هدف از اجلاس آب و هوا در کپنهاگ، فراهم‌کردن زمینه برای پیمانی بوده که جایگزین پیمان کیوتو شود و پخش و نشر گازهای گلخانه‌ای را محدود کند. تحقیقات نشان می‌دهد که تخریب چرخه‌ی اقلیمی زمین عمدتا ناشی از تشدید فزاینده گازهای گلخانه‌ای (دی اکسید کربن، متان، اوزون، اکسید نیتروژن و ...) است که از رهگذر مصرف انرژی‌های فسیلی (بنرین ، نفت ، گاز ، ذغال سنگ و ...) و یا در نتیجه استفاده از حلال‌ها و مواد سردکننده یا در اثر سوزاندن زباله‌ها، کشت برنج و دامداری پدید می‌آیند.
ایران نیز از جنبه‌های گوناگون از افزایش گازهای گلخانه‌ای آسیب دیده و می‌بیند. با این همه، مقام‌های این کشور چندان توجه و اعتنایی به اجلاس کپنهاگ نداشته‌اند. محمد سلطانیه، رئیس مرکز آب و هوایی ایران، در آستانه اجلاس کپنهاگ، در یک کنفرانس مطبوعاتی تلویحاَ به برنامگی و کاستی‌های سیاست‌های زیست محیطی در ایران اشاره کرد. به گفته‌ی او میزان تولید گازهای گلخانه‌ای ایران به نسبت تولید اقتصادی و سرانه جمعیت بسیار بالا است و باید زنگ خطر را به صدا درآورد.
بر خلاف نهادهای رسمی و دولتی، انجمن‌ها و کانون‌ها و فعالان محیط زیست و شماری از رسانه‌های ایران نسبت به اجلاس کپنهاگ و مسئله تأثیرات مخرب گازهای گلخانه‌ای بر زیستبوم ایران بی‌تفاوت نبوده‌اند. از جمله "کانون عالی گسترش فضای سبز و حفظ محیط زیست" با صدور بیانیه‌ای در آستانه کنفرانس کپنهاگ، بر سهم گسترده ایران در تولید گازهای گلخانه‌ای و تخریب جنگل‌ها تأکید کرد و خواهان تدابیر و واکنش‌های لازم در این زمینه شد.
دلیل سهم بالای گازهای گلخانه‌ای در ایران، سوءمدیریت در مصرف سوخت و فرعی‌بودن مسئله محیط زیست در نزد دست‌اندرکاران است. عواملی که بی‌توجهی به فرهنگ‌سازی در حفظ منابع طبیعی و فقدان برنامه برای کاهش سرانه مصرف انرژی را در پی داشته‌اند. همچنین پایش‌های زیست‌محیطی ارزیابی‌های اثرات پروژه‌های صنعتی برای محیط زیست در ایران، اشکالات اساسی دارد.
اگر تقصیر تخریب چرخه‌ی اقلیمی و گرمایش جو زمین به کشورهای معینی برگردد، تبعات آن در مرز و محدوده‌های خاص باقی نمی‌ماند و ایران هم مانند سایر کشورها از پیامدهای آن آسیب می‌بیند. هم این امر و هم سهم بالای خود ایران در تولید گازهای گلخانه‌ای در سال‌های اخیر، ایجاب می‌کند که ایران به کنفرانس‌هایی مانند کنفرانس استراتژیک کپنهاگ توجه و حساسیت ویژه نشان دهد و در تنظیم و تصویب اسناد و همچنین اجرای مصوبات آن نقشی فعال داشته باشد.
دیدگاه‌ها، ظرفیت‌ها و امکانات سازمان محیط زیست ایران محدودتر از آن است که از پس چنین مهمی برآید. به ویژه مدیریت زیست محیطی در ۴ سال گذشته، سیری قهقرایی داشته است.
در چنین شرایطی شگفت‌انگیز نیست که به نظر و مشاوره‌ی کارشناسان، فعالان و انجمن‌های هوادار محیط زیست هم اهمیتی داده نشده است. با این همه امیدوار بودم که هیئتی که از ایران در کپنهاگ شرکت کرده است، دستکم در دفاع از مصوبات آن برآمدی فعال داشته باشد و بتواند با تلاش‌ها و رایزنی‌های خود مسئولان را به اجرای این مصوبات سوق دهد.
دبیر کانون عالی گسترش فضای سبز و محیط زیست ایران
نظر شما