شاه با تواضع از وی می خواهد لطف کرده، به دیدار عم او برود، و هر آنچه را لازم می داند در باره اصلاح امور ارض اقدس، به او بگوید. هدف تأمین رفاه مردم و اجرای رسوم عدل به صورت کامل برای مردم است.
از تعارفات این نامه یا فرمان که بگذاریم، به نظر می رسد نامه مهمی است که البته اگر سال1265 ق صادر شده باشد، در جوانی ناصرالدین شاه، و در دومین سال سلطنت اوست. سلطان مراد میرزای حسام السلطنه فرزند عباس میرزا است که سالها امارت خراسان را داشت و در جنگ هرات نیز فرماندهی نیروهای دولتی را داشت وپیروزی هایی کسب کرد که با فشار انگلیسی ها در جنوب، مجبور به واگذاری آن ناحیه شد.
نامه زیر، سندی است که نشان می دهد در این دوره، ارتباط دولت، و شخص اول مملکت، با علما چگونه بوده و شاه با عالم آن شهر با چه ادبیاتی سخن می گفته است.در حقیقت این ترکیب قدرت سیاسی و دینی در دوره قاجاری است که تا به امروز در ایران حفظ شده و پیش از آن نیز، بیش از هزار سال و بسا از پیش از اسلام به همین طریق بوده است. علما غالبا به نوعی زبان مردم بوده اند و تاکید شاه در این نامه چنان است که این ملاقات می تواند و لازم است به گونه ای باشد که مراحم ملوکانه، شامل حال تمامی مردم باشد و این کار بر ترتیبی که در این فرمان آمده، از طریق تماس امیر خراسان با عالم و مجتهد شهر تأمین می شود.
متن فرمان ناصرالدین شاه به حاجی میرزا هاشم مجتهد مشهد
همواره وجود عاقبت محمود جناب افادت مآب افاضت انتساب؛ معالی و محامد آداب، عوارف ومعارف انتساب، زبدة العلماء المحققین، عمدة الفضلاء المدققین، فخر الحاج و المتعمرین حاجی میرزا هاشم مجتهد زید فضله، مدار افادت باد. مشهود رأی صواب نمایش می داریم؛ این روزها که عمّ اکرم اسعد نامدار سلطان مراد میرزا، از مهمات سبزوار فراغت حاصل کرده روانه ارض اقدس شده است که از امور آنجا نیز به وجه احسن و طور اجمال فارغ باشد، البته آنجناب به اقتضای خیرخواهی و صواب اندیشی نسبت به دولت ابد مدت علیّه، سبقت بدیدن عمّ اکرم معزّی الیه کرده، اموری را که متضمن صلاح و صواب و ممدوح نظر آنجناب است، در هر باب معلوم کرده است، چون منظور نظر اقدس همایون همواره افاضه رسوم عدل و احسان و اشاعه آثار مراحم بیکران است و می خواهیم که جمیع رعایای ممالک محروسه قرین آسایش و رفاه باشند، لهذا به صدور این فرمان عطوفت نشان به آن جناب مرقوم می داریم که البته در آمدن به نزد عم اکرم مُعزّی الیه لازمه تعجیل و سرعت به عمل آورده، به افکار صایبه و آراء مستقیمه طوری نماید که مراحم شامله سرکار اعلی حضرت پادشاهی چنان که منظور است عموم اهل مملکت را فرا گیرد، و یکی از مردم آنجا مستثنی و سوا نباشد، و مِن بعد نیز در عین آسودگی و رفاه به مراسم دعای ذات بیهمال اشتغال نمایند. تحریرا فی شهر شعبان [؟] 1265. و السلام علی من اتبع الهدی.
نظر شما