به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین استان قزوین به نقل از همشهری قزوین؛ بازار از مكان های اقتصادی شهر محسوب می‌شود كه نبض حیات اقتصادی خیلی از مردم را در دست دارد و جریان زندگی بسیاری را هدایت می‌كند. بازار در گذشته بسیار مهم تر و تاثیر گذارتر از امروز بود و علاوه بر نیازهای مادی باید به نیازهای معنوی مردم هم پاسخ می‌داد و این سبب به وجود آمدن یك جریان زندگی ساز در این محل شد. اما امروزه موقعیت اجتماعی و اقتصادی بازار بسیار متزلزل شده است و جایگاه گذشته را ندارد و دیگر از ارزش های حاكم بر آن خبری نیست. برای بررسی فراز و نشیب های جایگاه بازار با 2 كارشناس گفت و گو داشته ایم.
یك پژوهشگر قزوین شناس با اشاره به موقعیت ویژه بازار قزوین در گذشته به همشهری گفت: بازار قزوین در 40 سال قبل موقعیت ممتازی در داد و ستد، تجارت و تامین نیازهای عمومی مردم داشت كه امروز این مركزیت وجود ندارد و بازار محوریت اقتصادی خود را از دست داده است و حدود 40 درصد مردم، نیازشان را به صورت مستقیم از مغازه ها و عمده فروشی های اطراف آن تهیه می‌كنند. همچنین بیشتر مردم كالاهای مورد نیاز خود را خصوصا در حوزه پوشاك و لوازم خانگی و به طور كلی نیازهای غیرخوراكی را از مراكز خرید متعدد دیگر تهیه می‌كنند. اكنون بازار قزوین موقعیت تجاری مركزی و منحصربه‌فرد خود را از دست داده که دلایل زیادی هم داشته است؛ مثل توسعه و گسترش شهر و افزایش بی رویه مراكز تجاری و پاساژها و حتی تبدیل شدن چند خیابان شهر به بورس كالاهای روز كه تاثیر بسزایی در روند تغییر بازار داشته است و تا حد زیادی جایگاه آن را متزلزل كرده است.
بازاریان؛ نخبگان اقتصادی جامعه
«محمدحسن سلیمانی» درباره ارزش های حاكم بر بازار گفت: در گذشته بازاری ها برای ورود به كاسبی و معامله، دروس فقه مربوط به داد و ستد، تجارت و معامله را می‌خواندند. برای مثال آنها باید «مكاسب» می‌خواندند تا حدودی از شرعیات راكه پایه معامله بوده بشناسند. بازاریان نخبگان اقتصادی جامعه بودند و این نخبگان در بازار گرد هم آمده بودند و ضمن معامله و كار، صمیمیتی كه بین آنها بود، سبب پدید آمدن نوعی مناسبت اجتماعی میان آنها می‌شد كه موجب افزایش اخلاق حرفه ای در بازار می‌شد. آنها تلاش می‌كردند كه اخلاق فردیشان را برای حفظ و افزایش مشتری ها ارتقا دهند. در گذشته بازاری ها بدون شناخت دقیق از مشتری هم به او اعتماد می‌كردند و جنس نسیه ای می‌دادند. این خود نشان از حسن اعتماد آنهاست كه با توجه به اصول اخلاقی شان تعریف شده بود. مردم در معامله به حداقل های اخلاقی پایبند بودند و كسی دنبال كلاه گذاشتن سر دیگری نبود. اما امروزه مردم تغییر كرده اند و مناسباتشان هم دستخوش تغییر شده است و كاسبان حتی به چك های مشتری ها هم به سادگی اعتماد نمی‌كنند.
وی ادامه داد: طبیعی است كه در شهر دیرینه ای چون قزوین از توسعه بی هدف، آسیب های فراوانی دیده باشیم كه مهم ترین این آسیب ها را در حوزه تغییرات محله ای و جمعیتی و كاهش ارتباطات عاطفی و مناسبات اجتماعی با یكدیگر شاهد هستیم. قزوین جزو افسرده ترین شهرهای كشور است و از دلایل مهم آن توسعه نامتوازن در حوزه شهرسازی و بی توجهی به هویت دیرینه شهر است.
بازار قزوین؛ جریان ساز
یك كارشناس میراث فرهنگی هم با بیان اینكه بازارها از مهم ترین بناهای درون شهری در گذشته بودند، افزود: خیلی از كالاهایی كه در قدیم از اروپا به بندر انزلی می‌آمد، از طریق همین علاف راسته به سایر نقاط كشور می‌رسید و همین طور اجناس مختلف از سراسر كشور به این بازار می‌آمد و از سوی تاجران به خارج از كشور و خصوصا روسیه صادر می‌شد. «شهداد ذبیحی» در خصوص اهمیت بازار در جریان سازی های اجتماعی گفت: بازار صرفا محل خرید و فروش كالا نبود و خیلی از نیازهای غیرمادی مردم هم از بازار تامین می‌شد.
بسیاری از جریان های اجتماعی از بازار مدیریت و پی ریزی می‌شد. یكی از مهم ترین شورش های مردم قزوین قیام علیه «امان الله خان افغان» بود كه بزرگان بازار، آن را هدایت کردند. مردم قزوین به لحاظ فرهنگی طوری بودند كه زیر بار حرف زور و ظلم نمی‌رفتند. آن زمان به بزرگ بازار و محله، كلانتر می‌گفتند. حدود 300 سال پیش وقتی محمودخان افغان یك سپاه 6000 نفره را به فرماندهی امان الله به قزوین فرستاد و شهر را تسخیر كرد، ظلم افغان ها در قزوین به حدی رسید كه مردم نتوانستند آن را تحمل كنند، در نتیجه كلانتر آن زمان اعلام شورش بازاری داد و مردم اعتراض عمومی كردند و افغان ها را از شهر بیرون راندند. این كارشناس گفت: در بحث های تشریفاتی هم بازار قزوین در حدی بود كه شاه، مهمان های خاص خود را به این بازار می‌آورد. در زمان شاه عباس صفوی وقتی برادران شارلی به قزوین می‌آیند آنها را به این بازار می‌آورند. برادران شارلی در سفرنامه خودشان ذكر كرده اند كه بعد از صرف شام به بازار قزوین رفتیم كه 3 برابر لندن بود و به دستور شاه، بازار را فرش و چراغانی كردند و به جشن پرداختند. در این سفرنامه آمده است كه چهاربازار، نزدیك میدان سعادت كه محل اجرای مسابقات چوگان و مراسم بزرگ بوده، قرار داشته است. وی ادامه داد: در مجموعه ناصرالدین شاه اینطور آمده است كه در سال 1304 هجری قمری 26 كاروانسرای معظم در قزوین قرار داشت كه به بهترین نحو مهیای پذیرایی از كاروان ها بودند.
نظر شما