مریم صدرالادبایی، محمدحسین نجاتی: سازمان هلال احمر ایران را در یک جمله میتوان به مرد روزهای سخت تعبیر کرد. کشور ایران بنا به مختصات اقلیمی خود، در دهههای اخیر با حوادث طبیعی همچون زلزله و سیل دست و پنجه نرم میکند و حتی گفته میشود که ایران وارد دهه پر زلزله شده است. از سوی دیگر دستکاری و دخالت انسان در طبیعت باعث شده از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب ایران آبستن وقوع سیل و سیلاب باشد. چالشهایی که بیش از قبل ضرورت آمادگی نیروهای هلال احمر در ایران را تقویت میکند. در ایران تاریخچه این نهاد غیردولتی به نزدیک ۱۰۰ سال میرسد. دولت ایران در سال ۱۳۰۱ جمعیت ملی خود را تأسیس کرد، ولی به جای استفاده از نشان صلیبسرخ و یا هلالاحمر علامت شیر و خورشید سرخ را به عنوان نشان جمعیت خود انتخاب کرد.
علامت شیر و خورشید در کنفرانس ژنو در سال ۱۹۲۹ به عنوان نشان سوم مورد حمایت بینالمللی، به تصویب رسید. از آن پس ۳ نشان صلیبسرخ، هلالاحمر و شیر و خورشیدسرخ به عنوان نشانهای رسمی و بینالمللی شناخته شد و نهایتاً در متن کنوانسیونهای چهارگانه ژنو مصوب ۱۹۴۹ به عنوان نشانه ۳ گانه بینالمللی که تحت حمایت حقوق بینالملل بشردوستانه قرار دارد به تصویب رسید.
پس از پیروزی انقلاباسلامی و در سال ۱۳۵۹ دولت ایران با ارسال نامهای به دولت سوئیس به عنوان امین و نگاهدارنده قراردادهای چهارگانه ژنو، اعلام کرد که استفاده از شیر و خورشید سرخ را به حالت تعلیق درآورده و به جای آن از نشان هلالاحمر استفاده خواهد کرد. از آن پس جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران به جمعیت هلالاحمر جمهوری اسلامی ایران تغییر نام یافت. در سالهای اخیر اما سازمان هلال احمر مدیران متعددی را به خود دید و آخر در سال گذشته قرعه به نام علی اصغر پیوندی افتاد. او در بدو ورودش به سازمان هلال احمر، با بحران زلزله کرمانشاه مواجه شد و به گفته تحلیلگران مدیریت نیروهای هلال احمر در زلزله کرمانشاه با ثباتتر و هدفمند تر شکل گرفت. علیاصغر پیوندی از جامعه پزشکان به سازمان هلال احمر آمد و دکتری پزشکی عمومی ودکتری تخصصی گوش و حلق و بینی خود را در دانشگاه علوم پزشکی شیراز گذراند.
از سوابق کاری او می توان به ریاست دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، ریاست دانشگاه علوم پزشکی سمنان، رئیس هیأت مدیره نظام پزشکی تهران - رئیس سازمان نظام پزشکی استان تهران - رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران - عضو شورای عالی و هیئت عالی انتظامی سازمان نظام پزشکی - عضو هیئت مدیره انجمن متخصصین بیماری های گوش و حلق و بینی و جراح سر و گردن ایران - عضو وابسته فرهنگستان علوم پزشکی کشور و... اشاره کرد.
او با حضور در کافهخبر خبرآنلاین پاسخگوی سوالات متعددی در حوزه فعالیتهای خود بود. به گفته پیوندی یکی از چالشهای کار در هلال احمر، متمرکز شدن فعالیتها در حوزههای امدادرسانی است و قصد دارد در دوره فعالیت خود بحثها و مشارکتهای انساندوستانه این سازمان مردمی را تقویت کند.
مشروح گفتوگوی خبرآنلاین با علیاصغر پیوندی را در ادامه بخوانید:
طی سالهای اخیر بیشتر فعالیتهای هلالاحمر صرف مسایل امدادرسانی شده، چرا هلالاحمر تا به حال کمتر به بحث آموزش و فرهنگسازی پرداخته است؟
این حرف درستی است. درگیری های عمده هلال احمر در حوزه امدادونجات آنقدر زیاد بوده که کمتر فرصت پیدا کرده به بحث های زیربنایی تر بپردازد. در دوره ای که من این مسئولیت را پیدا کردم هم ماجرا به همین منوال گذشت. ما در شش ماهه اول سال گذشته درگیر خدمترسانی به مردم در حوادث مختلفی مانند سقوط هواپیماهای داخلی و خارجی، زلزله، سیل، تصادفات و انواع مشکلات بودیم. یک شش ماهه طوفانی بود ولی از ایتدای امسال که کمی درگیری هایمان کمتر شد وارد حوزه هایی مثل تقویت فرهنگ داوطلبی و تقویت آموزش های همگانی شدیم که کم کم نتایج آن ظاهر می شود.
نگاهی که مردم به این جمعیت دارند، نگاه دولتی است و فکر میکنند وظیفه دولتی هلالاحمر، کمک است. آیا برنامهای دارید این باور را در مردم تغییر دهید و به مردم برسانید که جمعیت هلالاحمر غیردولتی است و در نقاط مختلف دنیا وجود دارد و ماموریتهای مشخصی را بر عهده گرفته است؟ مقداری از بودجه ما با کمک دولت تامین میشود و ما این را انکار نمیکنیم ولی بیشترین منابع ما از منابع کمکهای داخلی اعضا و سهم حقالثبتی که از انتقال اسناد در دفاتر ثبتی به ما تعلق میگیرد تامین میشود. ما پول دولتی نداریم. دولت کمک محدودی به ما دارد. در اساسنامه ما هم آمده که یک سازمان مستقل عام المنفعه است. قبول دارم تصور دولتی بودن وجود دارد و ما نمیتوانیم این تصور را به سادگی اصلاح کنیم. البته ما به نیابت و جانشینی از دولت، در بحث امداد و نجات فعالیت میکنیم ولی بقیه کارهای ما کاملا غیردولتی و مردم نهاد است. در بحثهای داوطلبان و جوانان کاملا مردمی هستیم. هر چند دولتی بودن بد نیست، بلکه باید مردم ما را از جنس خود بدانند. ما از مردمیم، برای مردم و به خاطر مردم هستیم. ما در حوادث نشان دادهایم چطور عمل میکنیم. فارغ از اینکه فرد نیازمند کمک چه مذهب، قومیت، زبان یا قبیلهای دارد، ما کمک میکنیم. تغییر نگاه مردم زمان میخواهد.
آمادگی هلال احمر ایران را در مواجهه با حوادث چطور ارزیابی میکنید؟
چیزی که به ما به عنوان یک سازمان امدادی مربوط میشود این است که ما خود را در همه شرایط به عنوان یک سازمان امدادگر، آماده نگه داریم تا اگر اتفاق خاصی افتاد، بتوانیم حداقل نیازهای مردم را تامین کنیم، آمار تلفات را کاهش دهیم و پاسخ درست به خواستههای منطقی مردم بدهیم. ایران اقلیم جذاب و جالبی دارد اما ریسک حوادث هم در آن زیاد است، مخصوصا زلزله، سیل و سایر حوادث طبیعی. بیشتر مناطق کشور ما آبستن حوادث زیادی از جمله زلزلههای وحشتناک هستند. زلزلههای قبلی نشان میدهد هر چند سال یک بار زلزلههای ترسناکی میآید. به خاطر همین است هلال احمر ما با سابقه ۹۵ ساله، هلالاحمر توانمندی شده. ما در فدراسیون جهانی هم دارای رتبه بالایی هستیم. ما در ایآریو به عنوان یکی از ده کشور توانمند معرفی میشویم و این توانمندی را داریم که اگر اتفاقی در هر جای دنیا بیفتد، ما میتوانیم وارد شویم و اقدامات درمانی را انجام دهیم. در آسیا فقط ما و ژاپن دارای چنین توانمندیای هستیم. اینها به دلیل سختی کار ما بوده که توانمند شدهایم.
خودتان راضی هستید؟ چقدر به اهداف تان رسیده اید؟
این سوال پاسخ مشخصی ندارد. ما روندی از قبل داشتیم و پیشبینیهای معمول را داریم. خودمان سعی کردهایم در مقابل حوادث، توانمند باشیم. این توانایی زیرساختهای زیادی نیاز دارد. از نیروهای توانمند گرفته تا انبارهای مورد نیاز، ملزومات و لجستیک سریع و توانمند فاکتورهایی است که همه آنها به دست هلالاحمر نیست. البته همه ارگانهای مرتبط با ما کمک کردهاند بتوانیم این توانمندی را بروز دهیم. دولت با شرایط خاصی که دارد، تلاش زیادی کرده ولی تلاش دولت، آرمانهایی نیست که ما به دنبال آن هستیم. وضعیت انبارهای ما خیلی قابل دفاع نیست. یعنی آنقدر نیست که اگر اتفاق جدی و فراگیر بیفتد، بتوانیم پاسخ کاملی بدهیم. از یکسال پیش که آمدهایم، احساس کردیم لجستیک ما باید به روز و توانمند شود. مثلا ما باید پهباد داشته باشیم. اگر پهباد داشتیم در شب زلزله کرمانشاه، شاید سریع تر می توانستیم کارمان را انجام بدهیم. بالاخره اینها در دنیا وجود دارد. ما یا نپرداختهایم یا شرایط ایجاد نشده است. ما کم کم به این سمت میرویم تا کمبودها را رفع کنیم ولی شرایط کنونی ایدهآل نیست. با توجه به منطقه پرحادثه کشور ما و انتظار مردم و فدراسیون جهانی، از موقعیت ایدهآل هنوز فاصله داریم. باید تلاش جدی کنیم. منابعی را باید تولید کنیم. هلال احمر املاک و مستغلات زیادی دارد. باید اینها بالفعل شود. همچنین دولت کمکهای محدودی دارد. مردم هم باید تلاش جدیتری کنند و به صحنه بیایند. این دو سه مسیری است که در حال طی کردن هستیم. اگر جواب صریح و کوتاه میخواهید وضعیت الان هلال احمر با آرمانهای ما فاصله دارد ولی تغییرات شروع شده و داریم حرکت میکنیم.
از یکسال پیش که در جمعیت حضور دارید، مهمترین چالشهای هلال احمر را چه چیزهایی ارزیابی کردهاید؟
چیزی که در سازمانهای بشردوستانه مانند هلال احمر خیلی مهم است و همه انتظار دارند وجود داشته باشد، اعتماد بین سازمان و مردم است. این اعتماد در سالهای قبل به دلایل خاصی، دچار خدشه شده است. احساس کردیم اگر سازمانی مانند هلال احمر با همه خدماتی که انجام میدهد اگر نتواند اعتماد مردم را داشته باشد مطمئنا نمیتواند موثر عمل کند. این چالش عمدهای بود که از قبل احساس کردیم. در زلزله کرمانشاه این اتفاق افتاد. من مخالف ورود سلبریتیها و آدمهای معروف در موضوع زلزله نیستم. این به معنی عدم اعتماد مردم به هلالاحمر نیست. کمکهای مردمی به ما در زلزله کرمانشاه،۳ برابر زلزله ورزقان بود. ورزقان بالای 1000 نفر تلفات داشتیم. در حالی که در زلزله کرمانشاه ۶۲۰ نفر تلفات داشتیم.
اینها را به مردم گزارش کردید؟
بله؛ فکر نمیکنید این گزارش نکردنها باعث حدی از بیاعتمادی مردم به سازمان شما شده است؟ اولین چالشی که با آن مواجهیم همین است. اعتماد وجود دارد ولی باید خیلی بیشتر شود. اگر اعتماد از بین برود، مشکلات عدیده برای مردم و سازمان پیش میآید. رابطه فرد آسیب دیده و حمایتگر، مانند رابطه بیمار و پزشک است، در آسیب دیدن این رابطه، اول بیمار دچار مشکل میشود و بعدا پزشک ممکن است آسیب ببیند. در ماجرای زلزله کرمانشاه، اگر رابطه سازمانی مانند هلالاحمر و سازمانهای مردمنهاد با مردم را خراب کنیم، اول زلزلهزدهها آسیب میبینند، بعد سازمانها. تفاوت نمیکند اندازه سازمانها چقدر باشد، مهم این است که اول مردم دچار مشکل میشوند. با وجود نامهربانی سازمانها و ارگانها و افراد با غرض و بیغرض، مردم به هلالاحمر خیلی کمک کردند و کمکشان ۳ برابر شد. ما برای اولین بار آمدیم به مردم گزارش دادیم و شفافسازی کردیم. گفتیم مردم عزیز! شما ۶۵ میلیارد تومان به ما پول دادید. ما این پولها را در بانک گذاشتیم و بهرهاش اینقدر شده. این پول را چه کردیم؟ در راستای اهدافی که شما دارید، برای مردم آسیبدیده، با این کد ملی در این مناطق، به این علل هزینه کردیم و این پول را رساندیم به آن فردی که شما دوست داشتید به او کمک شود. این را شفاف و روشن به مردم گزارش دادیم. این غیر از پولی بوده که خود ما به عنوان هلالاحمر برای مردم هزینه کردیم. ما بالغ بر ۲۵۰ میلیارد تومان از منابع داخلی سازمان و کمکهای دولتی در زلزله کرمانشاه هزینه کردیم. این شفافیت برای اولین بار بود. این باعث میشود اعتمادی که همه برای آن نگرانند، تقویت شود. تصور ما این است که با شفافسازیهایی که صورت گرفته اگر اتفاقی در آینده پیش بیاید، مردم تمایل بیشتری برای کمک خواهند داشت.
دیگر با چه چالشهایی روبرو هستید؟
ما یک سری ماموریتهایی داریم که خیلی زیاد است اما امکانات و زیرساخت های ما با آن متناسب نیست. امداد و نجات پیشانی کار ما است. باید زیرساخت های امداد و نجات را تقویت کنیم. زیرساختها باید تامین شود تا خدمات بهتر ارائه شود.این هم از جمله چالش های مهم ماست. تازگی ها گزارشی منتشر کرده ام که به تفصیل این چالش ها و رویکردهای جدید برای عبور از آنها آمده است.
چقدر نیروی ثابت دارید؟
وقتی شما به سازمانی به این گستردگی نگاه میکنید، باید بدانید تنها ۸۵۰۰ نیروی ثابت تماموقت در کل کشور داریم. تعداد نیروهای ثابت ما اینقدر است چون اساس کار ما فرهنگ داوطلبی است و داوطلبان کار را میچرخانند. حدود ۲ میلیون داوطلب در هلال احمر ثبت نام کردهاند که تعدادی از اینها فعال هستند. ۴۰۰ هزار نفر در سازمان جوانان حضور دارند. این تعداد برای ۸۰ میلیون جمعیتی که داریم خیلی مناسب نیست ولی اصول کار ما بر اساس فرهنگ داوطلبی است. ما اصول ۷ گانهای داریم که داوطلبان بخشی از آن هستند. در زلزله کرمانشاه، اعضای ثابت ما کمتر حضور داشتند بلکه داوطلبان بودند که آمدند و کمک کردند. به همین خاطر است که می گویم تلاشهای جمعی برای جا انداختن فرهنگ داوطلبی باید صورت گیرد. ما نباید کادر ثابت زیادی داشته باشیم. ساختمان عجیب و غریب نیاز نداریم، باید با کمک مردم و داوطلبان کارها را پیش ببریم.این مقداری وجود داشته ولی هر قدر هم باشد، باید بیشتر شود. ما اعتقاد داریم کاری انجام دهیم که این فرهنگ رشد کند. اگر این فرهنگ در همه ردهها و اصناف رشد کند و همه احساس کنند ساعتی در هفته را می توانند برای هلالاحمر کار کنند در زمینههای مختلف از جمله اصناف، فنی و مهندسی، رسانه، درمان و مانند آن، فرهنگ داوطلبی رشد میکند. تعداد داوطلبان ما در منطقه بینظیر است ولی با توجه به فرهنگ غنی ما، انتظار بسیار بیشتر از این است. همه مشکلات را باید بتوانیم حل کنیم ولی به تنهایی با امداد و نجات و لجستیک و مانند آن ما به تنهایی کاری نمیتوانیم انجام دهیم.
ولی به نظر میرسد مردم برای کار داوطلبانه خیلی هم آماده نیستند، آمار ما در مقایسه با خیلی کشورها بسیار پایین است. چه دغدغه یا جذابیتی میتوانید ایجاد کنید تا مردم جذب شوند؟ آموزش نیروهای داوطلب چقدر در هلال احمر جدی گرفته شده؟ آیا هلال احمر روی ماموریتهای بشردوستانه، صلح و مانند آن تمرکز کرده است؟ باید مردم را آماده کرد. مفهوم صلح و بشردوستی اساس کار ماست ولی کمتر به آن پرداخته شده است. کار فرهنگی کار سختی است. هم زمانبر است و هم هزینهبر. مفهوم صلح و بشردوستی از مفاهیمی است که همه شهروندان با هر سلیقه و ایده و آرمان قبول دارند. بخش عمده ای از این نیاز از سوی رسانه ها رفع می شود. ما باید تلاش کنیم مردمی آماده برای مواجهه با حوادث داشته باشیم و در کنار آن بتوانیم نیروهای تخصصی و داوطلب را توانمند کنیم.
هلالاحمر در کمپین اخیر خود به نام نذر آب توانسته خیلی از مردم را همراه کند. داستان این کمپین چیست؟
برای کاهش مشکلات و تسکین آلام بشری ما در استانهای مختلفی از جمله سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و شرق کرمان که دچار تنش آبی شدید هستند و البته مشکل مربوط به امسال هم نیست، فعال شدیم. ما برای ارزیابی میدانی به سیستان و بلوچستان رفتیم و مشکل را لمس کردیم. پس از آن کمپینی طراحی کردیم به نام نذر آب که سه هدف را دنبال میکرد. یکی این که آب را به صورت سقایی از جایی به جای دیگری که آب نیست، منتقل کنیم تا به مصارف معمول برسد. دومی درباره معیشت مردم است. کسی که آب ندارد، معیشت ندارد و ما بستههای آذوقه یکی دو ماهه را برایشان تامین کردیم. سوم هم برای اینکه با کمبود آب، سلامت مردم به خطر میافتد، توانستیم با همکاری دانشگاه علوم پزشکی نوعی غربالگری را انجام دهیم تا مشکل مردم در منطقه حل شود. ۱۲7۰ تانکر بزرگ ۲ تا ۱۰ هزار لیتری ساختیم و تانکرها را در ۵۲۱ روستا که دچار کمبود آب جدی بودند مستقر کردیم و با همکاری شرکت آبفا، آب را به آنجا منتقل کردیم که این کار انجام شد.
حدود ۵۰ هزار بسته معیشتی یک ماهه توسط داوطلبان و امدادگران ما در روستاهای دچار مشکل توزیع شد. کاروانهای سلامت با حضور پزشکان عمومی و متخصص، پیراپزشکان و کادر درمانی در استانهای هدف مستقر شدند و این کار تداوم دارد. هدف ما آن نیست که مشکل خشکسالی را حل کنیم. بلکه می خواهیم به آسیب دیدگان از خشکسالی کمک کنیم. این یک ماموریت فراموش شده بود. وظیفه ما به عنوان هلال احمر، این نیست که فقط در حوادث غیرمترقبه در کنار مردم باشیم. برخی حوادث تدریجی مثل خشکسالی هم به مردم آسیب می رساند که در این شرایط هم وظیفه ماست که در کنار آسیب دیدگان باشیم. برای مردم سیستان و بلوچستان که موقعیت خاص مذهبی و فرهنگی دارند، کار را شروع کردهایم و کاری به تفاوتهای موجود نداریم. چشممان را میبندیم و کارمان را انجام میدهیم. در ادامه کار هم سازمانهایی به ما ملحق شدند و امیدواریم این الحاق بیشتر شود تا مشکل مردم وفادار سیستان و بلوچستان کمتر شود.
در بحث اعتماد مردم به خصوص درباره زلزله اخیر، چقدر این کمپین موثر بوده است؟
خیلی موثر است. در کمپین ما بالغ بر ۲۷ میلیارد تومان از منابع داخلی خودمان هزینه کردیم. اگر نمیکردیم، کسی نمیگفت چرا کاری انجام ندادید، ولی احساس درونی مان برای همراهی با آسیب دیدگان باعث شد کمپین راه بیفتد. به اعتمادسازی هم کمک زیادی کرد. اعتمادسازی یک کار فرهنگی دراز مدت است. اعتماد زود خراب میشود ولی درست کردن آن سالهای سال هزینه و زمان و تلاش میخواهد تا دیواری که خراب شده، درست شود. دیوار با یک خبر دروغ و اشتباه خراب می شود ولی درستکردنش سالها زمان میبرد.
برای اربعین چه برنامهای دارید؟
ما وظیفه سازمانی داریم در برخی مراسم از جمله حج و اربعین وارد شویم. ارایه خدمات سلامت به ایرانیان در مراسم های خارج از کشور وظیفه سازمانی ما است. هر سال پیاده روی اربعین گسترش مییابد. در داخل کشور و استانهای مرزی در چهار پایانه مرزی خسروی، مهران، چزابه و شلمچه، سازمان امداد و نجات ما مسئولیت کارها را بر عهده دارد. در بیرون از مرز هم نفرات ما در درمانگاهها، هتلهای خاص و موکبهای بین راهی خدمت میرسانند. پارسال ۱۴۶۰ نفر پزشک، پیراپزشک و امدادگر اعزام کردیم. امسال کمی تعداد کمتر است ولی خدمات ما فرقی نمیکند. حفظ سلامت زائران در مسیر پیاده روی بر عهده ما است و امیدواریم امسال هم نمره قابل قبولی از زائران بگیریم.
شما یکسال است در سازمان هلال احمر حضور دارید. مهمترین اقدام شما در این بازه زمانی چه بوده؟
مهمترین نقطه قوت هلال احمر، مخلصانه کار کردن در همه ردههای سازمان و اعتمادی است که مردم به کاور قرمز ما دارند. کارهای بشردوستانه بسیار زیبا است. حوادث خیلی تلخ است ولی خدمت به حادثهدیدگان بسیار شیرین است که همه را جذب خود میکند. مثل مشهوری است که میگوید آمدن به هلالاحمر دست خودتان است ولی بیرون رفتن از آن، دست خودت نیست چون از لحاظ عاطفی پایبند میشوید. ما ۶، ۷ ماه سرگرم حوادث سختی بودیم که اتفاق افتاده بود و نمیشد کاری کرد اما پس از آن به سرعت وارد کارهای زیربنایی تر در حوزه جوانان، داوطلبان و آموزش های همگانی شدیم. همانطور که گفتم تازگی ها گزارشی مبسوط از فعالیت ها و اقدامات یکسال گذشته و همچنین چشم انداز مبسوط ارایه کرده ام که در اینجا فرصت بازگویی آنها وجود ندارد. فقط همین را بگویم که با ظرفیت ها و نیروهای پرتلاشی که من در این نهاد مردمی می بینم، آینده بسیار روشن است. سعی می کنیم گام های بلندتری برای رسیدن به اهداف انسانی و والای هلال احمر برداریم.
۴۲۴۲
نظر شما