تکالیف مجلس برای وزارتخانه‎ها و دستگاه‎های اجرایی در طول برنامه پنجم + جدول

قطار برنامه پنجم به ایستگاه پایانی فصل تصویب نهایی خود نزدیک می‏شود. اگر چه هنوز بندهایی از این برنامه در کمیسیون تلفیق در حال بررسی است و به تصویب صحن علنی مجلس نرسیده است اما افق تکالیف وزارتخانه‎ها در پنج سال آینده از هم اکنون مشخص شده است.

نسرین وزیری: نه تنها برای وزارتخانه‎ها که برای برخی دستگاه‏های اجرایی دیگر نیز تکالیفی تعیین شده که باید در طول برنامه پنجم عملیاتی شود. البته در این میان کمترین تکالیف برای وزارت تعاون است که از بی‎حاشیه‏ترین وزارتخانه‏هاست و بیشترین تکالیف بر عهده معاونت برنامه ریزی و راهبردی ریاست جمهوری است که مستقیما یا با واسطه مسئول اجرایی شدن قانون برنامه پنجم است. ارائه اختیارات فراوان به این وزارتخانه در کنار شرح وظایف گسترده‎اش چندین بار در طول بررسی این لایحه در برنامه پنجم حاشیه ساز شد. احمد توکلی و الیاس نادران بزرگترین مخالفان این موضوع بودند که انحصار چنین اختیارات بی حد و حصری به یک فرد را عاقلانه ندانسته و آن را منتج به رانت‎خواری اقتصادی فساد آور می‎خواندند.

همین مخالفت‎ها بود که مانع از تخصیص دو درصد از اعتبارات بودجه عمومی را در اختیار معاونت برنامه‎ریزی و تایید مصوبات مجلس از سوی معاونت برنامه‎ریزی رئیس جمهور جهت ابلاغ و تامین بارمالی آن شد. با این حال در بندهای مختلفی از لایحه برنامه پنجم، تکالیفی همگانی برای کلیه دستگاه‏های اجرایی تعریف شده است که نهایتا یا به مصوبه‎ای از سوی هیات وزیران ختم می‎شود و یا نیازمند تاییدیه و یا اقدام نهایی از سوی همین معاونت برنامه‎ریزی است.

مهمترین بخش این تکالیف همگانی را در ارائه گزارش عملکرد از اجرای قانون برنامه پنجم شاهد هستیم. کما اینکه کلیه دستگاه‎های اجرایی مکلفند تا پایان شهریورماه هر سال گزارش عملکرد خود را به معاونت برنامه ریزی و راهبردی ارائه دهند. این معاونت نیز باید گزارش عملکرد خود را با بررسی مواد برنامه و شاخص ها و متغیرهای مربوطه به رئیس جمهور ارائه کند تا رئیس جمهور هم همزمان با ارائه لایحه بودجه سالانه تا 15 آذرماه هر سال به مجلس گزارش دهد و به اطلاع نمایندگان برسد.

از این دست تکالیف همگانی در دیگر بندهای لایحه برنامه پنجم نیز به تصویب رسید. از جمله وظیفه کلیه دستگاه‌ای اجرایی به گسترش فرهنگ عفاف و حجاب و یا گسترش فرهنگ مصرف بهینه انرژی و کالا و ....

اگرچه تکالیف تعریف شده در برنامه پنجم عمدتا در طول پنج سال آینده باید محقق شود اما ترافیک کاری برای سال اول برنامه به مراتب بیشتر از سال‎های بعد است. با این تفاوت که سال اول بیشتر صرف قانونگذاری و تدوین آیین‎نامه‎های اجرایی می‎شود و سال‎های بعد را دولت باید به اجرای این قوانین گذراند. عمده طرح‎های و لوایح جامع برای اجرای برنامه پنجم نیز باید ظرف یکسال اول اجرای این قانون به تصویب هیات وزیران یا مجلس برسد. البته دولت نهم نشان داده است که چندان در این زمینه سرعت عمل ندارد. کما اینکه به گفته نایندگان معترضی همچون محمدرضا خباز نماینده کاشمر علی رغم پایان مهلت اجرای برنامه چهارم و حتی با وجود تمدید یکساله آن تا پایان سال جاری، هنوز آیین‏نامه اجرایی بسیاری از بندهای قانون مذکور از سوی دولت تصویب نشده است.

در طول بررسی لایحه برنامه پنجم، نزاع بر سر تکالیف تعیین شده برای دولت و یا صدور مجوز برای آن، چندین بار بالا گرفت. کار به جایی رسید که چه در دوره ریاست محمدحسن ابوترابی‏فرد و چه در زمان ریاست علی لاریجانی اعلام شد که حتی در مواردی که به دولت مجوز داده می‎شود هم اینگونه نیست که دولت مجاز است آن را اصلا اجرا نکند. چون در این صورت اصل تصویب قانون برنامه بی فایده بود. شاید از همین رو بود که هرچه کمیسیون تلفیق با تغییر تکالیف به «مجوز» در پی تامین نظر دولت بود، نمایندگان در صحن علنی با تغییر «مجوز»ها به تکالیف برای دولت تعهداتی می‎آفرینند. تعهداتی که اغلب صدای معاون برنامه‎ریزی دولت را در اورد و هم اعتراض نمایندگان حامی دولت را چندین بار برانگیخت. اعتراضاتی که پاسخ صریح رئیس مجلس را در پی داشت تا از تریبون علنی مجلس به لایحه پیشنهادی دولت انتقاد کرده و بگوید که فاقد عدد و رقم است و اصلا در آن نرخ رشد مشخصی وجود ندارد.

آنچه در پی می‎آید مشروح اهم تکالیف وزارتخانه‎ها و برخی دستگاه‎های اجرایی در طول برنامه پنجم است:

جدول برخی تکالیف وزارتخانه‎ها در برنامه پنجم
نام وزارتخانه	تکالیف تعیین شده در قانون برنامه پنجم
آموزش و پرورش	استمرار آموزش‌های رسمی و غیررسمی فنی حرفه‌ای وعلمی - کاربردی تدوام مقاوم سازی مدارس در سه سال اول برنامه پنجم
ارتباطات	افزایش سهم صنعت فناوری اطلاعات کشور در تولید ناخالص داخلی در سال آخر برنامه پنجم به 2 درصد افزایش میزان پهنای باند اینترنت و شاخص آمادگی الکترونیک و شاخص توسعه دولت الکترونیک اتصال کلیه دستگاه‌های اجرایی و 60 درصد خانوارها و کلیه کسب و کارها به شبکه ملی اطلاعات تا پایان سال دوم برنامه پنجم
اطلاعات	لرتقای امنیت فضای تبادل اطلاعات حفاظت از اطلاعات رایانه‌ای و امنیت فناوری‌ها و اجرای سند امنیت فضای تبادل اطلاعات تعیین صلاحیت امنیتی مشاغل دولتی، عمومی و خصوصی تدوین طرح نظام ساماندهی حفاظت از اسناد و اطلاعات طبقه بندی شده ارائه طرح جامع مبارزه با «بیوتروریسم» دفاع از حاکمیت و منافع ملی و مقابله با تهدیدات و تهاجم اطلاعاتی و امنیتی داخلی و خارجی پیشگیری و مقابله با مفاسد و اختلال در امنیت اقتصادی، جرایم سازمان یافته ضدامنیتی، اقدامات تروریستی و تهدیدات نرم امنیتی در مقام ضابط دادگستری
اقتصاد	ارائه گزارش انطباق سرمایه‌گذاری شرکت‌های دولتی قانون بودجه سنواتی افزایش معافیت مالیاتی واحدهای صنعتی و معدنی مناطق کمتر توسعه‌یافته صدور مجوز فعالیت‌های اقتصادی پرداخت حق‌الزحمه تشویقی به مدیرانی که کارایی خوبی در 10 سال گذشته داشتند
امور خارجه	اعتلای موقعیت و اقتدار ایران و استفاده از فرصت‌های اقتصادی در منطقه و نظام بین الملل تنظیم سطح روابط و مناسبات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با کشورهای دارای دیدگاه‌ها و مواضع غیر همسو با ایران تدوین نظام جامع تقویت حضور ایران در سازمان‌های منطقه‌ای و بین المللی ارزیابی کارآمدی و اثربخشی مامورین شاغل در داخل و خارج از کشور پیگیری حمایت از حقوق مسلمانان و مستضعفان جهان به ویژه ملت مظلوم فلسطین اتخاذ دیپلماسی فعال جهت توقف روند صدور قطعنامه‌های حقوق بشری علیه ایران استفاده از ظرفیت ایرانیان مقیم خارج از کشور به ویژه در امر سرمایه‌گذاری تقویت دیپلماسی اقتصادی
بازرگانی	ممنوعیت ورود کالاهای غیرضروری به جز سیگار ورود انواع خودرو با سوخت دیزل افزایش مراودات اقتصادی- اجتماعی با کشورهای همسایه و نیز گسترش بازار تولیدات مناطق مرزی ارتقا بهبود بهره‌وری، تثبیت و افزایش سهم صادراتی و بازاریابی های داخلی و خارجی تعیین تعرفه موثر برای واردات محصولات کشاورزی و کسب مجوز از وزارت کشاورزی قبل از واردات واردات کامیون از سوی شرکت‌های ایرانی به شرط خارج کردن کامیون‌های فرسوده شناسایی قوانین مخل تولید و سرمایه‌گذاری واگذاری امور اجرایی تنظیم بازار اعم از تأمین و ذخیره‌سازی را به تشکل‌های صنفی ممنوعیت اخذ مالیات و عوارض از صادرات کالاهای غیرنفتی و خدمات
بهداشت و درمان	درمان فوری مصدومین سوانح رانندگی و ارتباط با بیمه مرکزی برای دریافت هزینه درمان استقرار سامانه پرونده الکترونیکی سلامت ایرانیان توسعه و تغییر واحدهای بهداشتی و درمانی، تأثیر و تخصیص و توزیع تجهیزات و ملزومات پزشکی، دندانپزشکی و آزمایشگاهی
تعاون	شکل‌گیری تعاونی‌های مرزنشینان
دفاع	تامین حقوق سربازان امریه در مدت خدمت سه ماهه آموزشی تعیین استانداردهای فنی مورد نیاز پدافند غیرعامل در سال اول برنامه تولید خطوط صنایع دفاع، تولید مواد حیاتی و قطعات کلیدی و توسعه فناوری‌های نوظهور ارتقای سامانه پدافند هوایی و خدمات رسانی به کارکنان نیروهای مسلح توسعه و تقویت ناوگان هوایی نیروهای مسلح تکمیل و به روزرسانی شبکه ارتباطی مستقل و امن نیروهای مسلح توسعه کیفی و کمی افزایش قدرتی و پایداری عملیاتی یگان‌های موشکی
راه	احداث ترمیم و نگهداری و ایمن سازی شبکه راه های روستایی ایجاد بانک جامع حمل و نقل کشور و استقرار سامانه اطلاعات جامع حوادث و سوانح حمل و نقل لزوم تدوین طرح جامع حمل و نقل کشور کاهش سالانه 10 درصد از میزان تلفات جانی ناشی از تصادفات رانندگی در جاده‌های کشور اصلاح و تغییر اساسنامه راه‌آهن کشور و واگذاری بخش‌های غیرحاکمیتی به بخش‌های خصوصی و تعاونی رویکرد توسعه‌ای در شبکه حمل و نقل ریلی ارائه خدمات کمک ناوبری هوایی و نشست و برخاست به صورت انحصاری بر عهده شرکت فرودگاه‏ها توسعه فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) ارتقای ایمنی فرودگاه‌، هواپیماها و پرواز‌ها در جهت نیل به استانداردهای بین‌المللی
رفاه و اموراجتماعی	استقرار نظام جامع تامین اجتماعی همه گیر نمودن بیمه روستایی از طریق سازمان تامین اجتماعی روستائیان تشکیل سازمان جدیدی به نام "سازمان بیمه سلامت ایران " با ادغام دیگر سازمانهای بیمه‎ای موجود ساماندهی خدمات بیمه سلامت را به صورت یکپارچه حداکثر ظرف دو سال اول برنامه ارائه خدمات یارانه‎ای درمانی تنها در چارچوب نظام بیمه‎ای اصلاح ساختار صندوق‌های بازنشستگی و کاهش وابستگی این صندوق‌ها به بودجه عمومی
صنایع	‌اولویت دهی استقرار شهرک‎های صنعتی مرزی طبقه بندی واحدهای تولیدی و نحوه اعطاء تسهیلات و تخفیفات حمایت هدفمند از استقرار و گسترش صنایع تبدیلی، تکمیلی و نگهداری محصولات اساسی صدور پروانه بهره‌برداری برای واحدهای صنعتی احداث‌شده با رعایت ضوابط مربوط
علوم و تحقیقات	رتبه بندی علمی دانشگا‌ه‎های داخلی کشور اعطای بورسیه‏های تحصیلی برای فرزندان شهدا و جانبازان و تخفیف در هزینه دانشگاهی آنان حمایت مالی ویژه از ‌١٥ دانشگاه برجسته کشور تامین هزینه سرانه تربیت نیروی انسانی متخصص مورد تقاضای کشور دریافت شهریه ارزی از دانشجویان خارجی واگذاری حداقل 20 درصد از امور رفاهی دانشجویان از بدنه دانشگاه‌ها به بخش غیردولتی افزایش 20درصدی پذیرش دانشجویان در مقطع تحصیلات تکمیلی
فرهنگ و ارشاد اسلامی	تدوین لایحه نظام جامع رسانه‎ها هماهنگ سازی اقدامات فرهنگی، آموزشی و تبلیغی برای مقابله با ناهنجاری‌های فرهنگی و اجتماعی ارائه هرگونه خدمات مشاوره‌ای در امر ازدواج متناسب با فرهنگ اسلامی - ایرانی مقابله با تهاجم فرهنگی بیگانه و جرائم و ناهنجاری‎های رسانه‎ای و فراهم آوردن زمینه بهره برداری حداکثری از ظرفیت رسانه‏ای
کار	تنظیم سند ملی کار شایسته تا پایان سال اول برنامه ایجاد اشتغال پایدار، توسعه کارآفرینی و توسعه مشاغل نو رفع مشکلات و موانع رشد و توسعه بنگاههای کوچک و متوسط گسترش کسب و کار خانگی و مشاغل از راه دور و طرح‌های اشتغال‌زای بخش خصوصی و تعاونی اعمال تخفیف پلکانی و یا تأمین بخشی از حق بیمه سهم کارفرمایان کارگاه‎ها بیمه بیکاری کارکنان رسمی و پیمانی و افراد طرف قرار‌داد با دستگاه‌های اجرایی تبدیل وضعیت پیمانی به رسمی، بدون نیاز به آزمون با رعایت سقف اعتبارات جذب حداقل 25درصد نیروی مورد نیاز دستگاههای اجرایی از میان فرزندان شهدا و جانبازان
کشاورزی	سرمایه گذاری برای جوان سازی بافت جمعیتی مناطق روستایی و عشایری توسعه خوشه‌ها و زنجیره‌های صنعتی- کشاورزی کوچک و متوسط حمایت از گسترش کشاورزی صنعتی و صنایع روستایی ایجاد و توسعه بازارهای محلی با اولویت مراکز دهستان‌های دارای قابلیت توسعه اقتصادی و رقابتی کردن تولید و افزایش صادرات محصولات کشاورزی خرید تضمینی محصولات کشاورزی توسعه کشتارگاه‌های صنعتی و بهبود کشتارگاه‌های سنتی و نیمه‌صنعتی توسط بخش غیردولتی کنترل بیماری‌های دامی، تضمین سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی و امنیت غذایی
کشور	سند ملی امنیت بانوان و کودکان در روابط اجتماعی تدوین طرح جامع امنیت پایدار مناطق مرزی در سال اول اجرای برنامه تدوین برنامه جامع تقسیمات کشوری واگذاری برخی اختیارات وزراء به استانداران و اختیارات استانداران و مدیران کل به فرمانداران پس از تصویب هیات وزیران ارسال نسخه‌ای از بودجه و برنامه‎های مصوب استانی از سوی استانداران به نمایندگان استان
مسکن	فروش اراضی شهری اختیار خود به صورت مزایده اجرای طرح‎های مسکن به‌ویژه مسکن زوج‎های جوان و اقشار کم درآمد با اختصاص 50 درصد اعتبارات بخش مسکن به این طرح‌ها ایجاد شهرک‌های اقماری برای اسکان جمعیت مهاجر اعمال ممنوعیت ارائه کلیه خدمات زیربنایی به ساخت و سازهای غیرمجاز خارج از محدوده‌ سامان‌بخشی مناطق حاشیه‌نشین تایید شده توسط شورای عالی شهرسازی و معماری استانداردسازی مصالح و روش‌های مقاوم‌سازی ساختمانی ترویج معماری ایرانی-اسلامی
نیرو	ارائه کنتور هوشمند به مشترکین واگذاری مالکیت مدیریت و بهره‎بردای از سدها و شبکه‎های آبرسانی به بخش خصوصی نصب کنتورهای حجمی بر روی کلیه چاه‌های آب محفوره دارای پروانه با هزینه مالکان آن واردات و صادرات آب به کشورهای منطقه و اجرای طرح‌های مشترک آبی اجرای تاسیسات جمع‌آوری فاضلاب، تصفیه و دفع بهداشتی پساب ایجاد تعادل بین تغذیه و برداشت سفره‌های آب زیرزمینی اجرای نظام مدیریتی آب کشور بر اساس سه سطح ملی، حوزه‌های آبگیر و استانی

توضیح جدول:
1- در برخی وظایف تعریف شده برای قوه قضاییه، اشارات مختصری به همکاری با وزارت دادگستری شده بود اما مشخصا تکلیفی برای این وزارتخانه تعیین نشده است.

2- عمده بندهای مربوط به وظایف آموزش و پرورش به دلیل مخالفت مجلس با خصوصی سای این وزارتخانه برای بررسی بیشتر به کمیسیون تلفیق بازگردانده شد.

جدول تکالیف برخی دستگاه‎های اجرایی در برنامه پنجم
بانک مرکزی	تعیین نحوه فروش مبالغ ارزی مراقبت از اینکه خالص دارایی‌های خارجی نسبت به پایان سال قبل از محل فروش مبالغ ارزی افزایش نیابد. تعیین نظام ارزی «شناور مدیریت شده» فراهم آوری زمینه پرداخت دیون خارجی دولت انتشار اوراق مالی در بازارهای بین المللی
بسیج	افزایش تعداد بسیجیان فعال تا مرز یک و نیم میلیون نفر دریافت یک درصد از اعتبارات بودجه سنواتی برای پایگاه‎های بسیج پشتیبانی از رده‌های مقاومت بسیج در دستگاه‎های اجرایی و کمک به مقابله با جنگ نرم حمایت لازم را برای تأمین پوشش بیمه‌ای و جبران خسارت های ناشی از به کارگیری بسیجیان فاقد پوشش بیمه
سازمان زندان‌ها	آموزش زندانیان واجد شرایط با همکاری وزارت آموزش و پرورش معرفی زندانیان نیازمند اشتغال به مراجع ذیربط پس از آزادی رفع مشکل معیشتی خانواده‌های زندانیان بی بضاعت با همکاری کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی
سازمان محیط زیست	بهره‌برداری از تالاب‌های داخلی اندیشیدن تمهیدات لازم برای کاهش آلودگی هوا تا حد استانداردهای جهانی اصلاح اساسنامه «صندوق ملی محیط زیست»
شهرداری	ایجاد مدیریت یکپارچه حمل و نقل برون شهری و درون شهری تامین بخشی از نیروهای مورد نیاز به صورت امریه بازیافت پسماندها با روش‌های نوین و فناوری‌های جدید افزایش سهم از قانون مالیات برارزش افزوده سالانه ارائه اطلاعات درآمد مشمول مالیات مشاغل به سازمان امور مالیاتی تداوم تأسیس شرکت قطار شهری تهران و حومه همکاری در تهیه برنامه جامع مدیریت شهری بازسازی هر سال 10درصد از بافت‌های فرسوده شهری
قوه قضاییه	طراحی سامانه الکترونیکی کاهش زمان دادرسی در همه مراجع قضایی تدوین طرح تخصصی کردن ضابطان قضایی در جهت توانمند سازی و آموزش تخصصی آنان جذب سالانه 800 قاضی ارائه لوایح قضایی لازم برای کاهش عناوین مجرمانه و دعاوی، ایجاد پلیس قضایی، استانداردسازی ضمانت اجرا‌های کیفری آموزش همگانی طبق برنامه مصوّب قوه قضائیه از طریق صدا و سیما تهیه لایحه نهاد مستقل داوری داخلی و بین المللی تا پایان سال سوم برنامه
نیروی انتظامی	تهیه شناسنامه هویت ژنتیکی ارتقای احساس امنیت و سالم سازی فضای عمومی جامعه بهره مندی از فناوری‌های نوین و تجهیزات پیشرفته در جهت «فن آوری پایه سازی پلیس»