به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین به نقل از ایبنا، نشست تخصصی «دفاع مقدس در روایت حکومت بعثی عراق» با حضور علی‌محمد طرفداری، تاریخ‌نگار، غلامرضا عزیزی، سندپژوه و پژوهشگر تاریخ دفاع مقدس و محمد کرمی، کارشناس مجری شنبه ۲۷ اردیبهشت در سالن بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
در ابتدای برنامه علی‌محمد طرفداری با اشاره به گذشت چندین دهه از پایان جنگ ایران و عراق گفت: نگاهی تاریخی و تحلیلی به جنگ تحمیلی، به‌ویژه از منظر روایت‌های رسمی دوران صدام، می‌تواند امکان مقایسه تطبیقی با شاخصه‌های دفاع مقدس را فراهم آورد.
او با تأکید بر این‌که جنگ یکی از عناصر همیشگی تاریخ بشر است، بیان کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، جنگی نابرابر بر ملت ایران تحمیل شد که از آن با دو عنوان یاد می‌شود: «جنگ تحمیلی» که بیانگر آغاز ناخواسته آن از سوی دشمن است و «دفاع مقدس»، که ناظر به ماهیت ارزشی، دفاعی و انسانی آن است.
این تاریخ‌نگار ادامه داد: جنگ هشت‌ساله ایران و عراق ویژگی‌ها و ابعادی داشت که در نوع خود کم‌نظیر و در برخی موارد بی‌نظیر بود؛ مگر در مقاطعی خاص از تاریخ اسلام.
طرفداری با اشاره به کم‌توجهی به جنبه‌های انسانی دفاع مقدس گفت: این ویژگی‌های برجسته آن‌گونه که شایسته بود، در طی این سال‌ها تبیین و برجسته نشده‌اند.
او با مقایسه میان جنگ‌های مختلف جهان و رفتار نیروهای ایرانی در دفاع مقدس اظهار کرد: در اکثر جنگ‌ها، شاهد فجایع انسانی هستیم؛ از جنایات جنگ جهانی دوم گرفته تا حملات آمریکا به افغانستان و فجایع داعش و صهیونیسم در منطقه. اما رزمندگان ما در طول دفاع مقدس، الگویی از رفتار اسلامی، انسانی و اخلاق‌مدار را به نمایش گذاشتند.
این پژوهشگر تاریخ در پایان گفت: شاید اگر یک‌هزارم این صحنه‌های انسانی در جبهه‌های غربی رخ داده بود، امروز صدها فیلم جهانی درباره آن ساخته می‌شد. این در حالی است که دفاع مقدس ایران ظرفیت فراوانی برای معرفی چهره‌ای انسانی و اخلاقی از کشور در سطح بین‌المللی دارد.
اصرار بعثی‌ها به تغییر نام اروند رود
در ادامه برنامه غلامرضا عزیزی با اشاره به تبلیغات حزب بعث عراق قبل از آغاز رسمی جنگ گفت: حکومت بعث عراق، پیش از آغاز رسمی جنگ با ایران، مقدمات یک جنگ تبلیغاتی و فکری را در داخل کشور خود آغاز کرده بود. نزدیک به شش ماه پیش از شروع جنگ، در ادبیات رسمی حکومت بعث، دیگر از واژه‌هایی مانند «ایران» و «جمهوری اسلامی ایران» استفاده نمی‌شد، بلکه از تعابیری بهره می‌گرفتند که حامل بار قومیتی و تجزیه‌طلبانه بود، تا ایران را به عنوان یک کشور «فارس» و نه اسلامی معرفی کنند.
او با اشاره به سیاست‌های جغرافیایی حکومت بعث عنوان کرد: تغییر نام جغرافیایی مکان‌ها نیز در این راستا انجام شد؛ نام‌هایی مانند «الاهواز»، «محمره» و «عید دمشق» در رسانه‌های رسمی عراق به کار می‌رفت تا ایران را کشوری اشغالگر و غیرعربی جلوه دهند. حتی در مورد «اروندرود»، عراقی‌ها اصرار داشتند آن را «شط‌العرب» بنامند و از پذیرش مرز میانی رودخانه، که در حقوق بین‌الملل متداول است، سر باز می‌زدند.
این سندپژوه افزود: پس از آغاز جنگ تحمیلی، حکومت بعث به‌سرعت تولید ادبیات جنگی را در دستور کار قرار داد. انتشار خاطرات سربازان، گزارش‌های میدانی و ترویج مفاهیمی مانند وطن‌پرستی، شهادت‌طلبی، مردانگی و قهرمانی در دستور کار قرار گرفت تا مشروعیت جنگ را در داخل عراق تقویت کنند.
عزیزی ادامه داد: حزب بعث از همان ابتدا سعی داشت ایران را نه‌تنها نامشروع، بلکه یک دشمن بالقوه و بالفعل جلوه دهد. این روند از مشروعیت‌زدایی آغاز شد و به‌تدریج به شیطان‌سازی و دشمن‌سازی انجامید.
او خاطرنشان کرد: در طول جنگ، دو گونه ادبیات در عراق شکل گرفت: نخست ادبیاتی حکومتی و تبلیغاتی که در هماهنگی کامل با سیاست‌های نظامی و رسانه‌ای حکومت بعث بود و دوم، ادبیاتی مستقل‌تر که عمدتا در سال‌های پایانی جنگ و پس از آن منتشر شد.
این تاریخ‌نگار در ادامه گفت: گروه نخست شامل اسرای عراقی‌ای بودند که در طول جنگ به دست نیروهای ایرانی اسیر شدند. برخی از این افراد پس از جنگ یا پس از فروپاشی رژیم صدام شروع به نوشتن خاطرات خود کردند. خاطرات آن‌ها، برخلاف ادبیات حکومتی، واقعیت‌های جامعه عراق را بازتاب می‌داد.
او افزود: این خاطرات، از شکنجه‌ها، اعدام‌های علنی، فرار از جبهه و واکنش‌های خشونت‌آمیز صدام نسبت به فرماندهان نظامی حکایت دارد؛ روایت‌هایی که بعدها در آثار نویسندگان آزاد از جمله چند تاریخ‌نگار آمریکایی نیز مورد تأیید قرار گرفت.
غلامرضا عزیزی در پایان گفت: روایت‌هایی که در فضای آزاد و پس از سقوط صدام ثبت شدند، چه از زبان فرماندهان سابق و چه از اسرای پیشین، واقع‌گرایانه‌تر و مبتنی بر تجربه‌های عینی‌اند و به ما کمک می‌کنند تا درکی کامل‌تر از ساختار حکومت بعث و نوع مواجهه‌اش با جنگ داشته باشیم.
259
نظر شما