گسترش بدگویی ها و بدگمانی

غیبت بستر ساز بدگمانی است. زیرا غیبت کننده که وارد حریم خصوصی دیگران می‌شود. سستی ها و کاستی های اخلاقی و اعتقادی آنان را آشکار می سازد، بی تردید این حرکت بدخواهانه ، شک و بدبینی انسان ها نسبت به یکدیگر را فراهم می سازد. از این روست که خداوند، ایمان آورندگان را به اجتناب از گمان های بی جا و تجسس در احوال شخصی و نیز غیبت یکدیگر فرا می‌خواند.

» یا ایها الذین آمنوا اجتنبوا کثیرا من الظن ان بعض الظن اثم و لا تجسوا و لا یغتب بعضکم بعضا ایحب احدکم ان یاکل لم اخیه میتا فکرهتموه و اتقوا الله ان الله تواب رحیم «

"ای کسانی که ایمان آورده اید، از بسیاری از گمان ها بپرهیزید که پاره ای از گمان ها ، گناه است و جاسوسی مکنید، و بعضی از شما غیبت بعضی نکنند: آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده‌اش را بخورد؟ از آن کراهت دارید (پس) از خدا بترسید که خدا توبه پذیر مهربان است."

چنان که گفتارها و کردارها نشان می دهد، به میزانی که غیبت در جامعه مسلمانان رواج می یابد، گسترة بدگمانی آنان در روابط اجتماعی پدیدار خواهد گشت، به سخنی دیگر، تحقیر دیگران از رهگذر بدگویی و غیبت ، سبب می شود که حیثیت و آبروی آنان دست خوش تباهی و نابودی قرار گیرد. آیا در چنین فضایی بیگانه با اعتماد و اتکا به یکدیگر می توان تعامل مثبت و فزاینده ای داشت؟

این آیه شریفه، با ذکر «اخیه» (برادرش) ، مخاطب را متوجه روابط ایمانی و تنگاتنگ جامعه دینی می‌سازد و او را به رعایت حقوق برادران مومن بر یکدیگر وا می دارد. پرسش خداوند درباره خوردن گوشت برادر مرده! که نمودار نفرت آمیز بودنِ غیبت نزد خدا و پیامبر است. به دست می دهد که بدگویی های پنهایی درباره ایمان، اخلاق ، شمایل و مسایل شخصی مردم، زمینه ساز بدگمانی است، بنابراین می توان این بهره را گرفت که شهروندان در صورت فاصله گرفتن از غیبت به اعتماد و احترام متقابل دست یافته و حریم یکدیگر را پاس خواهند داشت، تامل در مفاهیم آیه یاد شده به دست می دهد که سوء ظن افراد که بسا دلیل موجهی ندارد. آنان را به جاسوسی و تجسس های ناروا و بدگویی های زیان بار می‌کشاند. زیرا کسانی به حریم و حرمت دیگران تجاوز می کنند و آبرو و اعتبار اجتماعی شان را از بین می‌برند که بر پایه پنداری بی اساس، ذهنیت منفی خود را شکل بخشیده اند.