورای دیگه هم تغییر یافته یا فقط تو ایران تغییر کرده ؟
ابوذر رمضانی ۰۶:۵۳ - ۱۳۹۲/۰۴/۰۴

0 3

پاسخ

از محتوای این مقاله استفاده خواهم کردم. از نویسنده محترم آن بسیار متشکرم
رضایی ۰۷:۱۶ - ۱۳۹۲/۰۴/۰۶

2 1

پاسخ

بسیار مطلب جالب و تازه ای بود. متشکرم
امیر ۰۹:۵۴ - ۱۳۹۲/۰۷/۲۹

1 0

پاسخ

ای کاش اساتید این رشته هم در روش تدریس و آموزش کمی به روزتر شوند.
معصومه م ۰۷:۱۵ - ۱۳۹۲/۱۱/۰۶

0 0

پاسخ

من کتابدار یکی از دبیرستاها هستم وحدودا 13 سال پیش مدرک لیسانس کتابداریمو گرفته ام و الان احساس میکنم اطلاعاتم کافی نیست و نیاز به یه مشاوره در زمینه تجهیز یک کتابخانه دبیرستانی را دارم لطفا مرا راهنمایی کنید
dao tao tieng anh ۱۳:۲۸ - ۱۳۹۳/۱۲/۲۴

0 1

پاسخ

بسیار مطلب جالب و تازه ای بود.