بشار اسد زنگ خطرها را جدی بگیرد

زهرا خدایی

حلقۀ فشارهای دیپلماتیک روز به روز بر بشار اسد تنگ تر و تنگ تر می شود. اول تعلیق عضویت در اتحادیه عرب، سپس اظهارات رفعت اسد، عموی بشار اسد  و طی یکی دو روز اخیر نیز درخواست ملک عبدالله، پادشاه اردن از بشار اسد برای کناره گیری از قدرت.برخی بر این باورند که تحرکات اخیر، تلاش اتحادیه عرب با همدستی غرب برای اجرای سناریویی مشابه لیبی در سوریه است غافل از آنکه معارضین سوری صراحتا اعلام کرده اند که سوریه هیچ گاه، سناریوی لیبی را برنمی تابد و اصولا سوری ها دخالت خارجی را چارۀ بحران کشورشان نمی دانند.
خبر آخرین وضعیت سوریه و تصمیم اتحادیه عرب مبنی بر تعلیق عضویت این کشور را با تعدادی از دیپلمات های کشورمان مورد بررسی قرار داده است که در ذیل آن را می خوانید.

حسین شیخ الاسلام (سفیر اسبق ایران در سوریه)- اتحادیه عرب خود متشکل از کشورهایی است که با سیستم پادشاهی، امیرنشینی، دیکتاتوری و غیردمکراتیک حکومت می کنند، لذا صلاحیت آن را ندارد که درباره سوریه تصمیم بگیرند. ترکیب اتحادیه عرب را نگاه کنید. به جز چند کشوری که اخیرا بر اثر بیداری اسلامی شاهد برخی تحولات بوده، هیچ یک از اعضای این سازمان دارای ساختاری دمکراتیک نیستند. لذا کشورهایی که در داخل دارای پیچ و خم های سیاسی زیادی هستند، نمی توانند درباره بحران سوریه اظهارنظر کنند. از طرفی همسویی این کشورهای عربی با منافع غرب بیانگر آنست که آنها در میانجی گری بیطرف نبوده و نمی توانند آتش بحران را خاموش کنند.
تمام فشار غرب اینست که بشار اسد ازمواضع سیاست خارجی خود که همواره برای این کشور باعث افتخار بوده، صرفنظر کند. پشتیبانی از حزب الله، محور مقاومت و مقر فلسطینیان عضو جبهۀ مقاومت بودن از مهمترین مسائلی است که همواره پذیرش آن برای غربی ها سخت بوده است. لذا فشار غرب بر اینست که در این سه موضع از بشار اسد امتیاز بگیرند.
بشار اسد برای مقابله با توطئه های خارجی باید توان خود را صرف اصلاحات داخلی کند اما در سیاست خارجی بر موضع خود ایستادگی کند. بشار اسد پذیرفته که یک ساختار جدید باید در قانون اساسی پیش بینی شود. کشور به سمت مردمی شدن پیش برود و حزب بعث تنها حزب حاکم نباشد. بشار اسد باید تعدیلاتی را در بند 48 قانون اساسی که اشعار می دارد: تنها حزب بعث می تواند رییس جمهور را انتخاب کند، ایجاد کند. بشار اسد باید این تعدیلات را به سرعت اجرایی کند تا به غرب و صهیونیست فرصت خرابکاری ندهد. من به تازگی در سوریه بوده ام. در داخل این کشور آنگونه که مطبوعات و رسانه ها تشنجات را بزرگنمایی می کنند، واقعا اینطور نیست. در دمشق و حلب زوار ایرانی در رفت و آمد هستند. تنها برخی از شهرهای مرزی سوریه از جمله حمص دستخوش ناآرامی است آنهم به این دلیل که برخی از عناصر توسط آمریکایی ها به سوریه اسلحه می فرستند و این سلاح ها در دست کسانی افتاده که می خواهند به درگیری های طایفه ای دامن بزنند. در مرز درعا نیز وضعیت به همین شکل است. در دیرالزور نیز آمریکایی ها از طریق عراق اسلحه وارد می کنند. در سایر شهرها از درگیری خبری نیست.
علی جنتی(سفیر سابق ایران در کویت)- وضعیت سوریه با لیبی بسیار متفاوت است و آمریکا و در مجموع غرب به این واقعیت اذعان دارند که نمی توانند سناریوی لیبی را در سوریه پدید آورند. از طرفی کسانی که در جبهۀ معارضین قرار دارند، در آخرین نشست خود با رهبران روسیه در مسکو بر این امر تأکیده کرده اند که معارضین از جنگ داخلی بیزارند و به خوبی می دانند که درصورت وقوع جنگ، کل منطقه به آتش کشیده می شود و ممکن است در این بین ایران و حزب الله به پشتیبانی از بشار اسد برخیزند و حتی وضعیت لبنان نیز متشنج شود. لذا به نظر نمی رسد که غرب درصدد ایجاد طرحی همچون لیبی برای سوریه باشد. غرب در تلاش است تا از طریق تحریم ها و فشارهای اقتصادی و سیاسی و فراخوانی سفرای خود از این کشور موجب شود تا نهایتا بشار اسد تسلیم و تانک هایش را از خیابان ها بیرون بکشد.
تصویب قطعنامه در شورای امنیت نیز با توجه به رأی مخالف روسیه امری امکان ناپذیر است. اگر هم زمانی این امر ممکن شود، تصور می کنید تا چه میزان بتواند اجرایی شود؟ اگر زمانی این قطعنامه صادر شود، می تواند شامل خروج تانک ها از شهرها و روستاها باشد. شورای امنیت تاکنون 4 قطعنامه علیه ایران صادر کرده است، چه اتفاقی افتاده؟ غرب در همه این قطعنامه ها خواهان کنار گذاشتن فعالیت های هسته ای ایران بوده، آیا ایران بدان عمل کرده؟ چه اتفاقی در حوزۀ عملی افتاده است؟ در مورد سوریه نیز اتفاق خاصی نمی افتد. صدور قطعنامۀ شورای امنیت تنها می تواند یک فشار سیاسی باشد.
مسعود ادریسی(سفیر اسبق ایران در لبنان)- وضعیت سوریه همچون لیبی نخواهد شد. موقعیت ژئوپولیتیک و خاص این کشور اجازۀ اجرای حمله ای مشابه لیبی را نمی دهد و غرب نیز این مسئله را می داند و لذا در مورد سوریه عکس العمل های آنان محتاطانه تر است. اما در هر صورت تعلیق عضویت در اتحادیه عرب نشان دهندۀ اینست که کشورهای عربی نسبت به تحولات سوریه نگران هستند. آمریکا و در مجموع غرب اگر بخواهد حرکتی در سوریه انجام دهند مخصوصا حرکت نظامی، حتما نیازمند جلب نظر موافق اتحادیه عرب هستند.نمی توان مدعی شد که تعلیق به معنای نزدیک شدن به سناریوی لیبی است، اما می تواند یک قدم سوریه را به دچار شدن به وضعیت لیبی نزدیک کند.
لذا می بینیم که خود سوری ها نسبت به این تصمیم اتحادیه عرب نگران هستند. چون به هر صورت این تصمیم می تواند روی تصمیمات روسیه و چین که تاکنون از سوریه حمایت کرده اند نیز اثر بگذارد و آنها را در مقابل تحولات آتی خلع سلاح کند. لذا از این بابت سوریه بسیار نگران است.
اظهارات ملک عبدالله، پادشاه اردن نیز نشان دهندۀ آنست که کشورهای عربی در حال قرار گرفتن در این مسیر هستند که بشار اسد و حکومت وی باید تغییر کند. این زنگ خطری است برای سوریه و بشار اسد باید حتما این ملاحظات را در نظر گیرد.51 263