واگذاری سهام شرکتهای بزرگ خودرو سازی باید در جهت افزایش بهره وری و تغییر مدیریت دولتی باشد. با این فرض اگر با این واگذاری، بخش خودرو سازی از چالش های مدیریت دولتی خارج شود آن وقت می توان حکم کرد که فروش شرکت های خودروسازی با موفقیت همراه است.
اما در شرایط فعلی تنها بر واگذاری بلوکی تاکید شده است و مسائل پیرامون مدیریت و اداره این شرکت ها از اهمیت چندانی برخوردار نیست. بر این اساس واگذاری انجام می شود اما در نوع مدیریت اتفاقی نمی افتد. از آن مهمتر در حال حاضر بخش خصوصی توانمندی که بتواند ایران خودرو و یا سایپا را اداره کند در ایران وجود ندارد تا بخواهیم فروش سهام خودرو سازان را به متقاضیان مطرح بررسی کنیم. اگر هدف در فروش بلوکی سهام خودرو سازان ارتقا و توسعه این شرکتها با مدیریت بخش خصوصی است پس این روش واگذاری نه تنها باعث رشد این شرکت ها نمی شود بلکه ممکن است با وضعیت بغرنج تر مواجه شویم. لذا باید در این زمینه از شتاب در واگذاری پرهیز کرد و به تدریج سهام شرکت های خودروسازی را در بورس عرضه کرد.چرا که شرکت هایی چون ایران خودرو و سایپا شرکت های کوچکی نیستند که این گونه با آنها برخورد شود. این شرکت ها طی چند دهه با سرمایه گذاری کلان کشور شکل گرفته اند و باید با درنظرگرفتن تمامی جوانب در فروش آنها عمل کرد. مشخص نیست وقتی که شرکت خصوصی توانمند وجود ندارد چرا باید در فروش سهام این شرکت ها عجله شود.
بهتر آن ست که ابتدا از بخش های کوچک این پروژه آغاز شود به عنوان مثال در قدم اول شرکت های اقماری این خودروسازان وارد پروسه خصوص سازی شوند تا در یک دوره میان مدت پروژه اصلی کلید بخورد. فرضا کنسرسیوم قطعه سازان با توجه به شناختی که از بخش خودرو سازی دارند می توانند اداره بخشی از مجموعه خودرو سازی کشور را برعهده گیرد. البته این کنسرسیوم هم توانایی قبول کردن مدیریت کل این بخش را هم ندارد.
شرکت های خودروسازی ما درآمد بالایی دارند فرضا 10 میلیارد در آمد سالانه رقم کمی نیست که قرار شده طی چند روز واگذار شوند. این روش منطقی نیست و به نفع خودروسازی کشور هم نخواهد بود. وقتی کارآمدی در اداره خودروسازی کشور در حاشیه قرار می گیرد این مساله مطرح می شود دولت در واگذاری سهام خودرو سازان به دنبال چیست؟ شاید کسب درآمد هدف اصلی باشد. واگذاری انجام می گیرد تا درآمدی در پی داشته باشد. حال که درآمد هدف اصلی است پس نمی توان امیدوار بود در مدیریت این شرکت ها تغییری ایجاد شود. بدیهی است که نمی توان گفت افرادی که از قدرت مالی برخوردارند و این شرکت ها را بخرند حتما صلاحیت اداره آنها را هم خواهند داشت.
شواهد موجود گویایی این است فعلا بخش خصوصی قوی و با مدیریت کارآمد برای خرید شرکت های خودروسازی دیده نشده است. پس بیشتر کسب سود در این نوع واگذاری مطرح است و دولت می خواهد به هرشکلی درآمد لازم را در واگذاری ها به دست آورد.این در حالی است که اگر کمی منطقی و علمی تر به واگذاری خودرو سازان نگاه شود و به تدریج این کار انجام گیرد و در گام آخر واگذاری به مرحله ای برسد که مدیریت بخش خصوصی واقعی حاکم شود نه تنها درآمد بیشتر بلکه ارنقای خودروسازی کشور باعث رشد چشم گیر اقتصاد ایران می شود و سود صلی هم نصیب دولت می شود.
*عضو هیات علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت
نظر شما