مجید جویا: دو هفته از آغاز سیل در پاکستان می‌گذرد و هنوز بارش باران قطع نشده است. به گزارش نیچر، این باران‌ها تا همین جای کار بدترین سیل 80 سال گذشته پاکستان را به راه انداخته، زندگی میلیون‌ها نفر را تحت تاثیر قرار داده و جان 1600 نفر را نیز گرفته و بدتر این که حتی با فرونشستن سیلاب نیز مشکل تمام نمی‌شود، بلکه مردم مصیبت زده باید تا مدت‌ها بعد از آن، اثرات جانبی این فاجعه انسانی را تحمل کنند.
دلیل اصلی بارش‌های شدید باران چیست؟
به عقیده هواشناسان، مقصر اصلی تغییر در وضع آب و هوا نیست، بلکه خود جو زمین است که سبب چنین رخدادهایی می‌شود. یک جریان غیر عادی هوا در لایه‌های بالایی اتمسفر از سمت شمال، سبب تشدید باران در مناطقی می‌شود که هم اکنون در میانه فصل بارش‌های موسمی تابستان قرار دارند. رامش کومار، از هواشناس‌های موسسه ملی اقیانوس شناسی در گوای هند می‌گوید: «چیزی که سال جاری را از بقیه جدا کرده است، تشدید و تمرکز باران‌های موسمی است. بارانی که قرار بود چهار ماه به طول بینجامد، تنها در دو روز متمرکز شده بود». نقشه زیر، مناطق سیل زده پاکستان را به رنگ آبی نشان داده است. 
آیا فعالیت‌های انسانی سیل را تشدید کرده است؟
رشد بالای جمعیت در پاکستان منجر به زوال شدید محیط زیست طبیعی این کشور شده است. این شامل جنگل زدایی گسترده و ساخت سدهایی برای آبیاری و تولید برق در انشعاب‌های رود سند شده است. سال‌ها ناآرامی سیاسی نیز تاثیر خود را گذاشته و مین‌های زمینی نیز در اثر سیل جابجا شده‌اند، و خطر مضاعفی را برای عملیات نجات پدید آورده‌اند.
آیا آن گونه که برخی از گزارش‌های رسانه‌ای ادعا کرده‌اند، بحران انسانی فجیع‌تر از سونامی سال 2004 / 1382 در جنوب شرقی آسیا است؟
از نظر میزان مرگ و میر، خیر . با توجه به این که طبق آمار رسمی، این سیلاب 1600 نفر تلفات داشته است، این میزان کمتر از یک درصد تسونامی اقیانوس هند در سال 2004 است. با این حال، دامنه فاجعه هر روز در حال گسترش است، چرا که 114 میلیون نفر نیاز به کمک‌های فوری امدادگران دارند. خیلی از جاده‌ها و پل‌های پاکستان نابود شده‌اند، وضع بسیار بد هوا مانع از برخاستن هلیکوپترها هم شده است، و عملیات امداد و نجات را با کندی روبرو کرده است.
در 11آگوست، سازمان ملل متحد و شرکایش درخواست کمک کردند و بانک جهانی اعلام کرد که یک کمک 900 میلیون دلاری را برای نجات و بازسازی در نظر خواهد گرفت.
در مورد بیماری چه؟
واقعیت تلخ این است که بیماری‌های آبی با سیلاب ارتباط دارند؛ و با شیوع وبا که در ایالت خیبر شمالی در پاکستان گزارش شده است، به نظر می‌رسد که مصیبت‌های این سیل سر باز ایستادن ندارند. اکنون، ترس از این است که در نبود سیستم فاضلاب، با گسترش شدید بیماری‌های کشنده اسهالی مواجه شویم. آب‌های راکد نیز خطرات دیگری را به همراه دارند. سندی کیرنکراس، مهندس سلامت عمومی در دانشگاه بهداشت و درمان‌های گرمسیری لندن می‌گوید: «سیل‌های پاکستان و آب‌های راکد ممکن است سبب افزایش ابتلا به مالاریا هم شوند»
پاکستان چگونه می‌تواند خود را برای مواجهه با سیلاب‌های آینده آماده کند؟
شاه مراد آلیانی، نماینده پاکستان در اتحادیه بین المللی حفاظت از منابع طبیعی می‌گوید: «در حال حاضر هیچ استراتژی موثری برای مدیریت آب در پاکستان وجود ندارد».
چنین استراتژی باید شامل بهبود سیستم‌های پیش‌بینی سیل و همچنین ساخت دیواره‌های مقابله با سیل در طول رود سند شود که اکثر جمعیت جنوبی پاکستان در اطراف آن زندگی می‌کنند. تلاش‌های بین المللی در این جبهه، مرکز مشترک پژوهشی کمیسیون اروپایی را هم در بر می‌گیرد که در حال تولید و آزمایش یک سیستم جهانی تشخیص سیل برای نظارت بر سیلاب‌ها از فضا می‌شود.
تغییرات آب و هوایی چگونه می‌توانند در آینده بر این منطقه تاثیر بگذارند؟
کومار می‌گوید: «با گرم‌تر شدن هوا، ظرفیت نگهداری و حمل رطوبت افزایش می‌یابد». یا به عبارت ساده‌تر: اگر آب و هوای پاکستان در آینده گرم‌تر شود، بارش باران از این هم بیشتر خواهد شد.
به نظر می‌رسد که تعداد باران‌های سیل‌آسای شبه جزیره هند در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری باشد. یک تحقیق در سال 2006 نشان داد که شاید این روند رو به افزایش هم باشد؛ هر چند که پژوهشگران نمی‌توانند این را به طور مشخص به تغییرات آب و هوایی ارتباط دهند.
ولی خیلی از پژوهشگران بر این باورند که سیلاب‌های کنونی شاید بخشی از یک روند طولانی مدت‌تر باشند. جف نایت، کارشناس تغییرات آب و هوایی در مرکز هادلی سازمان هواشناسی انگلیس می‌گوید: «تغییر آب و هوا نقشی کوچک ولی پیوسته در باران‌های شدید در آن منطقه خواهد داشت».
نظر شما