روش قدیمی پاک کردن صورت‌مسئله

فیلتر شدن تلگرام آیا می‌تواند به حل مشکلات معیشتی، بیکاری، آسیب‌های اجتماعی، افزایش سن ازدواج، بالارفتن آمار طلاق، اعتیاد، خشکسالی، کاهش منابع آبی، مهاجرت‌ها، شمار تصادفات جاده‌ای، تهدیدات بیرونی و... بینجامد؟ مهم‌تر این‌که ایجاد مانع در دست‌رسی آسان به تلگرام آیا به تغییر نگرش‌های عمومی می‌انجامد؟ آن هم در زمانه‌ای که بیش از همیشه مفهوم «عصر ارتباطات» ملموس و واقعیتی انکارناپذیر است.

ساده کردن صورت مسایل هنر نیست. هنر، یافتن راه‌حل برای آن‌هاست. امروزه، تلگرام یکی از ابزار دست‌رسی آزاد عموم به اطلاعات است. ایجاد مانع در اینکار نه به کاهش مشکلات می‌انجامد و نه سبب بی‌اطلاعی از مشکلات خواهد شد. ابزار ارتباطات چنان گسترده و متنوع است که هیچ لایه‌ای از مسائل را در سایه نگه نمی‌دارد. مهم‌تر این‌که هرچه بیشتر از قدرت نرم نظام سیاسی در مدیریت افکارعمومی می‌کاهد. دلیل این امر نیز روشن است؛ داوری اخلاقی درباره اقدامی که به طور مستقیم نیات، وسایل و نتایج حاصل از فیلتر شدن یک ابزار ارتباطی را از سوی افکار عمومی مورد پرسش قرار می‌دهد.

مخالفان ابزار ارتباطی براین نظرند که برای مثال تلگرام توانسته برخی بنیان‌های نظری را دچار آسیب کند. به فرض که چنین باشد اما آیا این وسیله تنها در اختیار عده‌ای معدود با اهداف معلوم است؟ یا به شکل همگانی و در شرایط برابر می‌توان از این وسیله در توزیع و تبیین دیدگاه‌های مخالف و متعارض نیز بهره گرفت. در واقع مشکل مخالفان دسترسی آسان به ابزارارتباطی همین است؛ آنان کم‌کاری و سستی خود را در آمادگی برای حضور در وضع مدرن به پای تکنولوژی ارتباطات می‌اندازند. به‌عبارت دیگر، ناتوانی در برگردان منابع قدرت به نفوذ مؤثر را با حذف و یا همان مورد همیشگی پاک کردن صورت مساله برابر می‌دانند.

فیلتر شدن تلگرام نه تنها به حذف این وسیله ارتباطی نمی‌انجامد بلکه بر دامنه دسترسی‌ها به اطلاعات با شیوه‌های غیر رسمی خواهد انجامید. آنگاه نه مدیریت، بلکه کنترل انبوه اطلاعات ریز و درشت با تفاسیر و تحلیل‌های سیاه و خاکستری، سخت‌تر از پیش خواهد شد؛ چرا که افکار عمومی از پیش در باره این اقدام احتمالی، داوری اخلاقی خود را دارد.

ایجاد مانع در دسترسی آسان به تلگرام، همان روش قدیمی پاک کردن صورت مساله به جای تدبیر در کارآمد کردن قدرت نرم است. فراموش نکنیم؛ حفظ افکار عمومی از قدرت نظامی و اقتصادی ارجح‌ است.