مرگ آبـخـوان‌ها در فـارس

محمد علي قلندري ديروز در جمع خبرنگاران گفت: اين ميزان آب از طريق 500 حلقه چاه، سدهاي درودزن، سلمان فارسي و كوثر تامين مي شود.
وي افزود: در فارس بيش از 82 شهر و حدود 200 روستا تحت پوشش خدمات شركت آبفا قرار دارند و 200 طرح كوچك و بزرگ در دست اجراست، همچنين تمامي شهرها در سطوح كوتاه مدت، ميان مدت و بلندمدت داراي طرح هاي آبرساني هستند و با توجه به تخصيص اعتبارات اجرايي شده اند.
وي خاطر نشان كرد: 13 شهر فارس داراي طرح فاضلاب مي باشد كه طرح فاضلاب 3 شهر به بهرهبرداري رسيده و 3 طرح ديگر در سال جاري به بهره برداري مي رسد و ساير اين طرح ها در دست اقدام ميباشد. قلندري با اشاره به تنش آبي شديد موجود در فارس كه نهمين سال خود را پشت سر ميگذارد گفت: خشكساليهاي پي درپي، منابع آبي ما را با خطر جدي مواجه ساخته و علي رغم اين كه وضعيت بارندگي امسال نسبت به سال گذشته كمي رو به بهبود گذاشت اما متاسفانه با توجه به عقب افتادگي سنواتي و از سوي ديگر كاهش 20 درصدي بارندگي نسبت به ميانگين دراز مدت و از همه مهم تر برداشت هاي بي رويه آب، فارس همچنان در حالت تنش شديد آبي نگه داشته شده است.
مدير عامل آبفا فارس چالش هاي مهم موجود در بخش آب را تغيير اقليم در سال هاي اخير معرفي كرد و گفت: در اين راستا افزايش درجه حرارت و دما مطرح است و عنوان شده امسال در مقايسه با سال هاي گذشته 5/1 تا 2 درجه به گرمي هوا افزوده شده كه اين امر علاوه بر مصرف بيشتر آب، تبخير اين ماده حياتي را به همراه داشته است. همچنين تغيير روش بارندگي از عوارض تغيير اقليم محسوب مي شود كه در قالب تبديل بارش برف به نزول باران هاي پي در پي و كوتاه مدت رخ نموده و ميزان تبخير را افزايش مي دهد.
وي در ادامه ميانگين بارندگي در كشور را در سالهاي گذشته 250 ميلي متر اعلام كرد كه هم اينك به 204 ميلي متر كاهش يافته و در همين رابطه متذكر شد كه در استان فارس ميانگين بارندگي طولاني مدت از 321 ميلي متر در سال هاي قبل به كمتر از 300 ميلي متر تقليل يافته است ضمناً مهم ترين عامل در فارس، برداشتها و مصرف بي رويه آب است. اين در حالي است كه بيشترين برداشت آب در اين استان از منابع زيرزميني صورت مي گيرد و تنها 15 درصد به برداشت از منابع سطحي مربوط مي شود و همين مساله مشكل اساسي و ريشه اي استان محسوب مي شود.
قلندري تصريح كرد: آب تجديد پذير كشور از 130 ميليارد متر مكعب در سال هاي گذشته به 105 ميليارد مترمكعب رسيده به گونه اي كه در سال 1335 آب تجديد شونده ايران 6900 متر مكعب براي هر نفر اعلام شده بود ولي در حال حاضر اين آمار نشانگر اين است كه اين ميزان آب به كمتر از 1500 مترمكعب به ازاي هر نفر رسيده است، ضمنا براساس مطالعات سازمان ملل پيش بيني شده است كه در سال 2050 رقم آب تجديد شونده به ازاي هر نفر در ايران به كمتر از يك هزار مترمكعب خواهد رسيد. اين در حالي است كه اگر مجموع مصرف آب هر كشوري از 40 درصد منابع آب تجديد پذير بيشتر شود آن كشور كم آب تلقي مي شود و اگر 20 درصد از آب تجديدپذير مصرف شود وضعيت مطلوبي وجود دارد و از 20 تا 40 درصد مصرف چنين آبي قابل قبول و از 40 تا 60 درصد، آن كشور با تنش مواجه مي شود و از مصرف 60 درصد به بالا چنين كشوري دستخوش بحران خواهد شد. متاسفانه بايد گفت در استان فارس هم اينك مصرف به 86 درصد رسيده و ما به اين ترتيب از بحران گذشته و به فرا بحران شديد رسيده ايم.
وي عنوان كرد: برابر اعلام سازمان جهاني استاندارد، در شرايط عادي و استاندارد، سرانه مصرف در شبانه روز 150 ليتر آب به ازاي هر نفر برآورده شده است، همين مقدار در شرايط خشكسالي به 105 ليتر در شبانه روز تقليل مي يابد و در شرايط بحران به 50 تا حداكثر 75 ليتر كاهش خواهد يافت. بايد ابراز تاسف كرد كه سرانه مصرف ما در فارس به ازاي هر نفر 200 ليتر است و سرانه توليد ما تقريباً 290 ليتر مي باشد كه اين آمار تصريح مي كند كه ما 4 برابر شرايط بحران آب مصرف مي نماييم. وي اين مسايل را عامل فرونشست و مرگ آبخوان در فارس معرفي كرد و گفت: به گفته سازمان زمين شناسي و اكتشافات معدني منطقه جنوب كشور، در گذشته ركورددار فرونشست زمين نيومكزيكو بود كه فرونشست مزبور در آنجا حدود 34 سانتي متر در سال گزارش شده بود كه اين بيشترين رقم ثبت شده در كره زمين محسوب مي شد ولي متاسفانه استان فارس اين رقم را پشت سر گذاشته و فرونشست زمين در اين استان 56 سانتي متر در سال اعلام شده است. گفتني است استان فارس با تمامي طبيعت شگرف و تمدن ساز خود در طول هزاران سال، ركورددار بيشترين تالاب ها و درياچههاي كشور بود ولي هم اينك با نابودي 16 درياچه موجود و بهره كشي از آب هاي زيرزميني از همه استان ها گوي سبقت را ربوده و بايد بر اين مرگ غيرقابل برگشت به جاي گريستن، ضجه زد.