بازیگری که به تسخیر روح یک دیوانه درآمد

جک نیکلسون که 22 آوریل سالروز تولد اوست، بارها گفته که شخصیتهای نامتعادل را دوست دارد و شیفته ارواح خبیثی است که آدمها را برای انجام کارهای شرارت بار رهبری می کنند.
پس هیچ جای تعجبی ندارد وقتی می بینیم تصویر ماندگار وی صورت مردی با ابروان شاخدار، چشمانی پر از خشونت شیطانی و خنده ای جنون آمیز از میان یک در شکسته است که به طرز هولناکی به بیرون از قاب نگاه می کند. تازه وقتی متوجه می شویم که او با چه نیت پلیدی به همسر وحشت زده اش در آن سوی در می نگرد، می فهمیم که چرا سالهاست که این پرسونا برند سینمای وحشت شده است.
نیکلسون در "تلالو" طوری از کارهای شریرانه و خشونت بارش لذت می برد که انگار در حال شوخی کردن است و فقط می خواهد دیگران را با مسخره بازیهایش بترساند، مثل وقتی که آدم نقاب ترسناکی را بر چهره می زند تا با ترساندن دیگران آنها را بخنداند اما نیکلسون درست در همان لحظه که به نظر می رسد در حال شیطنت و بازیگوشی است، چنان خطرناک می شود که آدم را از ترس مبهوت می کند.
هیچ کس جز نیکلسون نمی توانست طوری به سمت همسرش حمله کند و بگوید "عزیزم نمی خواهم به تو آسیبی برسانم، فقط می خواهم مغزت را داغون کنم"  که گویی در حال عشق ورزیدن به اوست و یا با تبری در دست چنان پسر کوچکش را تعقیب کند و او را صدا بزند که انگار مشغول بازی کردن با اوست.
اما فیلمی که نیکلسون را به عنوان یک شخصیت شورشی افسارگسیخته جاودانه کرد، نقش مک مورفی در فیلم محبوب "پرواز بر فراز آشیانه فاخته" بود. یک آنارشیست تمام عیار که با هیچ باید و نبایدی سازگاری نشان نمی داد و از هر امر و نهی رایجی سرپیچی می کرد و به همه قواعد موجود اعتراض داشت.
بیچاره سرپرستار راچد که فکر می کرد می تواند سلحشور دیوانه ما را کنترل کند و تحت تسلط خود درآورد اما نمی دانست که در وجود او یک نیروی مهارنشدنی و تسلیم ناپذیری وجود دارد که می تواند چنان آشوب و هرج و مرجی به پا کند که همه جهان را تغییر دهد، چه برسد به دنیای کوچک آسایشگاه او.
به همین دلیل درست وقتی که احساس کردیم این مجنون شورشگر نیز بالاخره از پای در آمد، یکدفعه سروکله ناظر آرام و ساکتی که همه جا چون سایه ای در پشت سر نیکلسون حاضر بود، پیدا شد و خیالمان را راحت کرد که روح سرکش و سازش ناپذیر نیکلسون در کالبد او حلول کرده و وقت آن رسیده که آن آبخوری سنگین از جا کنده شود و از آن زندان راهی به سوی دشتهای آزاد باز شود.
 بنابراین وقتی پولانسکی در فیلم "محله چینی ها" به سراغ جک نیکلسون رفت و با چاقوی کوچکش بینی او را پاره کرد، می دانست که با یک مزاحم سمج و فضول طرف است که حسابی می تواند همه را به دردسر بیندازد و همه چیز را به هم بریزد.
حتما پولانسکی این روحیه عصیانگر و غیر قابل مهار نیکلسون را می شناخت که اینقدر مطمئن بود که او آدمی نیست که با تهدید و فشار خود را از ماجرایی که اصلا به او مربوط نیست، کنار بکشد، حتی اگر به قیمت از دست دادن زن محبوبش تمام شود. نمایش آن مایه های هیستریک و آنارشیستی در رفتار کاراگاه ناکام فیلم فقط از کسی مثل نیکلسون برمی آمد که او را با نه گفتن به تمام قراردادها و ساختارهای اخلاقی و اجتماعی می شناختیم.
پیش از این او را در "پنچ قطعه آسان" دیده بودیم که در نقش یک عاصی بی هدف نمی توانست یک جا بند شود و از همه چیز می گریخت. برایش مهم نبود که به کجا می رود، فقط نمی خواست به جای ثابتی تعلق پیدا کند و به کسی وابسته شود و در بند کاری بماند.
از همان موقع که وسط ترافیک و ازدحام غیرقابل تحمل پشت ماشین باربری سوار شد و میان خرت و پرت هایش یک پیانوی درب و داغون را پیدا کرد و چنان در نواختن آن غرق شد که حتی نفهمید ماشین غریبه او را به کجا می برد، معلوم بود که او مرد ماندن و تحمل کردن نیست!
زنان فیلم مرد گریزپای ما را نشناخته بودند که فکر می کردند او بدون اینکه به کسی عشق بورزد، انتظار عشق از دیگران را دارد. او خواهان دنیای بی قید و شرط بود، دنیایی آزاد از هر گونه تعلق، تقید و تعهد. به همین دلیل زنی را که می خواست دست و پای او را ببندد و از او مردی سر براه بسازد و خانه نشین کند، وسط جاده متروکه ای رها کرد و با راننده ناشناسی به سوی مقصدی نامعلوم رفت.
فکر می کردیم در فیلمی از آنتونیونی بالاخره آرام و قرار می گیرد و دست از این دیوانه بازی ها و ساختارشکنی هایش برمی دارد اما دیدیم آنجا هم مسافری است که به دنبال گریز از وضعیت فعلی و هویت واقعی اش است. آن سرخوردگی از عادات و کشش به سوی مسیرهای ناشناخته و آدمهای غریبه که پیش از این در بسیاری از پرسوناژهای آنتونیونی دیده بودیم، با میل دایمی نیکلسون به گریز و عصیان شدت بیشتری یافت.
وقتی همسرش در آن هتل دورافتاده نوارهای ضبط شده او را برایمان پخش کرد و صدایش را شنیدیم که از فراموشی مکانهای قدیمی و اتفاقات گذشته و دور ریختن همه چیزهای آشنا حرف می زد، مطمئن شدیم که نیکلسون بدون آن خنده های جنون آمیز و نگاه های شیطنت بارش باز هم همان مرد ناهنجاری است که به طرز علاج ناپذیری میل به تخریب و دردسر دارد.
آن گروه چریکی که که در کار قاچاق اسلحه بودند، کارشان را درست انجام دادند. آنها به دنبال خبرنگار فیلم آنتونیونی نبودند، می خواستند جک نیکلسون را بکشند، مردی که با آن روحیه هنجارگریز و هرج و مرج طلبش می توانست دنیا را به شکل دیگری درآورد!
پیش از نیکلسون مردان شورشی دیگری را چون مارلون براندو و جیمز دین دیده بودیم اما دیوانگی و عصیان هیچ کدام از جنس نیکلسون نبود. طغیان جمیز دین از عدم درک شدن توسط دیگران برمی خاست که به انزوا و تک افتادگی او می انجامید و اعتراض براندو از نوع انقلاب اصلاح گرانه ای بود که می خواست قواعد موجود را برهم بزند و قوانین تازه ای بجای آن بیاورد.
اما سرکشی نیکلسون مرز نمی شناخت، اندازه نداشت و قابل کنترل نبود. یک جور طغیان ویرانگر و نابود کننده بود که هیچ مانعی را برنمی تافت. به همین دلیل نمی شد با او کنار آمد و حضورش را تحمل کرد، پس چاره ای نبود جز اینکه او برود . . .