سید ابراهیم علیزاده: به کارگیری اتباع بیگانه غیرمجاز موضوعی است که سال ها ایران با آن درگیر بوده و هست. این موضوع آن قدر حاد بوده که در دوره ای وزارت کار حتی مجازات حبس را برای کارفرمایانی که اتباع بیگانه غیرمجاز را به کار می گرفتند در نظر گرفته بود اما انگار اکنون چندان اعتقادی به مجازات کیفری در وزارت کار وجود ندارد. این را از سخنان قائم مقام وزیر کار در امور بین الملل می توان برداشت که در مورد مجازات ها بیشترین تاکیدش بر اجرای قانون جریمه روزانه 50 هزار تومان است. توکل حبیب زاده که معتقد است اتباع بیگانه غیرمجاز برای ایران معضلی هستند، در مورد این افراد تصریح می کند: این ها حق کار ندارند. به گفته وی، حتی آن اتباع بیگانه ای هم که در ایران کارت کار دریافت می کنند در مشاغل خدماتی و مشاغلی که به هر دلیلی نیروی کار ایرانی وارد نمی شود به کار گمارده می شوند. متن کامل این گفت وگو را می خوانید:
هم اکنون وضعیت به کارگیری اتباع بیگانه در مشاغل کشورمان چگونه است؟
پروانه کار و مجوز اشتغال اتباع خارجی، از هر ملیتی که باشند، در هیات فنی اشتغال استان ها از جمله اداره کل اشتغال استان ها بررسی و صادر می شود. عده ای از این افراد متخصص هستند و با روادید کار وارد ایران شدند و این ها اصولا مدیران ماهری هستند که هیات فنی اشتغال بنا بر تقاضای بازار کار و به درخواست کارفرمایان طبق قوانین و مقررات برایشان مجوز کار صادر می کند. اما گروه دیگر نیروی کار ساده هستند که با توجه به وضعیت اشتغال در کشور معمولا برای آن ها مجوز کار صادر نمی شود، مگر افرادی که اقامت آن ها مجاز است. بنابراین نیروهای کار ساده با هر ملیتی که بیشتر اتباع افغانی هستند و تعداد آن ها هم زیاد هم است، به دو گروه مجاز و غیرمجاز تقسیم می شوند، مجازان کسانی هستند که براساس مجوز وزارت کشور اقامت آن ها مجاز است و این گروه از ما کارت کار موقت دریافت می کنند. اما غیرمجازها کارت کار هم نمی توانند دریافت کنند.
برای گروه مجازان تاکنون چه میزان کارت کار صدور کرده اید؟
در حال حاضر حدود حداکثر 300 هزار افراد مجاز داریم که این ها می توانند کارت کار دریافت کنند و فعلا برای آن ها در حدود 200 هزار کارت صادر کردیم که تکلیف این گروه مجاز از سیل کارگران غیرمجاز مشخص شود و وضعیت آن ها مشخص باشد. افراد مجاز که می توانند کارت موقت بگیرند کسانی هستند که در آمایش هفت وزارت کشور شرکت کرده اند و مجوز اقامت دارند. این گروه می توانند کارت کار موقت بگیرند که البته در حال حاضر هم کارت آن ها صادر شده است. اگر هم کارت کار آن ها صادر نشده باشد و در آمایش هفت شرکت کرده باشند، می توانند مراجعه کنند و کارت کار خود را دریافت کنند اما غیر از این گروه بقیه غیرمجاز هستند. نکته ای که هست آنکه کارگران مجاز دارای کارت کار، افرادی هستند که در مشاغل خاص به کار گرفته می شوند، نه در هر شغلی. یعنی حتی کارگران دارای کارت مجاز موقت هم در مشاغل خاصی که در سطح استان ها تعریف شده و در هر استانی هم متفاوت است به کار گرفته می شوند. البته بعضی استان ها هم کلا مناطق ممنوعه اعلام شده اند که به هیچ وجه در آنجا حتی در آن مشاغل تعریف شده هم کارگر خارجی حتی مجازها هم نمی توانند به کار گمارده شوند.
مشاغل خاص مورد اشاره شما بیشتر منظور شغل های خدماتی است؟
مشاغل خدماتی هستند و مشاغلی که به هر دلیلی نیروی کار ایرانی وارد نمی شوند.
تعداد این کارگران غیرمجاز چقدر برآورد می شود؟
آماری دقیقی نداریم. چون غیرمجاز هستند و اقامات و اشتغال آن ها غیرمجاز است. این افراد در کشور معضلی هستند که تمهیداتی در سطح وزارت کشور و وزارت کار برای ساماندهی آن ها اندیشیده می شود اما این ها حق کار ندارند.
مبلغ کارت کار برای اتباع بیگانه مجاز چقدر است؟
از گروه مجازان برای صدور کارت کار 140 هزار تومان و برای تمدید کارت 100 هزار تومان دریافت می شود.
این رقم نسبت به گذشته چه تغییری کرده است؟
علی الظاهر یک سالی این رقم تا 500 هزار تومان هم افزایش پیدا کرده بود و دو سالی می شود که این مبلغ 140 هزار تومان برای صدور و 100 هزار تومان برای تمدید طبق قانون است.
برای متخلفان به کارگیری اتباع بیگانه غیرمجاز چه مجازاتی در نظر گرفته شده است؟
براساس قانون، کارفرمایان حق ندارند از کارگران غیرمجاز استفاده کنند. متاسفانه بعضی از کارفرمایان مراعات این قوانین را نمی کنند و به طور غیرقانونی اتباع بیگانه ای که کارت کار ندارند را به کار می گیرند که آن وقت جریمه روزانه 50 هزار تومانی را باید پرداخت کنند. این موضوع، موضوعی نیست که جنبه کیفری داشته باشد و این موضوع مشمول جریمه می شود. توصیه ما به کارفرمایان این است که به قوانین و مقررات کشور احترام بگذارند و از اتباع خارجی غیرمجاز استفاده نکنند.
فکر نمی کنید این میزان جریمه بازدارنده نیست؟ در برهه ای جریمه حبس را هم در نظر گرفته بودند؟
روزانه 50 هزار تومان یعنی اگر کارفرمایی بخواهد به این وضعیت ادامه دهد ماهانه یک میلیون و 500 هزار تومان جریمه خواهد شد. این مبلغ، رقم کمی نیست و جنبه بازدارنده امیدواریم داشته باشد.
اگر کسی این جرم را تکرار کند آن وقت چه برخوردی می شود؟ باز هم یکسان به مانند دیگر متخلفان با او برخورد می شود؟
البته برای تکرار این مسئله پیش بینی های کیفری در قانون شده که ما ترجیح می دهیم در مورد مجازات کیفری با کارفرمایان عزیز صحبت نکنیم و امیدوار هستیم به همین قوانین و مقررات احترام بگذارند و از بکارگیری نیروی کار غیرمجاز خودداری کنند.
مجازات کیفری همان حبس 81 روزی است که در گذشته اعلام شده بود؟
به هرحال این دادگاه هست که با توجه به بررسی پرونده ها تصمیم می گیرد و اکنون ما نمی توانیم حکمی را اعلام کنیم.
/3131
نظر شما