گروه اندیشه: دکتر محمدمهدی مجاهدی با توجه به شرایط خطیر ایران، که نیازمند دستگاه تبلیغاتی قدرتمندی است، در مطلب زیر درباره نقش حیاتی صدا و سیما در مدیریت افکار عمومی، تقویت انسجام ملی، مقابله با جنگ روانی دشمن و افزایش تاب‌آوری جامعه در شرایط بحران قلم زده است. نویسنده در مقاله خود، استراتژی‌ها و تاکتیک‌های گوناگونی را برای رسیدن به این اهداف پیشنهاد می‌کند و برای هر مورد مثال‌هایی از جنگ‌های معاصر ارائه می‌دهد. این مقاله در زیر از نظرتان می گذرد:
****
صدا و سیما اگر بخواهد وظیفه‌ی ملی‌اش را ادا کند، باید نقشی راهبردی و حیاتی در مدیریت افکار عمومی، تقویت انسجام ملی، مقابله با جنگ روانی دشمن و افزایش تاب‌آوری جامعه ایفا کند. به این منظور، رسانه‌ی ملی باید مجموعه‌ای از استراتژی‌ها و تاکتیک‌های هماهنگ را در کار کند. در ادامه، این راهبردها و فنون با ذکر برخی نمونه‌های واقعی از جنگ‌های معاصر توضیح داده می‌شود.
۱. ارتفاع گرفتن از دستگاه تلقین و تبلیغ و ارتقا به جایگاه مرجعیت خبری و تحلیلی
استراتژی
• ایجاد خط خبری مستقیم، منسجم، شفاف و مستمر با اولویت دادن به بیشینه کردن دو مؤلفه‌ی دقت و سرعت.
• تبدیل رسانه ملی به منبع اولِ اطلاع‌رسانی با بهره‌گیری از گزارش‌های مستند میدانی، تحلیل‌های کارشناسی متکثر و متنوع، و حضور مستمر در صحنه.
تاکتیک‌ها
• استفاده از خبرنگاران خط مقدم و حاضر در صحنه (Embedded Journalism) مانند بی‌بی‌سی در جنگ عراق ۲۰۰۳.
• طراحی برنامه‌های پوشش زنده و لحظه‌ای مشابه آن‌چه الجزیره در جنگ غزه به انجام رساند و هم‌اکنون هم تا حدی در جنگ تحمیلی اسرائیل علیه ایران دنبال می‌کند.
• پاسخ سریع به شایعات با برنامه‌های «راستی‌آزمایی» (Fact-checking) مانند پروژه “BBC Verify” در بحران اوکراین.
۲. مقابله با جنگ روانی دشمن
استراتژی
• طراحی ضدروایت (Counter-Narrative) در برابر پیام‌های هراس‌افکن، تحقیرآمیز یا نومیدکننده‌ی دشمن.
• بازنمایی قدرت ملی، وحدت داخلی و مشروعیت دفاع ملی در زندگی روزمره مردم و اشخاص متنفذ (influencers).
تاکتیک‌ها
• تولید مستندها و نماهنگ‌های کوتاه از موفقیت‌های جبهه‌ی خودی و شکست‌های دشمن (مانند مستندهای مقاومت حزب‌الله در جنگ ۳۳ روزه لبنان).
• استفاده از کارشناسان نظامی، روان‌شناسان اجتماعی و فعالان مدنی متنوع و متکثر برای تحلیل پیام‌های دشمن.
• طنز هوشمندانه و کنایه‌پردازی رسانه‌ای (satirical content) برای بی‌اعتبارسازی پیام‌های دشمن، همانند آن‌چه برنامه‌های طنز اوکراینی علیه تبلیغات روسی به کار بردند. خوش‌بختانه شوخ‌طبعی یکی از ویژگی‌های فرهنگی عمومی ایرانیان است و این خود منبعی سرشار از محتوا برای ساختن چنین برنامه‌هایی است.
۳. همراه کردن جامعه‌ی متکثر و متنوع مخاطبان
استراتژی
• بازنمایی فراگیر و گسترده‌ی گروه‌های قومی، مذهبی، زبانی و سنی با تأکید بر نقش هرکدام در دفاع ملی.
• ایجاد احساس مشارکت و تعلق در تمام اقشار.
تاکتیک‌ها
• تولید برنامه‌های بومی-محلی در شبکه‌های استانی، همچون اقدامات موفق تلویزیون سوریه در بحران این کشور.
• پوشش داوطلبان مردمی از اقوام مختلف (کرد، عرب، بلوچ، ترکمن، …) مانند عملکرد رسانه‌های ایرانی در دفاع مقدس.
• استفاده از رسانه‌های اجتماعی جایگزین برای گفت‌وگو با نسل جوان و اقشار کمتر رسانه‌پذیر.
۴. روحیه‌بخشی به مردم، مسؤولان و رزمندگان
استراتژی
• تقویت امید، انسجام، ایمان به پیروزی و برانگیختن حس غرور ملی.
• روایت‌سازی گرداگرد «قدرت ایستادگی» و «الگوهای مقاومت موفق پایداری و تاب‌آوری».
تاکتیک‌ها
• پخش زنده‌ی صحنه‌های کمک‌رسانی مردم، خانواده‌های شهدا، و بازگشت رزمندگان پیروز (مانند روایت بازگشت آزادگان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران یا روایت CNN در جنگ کویت و بازگشت نظامیان).
• ساخت سریال‌ها و مستندهای حماسی با الهام از روایت‌های واقعی (مانند مجموعه‌های تلویزیونی کره جنوبی درباره جنگ کره).
• نمایش نامه‌ها، تلفن‌ها، و پیام‌های محبت‌آمیز مردم برای رزمندگان در قالب آیتم‌های احساسی و انگیزشی.
۵. تقویت تاب‌آوری ملی در برابر تهدیدات و کمبودها
استراتژی
• آموزش عمومی برای مدیریت شرایط دشوار و تاب‌آوری روانی و اجتماعی.
• کنترل انتظارات و مدیریت افکار عمومی برای پذیرش شرایط بحرانی با واقع‌گرایی و امید.
تاکتیک‌ها
• تولید برنامه‌های آموزشی در مورد صرفه‌جویی، مدیریت مصرف، آمادگی اضطراری (مانند برنامه‌های رژیم اشغال‌گر در جنگ ۱۹۷۳ برای صهیونیست‌های سکنی‌گزیده در سرزمین‌های غصب‌شده).
• گفت‌وگوهای صریح و صادقانه‌ی کارشناسان و مسؤولان با مردم درباره‌ی دشواری‌ها و دلایل آن‌ها، همانند گفت‌وگوهای زنده‌ی زلنسکی در بحران اوکراین.
• روایت‌سازی با دست‌مایه‌ی سربلندی در سختی‌ها با الهام‌گیری از مقاومت‌های تاریخی (مانند بازنمایی شکست حصر آبادان در فیلم‌ها و گزارش‌های دوره‌ی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران یا بازنمایی شکست محاصره لنینگراد توسط رسانه‌های روسی).
منبع: کانال دکتر محمدمهدی مجاهدی
216216
نظر شما