گشت‌ارشاد مهدکودکی نسازیم!

نخست تعریف حقوقی کودک را بر اساس ماده یک کنوانسیون حمایت از حقوق کودک بیان می کنیم. در این ماده کودک اینچنین بیان شده است که : " افراد انسانی زیر سن 18 سال را کودک می نامیم مگر آنکه طبق قانون قابل اجرایی سن بلوغ کمتری برای آنان در نظر گرفته شده باشد." و نیز بر اساس دیدگاه اساتید حقوقی، کودک (صغیر) به فردی گفته می شود که از نظر سنی، به رشد جسمی و روانی لازم برای زندگی اجتماعی نرسیده باشد.

قرآن کریم نیز زمان مشخصی را برای آغاز دوران کودکی بیان نفرموده و فقط در برخی آیات شریفه از واژه "طفل" استفاده فرموده که می توان از آن چنین استنباط نمود که از لحظه ی بسته شدن نطفه، می توان آثار حقوقی و مدنی مربوط را بر طفل بار نمود. و نیز در مورد "بلوغ" هم در قرآن کریم محدوده ی سنی خاصی بیان نشده است، و فقط به رشد جسمی، روحی و عقلانی فرد اشاره شده است.

همچنین وفق ماده 956 قانون مدنی اهلیت برای دارا شدن حقوق جنین را، منوط به زنده متولد شدن حمل دانسته است، و بازه زمانی زنده متولد شدن تا لحظه ی مرگ را می توان بر اساس موازین قانونی، زمان بهره مندی از اهلیت استیفاء حقوق دانست. لیکن همین قانون، بلوغ را خط پایان کودکی قلمداد کرده و سپری شدن سن 14 سال و 7 ماه قمری را برای پسران (ذکور) و 8 سال و 9 ماه را برای دختران (اناث) ملاک رسیدن به سن بلوغ در نظر گرفته است.

دوم، ممیز بودن و شناخت کودک را مورد بررسی قرار می دهیم: آنچه از نظر فقهای اسلامی بیان شده، صغیر را از جمله محجورین پنداشته و رسیدن به سن بلوغ را پایان حجر و دوران صغارت دانسته اند، لیکن دوران کودکی (قبل از رسیدن به سن بلوغ) را به دو مرحله تقسیم نموده اند که اولی را دوران قبل از تمیز (کودک غیر ممیز) و دومی را دوران کودکی با حد عقلی تمیز نامگذاری نموده اند، یعنی دوران قبل از تمیز را همچنان دوران کودکی و صغارت باید دانست و در این دوران هیچگونه بار حقوقی بر رفتار کودکان نمی توان متصور بود.

اما در یافته های برخی روانشناسان و رفتار شناسان اجتماعی این فرض که کودکان برای شناخت بدن خود کنجکاوی هایی را از سنین دو تا هفت سالگی از خود بروز می دهند واقعیتی تقریبا انکار ناپذیر است و نیز بسیاری از روانپزشکان معتقدند تمایلا جنسی از بدو تولد شروع می شود. فروید معتقد است میل جنسی مختص به دوران بزرگسالی و بلوغ نیست، بلکه از همان ابتداي طفولیت غریزه جنسی در انسان شروع به فعالیت می کند. این غریزه در پسر بچه ها متوجه مادر و در دختر بچه ها متوجه پدر می شود. مهمترین تحقیقاتی که برای اثبات میل جنسی در کودکان صورت گرفته است، تحقیقات دکتر سان فورد است که 15 سال به طول انجامید و در آخر وجود میل جنسی را بر حسب آماری از 2500 کودک، 800 جواب مثبت، تایید نمود. وی می نویسد آنهایی که در بین شما نمی خواهند به احساس جنسی در دوران کودکی باور داشته باشند، به شدت متحیر خواهند شد اگر بدانند که در میان این بچه های زود عاشق پیشه، برخی فقط سه تا پنج سال سن دارند.

در دوران حاضر بواسطه ی رشد بی اندازه ی وسایل ارتباط جمعی و نیز ساختارهای زندگی دوران مدرن، عملا محرک هایی کودکان را آماج حملات خود قرار می دهند که منجر به بلوغ زودرس در آنها می شود که باید این مهم توسط والدین شناسایی و آنها را در برابر چنین خطری بیمه نماییم. بی شک متولی چنین دستاورد مهمی را فقط باید نظام آموزشی و پرورشی کشور دانست چه بسیاری از دانشمندان غربی و شرقی نیز در حال حاضر و از مدتها قبل به فکر چاره برای کنترل چنین موضوعات مهمی افتاده اند که می توان به نظام آموزشی "تک جنسیتی" به عنوان یکی از راهکارهای مورد توافق دانشمندان جهان در این عرصه اشاره نمود، لیکن این موضوع با توجه به سایر شاخصه ها و فرایند های اجتماعی باید مورد ارزیابی و مطالعه قرار گیرد. نظام آموزشی مذکور از جمله مسائل کلان سیاستگزاری های یک جامعه موفق می باشد و همین مهم بیانگر میزان تاثیرپذیری آن از انواع کنشهای سیاسی و فرهنگی غالب در یک نظام حاکمیتی می باشد.

صرف نظر از درستی یا نادرستی تفکیک جنسیتی، نخبگان جامعه باید در هر موضوعی که مطرح می‌شود، نقاط ضعف و قوت و منافع و مضرات آن موضوع را بررسی کرده و سپس به ارائه نظر قطعی بپردازند. لیکن اصالت دادن به تفکیک جنسیتی به عنوان تنها راه حل اسلامی کردن جامعه نقطه ي آسیب است، چرا که این مساله نیز دارای منافع و مضراتی است که برخی از کارشناسان مزایای این طرح را کاهش آسیب های اجتماعی، خانوادگی و رشد علمی و در سطح كودكان، پيشگيري از بلوغ زود هنگام يا عدم شكل گيري انحرافات جنسي ناخودآگاه می دانند و برخی دیگر نیز آسیب آن را افزایش تجاوز جنسی، خشونت خانگی، رابطه دختر و پسر و ... عنوان می کنند.

اما آسیب اصلی در اینست که تفکیک جنسیتی در جامعه دارای اصالت شود و اینگونه فرض شود که همه اسلامی شدن محيط هاي آموزشي و پرورشي و راه رسیدن به آن تنها همین تفکیک جنسیتی است.این مساله باید تنها گامی فرض شود برای اسلامی شدن، اما این گام را هم باید منطقی برداشت یعنی باید دانست کی و چگونه؟

برای اینکه تفکیک اثر مطلوب دهد نباید در این امر به روش گشت ارشادی متوسل شویم. گشت ارشاد در حالی اجرایی می شود که خط قرمز های آن، بدون هيچ كنترلي، در تلویزیون، سینما و سایر رسانه ها ترویج می شوند و براي مخاطبان مصداق يك بام و دو هوا را پیدا کرده است. برای تفکیک جنسیتی باید همه ی نهادهای فرهنگی به این امر کمک كرده و هماهنگ باشند. و نكته ي آخر اينكه بخاطر بسپاريم روند تاريخي نشان داده است حركتهاي انفجاري و سركوبگرانه و بدون بسترسازي، نه تنها موفق نبوده اند كه بخاطر عدم توجيه خانواده ها و مردم و خشم پنهانی آنان، موجب گسترش و غیر قابل کنترل موضوع مورد نظر شده است.و هیچ حاکمیتی نیز نمی تواند بدون خواست و کمک آحاد مردم مسائل فرهنگی را در جامعه نهادینه نماید.