کدام دندان گره کور ترافیک تهران را باز می کند؟

هادی معیری نژاد-گرچه ترافیک به نمادی از زندگی مدرن تبدیل شده است و تقریبا در تمام شهرهای کشورهای در حال توسعه مشاهده می شود اما در شهر هایی مانند تهران این تنها مشکلات حمل و نقلی نیست که باعث ایجاد ترافیک و گره کور خوردن آن می شود.
مشکل ترافیک تهران ترکیبی از علل مختلف با پایگاههای مختلف ایجاد در نظام اجتماعی است . لذا حل آن از نهادها و سازمانهایی که متولی یک یا دو سطح از این نظامات اجتماعی هستند مثل شهرداری و راهنمایی و رانندگی بر نمی آید.
تهران پیش از همه از تراکم جمعیت بی کار رنج می برد جمعیتی که حتی در ساعات کار و تولید هم خیابانها را ول نمی کنند.برای بسیاری از ما پیش آمده در ساعت 11 و 12 میان روز در ترافیک متوقف شده ایم با این پرسش که این همه جمعیت در این ساعت روز چرا سر کار نیستند؟
پاسخ به این سئوال اصلا آسان نیست چرا که گرچه دولت برنامه مدونی (فارغ از موفق بودن یا نبودن) برای خروج کارمندان از پایتخت داشت اما کل دولتها در سالیان اخیر هیچ برنامه مدونی برای کنترل مهاجرت به داخل تهران نداشته اند.
تهران از دهه چهل شمسی به عنوان جذاب ترین نقطه برای کسب کار و فعالیت ، تفریح و بالاخره زندگی به صورت بی جایگزین باقی مانده و تا امروز هیچ نقطه ای در کشور ایران جایگزین این منطقه نشده است.
گرچه کانونهای اقتصادی دیگر چون تبریز اصفهان و مشهد تا حدودی از تمرکز تهران در فعالیت های اقتصای کاسته اند اما خصلت محلی بودن و برخی تعصبات قومی سبب شده تا هنوز نیروی کار، تهران فراقومیتی را جذاب ترین محل برای کسب و کار اقامت در نظر آورد.
حجم جمعیت جویای کار و یا فاقد کار مشخص که مسافر کشی را فعلا به عنوان آن که خرجشان را در بیاورند به عنوان شغل گذری برگزیده اند همرا ه با حجم مسافرانی که آنها هم اتفاقا فعالیت اقتصادی به سامانی ندارند باعث می شود در اوج ساعت کار و فعالیت نیز در تهران شاهد ترافیک باشیم به نحوی که ترافیک صبحگاهی شروع فعالیت با یک تمدد چند ساعته به ترافیک عصر گاهی برگشت از کار وصل می شود و تا پاسی از شب یعنی حتی تا نیم شب و بعد از آن ادامه می یابد!
از طرف دیگر ضعف شدید فرهنگ رانندگی نزد خرده فرهنگهای دست به فرمان تهران مانند رانندگان تاکسی ،آژانس، رانندگان کامیون ،موتوری ها ،وانت نیسان ، اتومبیلهای ون ، رانندگان ماشینهای پرسرعت فوق لوکس .... و بالاخره در حجم وسیع تر فرهنگ فرد گرایی و خودخواهی خاص ما ایرانی ها در رانندگی و ترجیح منافع فردی به جمعی ؛ این تراکم جمعیت را به تراکمی فاقد نظام فرهنگی مشخص تبدیل کرده که همگی در خیابانهای تهران به منصه ظهور رسیده اند.
این انبوه جمعیت در هر یک از نظامهای اجتماعی هم که حضور یابند مشکل سازند اعم از فرهنگ آپارتمان نشینی و فرهنگ استفاده از طبیعت و تفریحات که تحلیل مخاطرات آن زمان دیگری را می طلبد.
اما تولید ،واردات و تمرکز فروش اتومبیل در تهران نیز خود مشکل دیگریست که ریشه در معضلی ملی به نام تولید بدون برنامه ریزی اتومبیل دارد.
به گفته سردار رحیمی رییس پلیس راهور تهران هر سال 400 هزار دستگاه خودروی جدید نیز به خودروهای تهران اضافه می‌شود.
نکته جالب اینکه وی در این گفت و گو اشاره کرده است: همه دستگاه‌ها در قبال ترافیک به عنوان موضوعی کلی مسئولند و باید وظیفه خود را در مورد آن انجام دهند و تا زمانی که مسئولان توپ را به زمین یکدیگر می‌اندازند، دردی از ترافیک تهران درمان نمی‌شود.
این نکته نشان دهنده این است که مشکل ترافیک تهران چنان که ذکر شد اصلا تنها منشا حمل و نقلی ندارد. بلکه مشکلیست اقتصادی -اجتماعی که حد و حدود آن بسیار فراتر از شهرداری و راهنمایی و رانندگی است.
مشکل بزرگ -سری (ماکرو سفالی) در اقتصاد ایران که پایتخت را نشانه رفته است و متاسفانه هر سال نیز تجدید شده است بر ترافیک تهران سایه ای سنگین انداخته است که به نوبه خود بر مشکلات دیگر مثل استرس های اجتماعی ،آلودگی هوا و خشونت های خیابانی دامن زده و سلامت شهروندان تهرانی را به شدت تهدید می کند.
این مشکل راه حلی ملی را می طلبد پروژه ای که به نظر می رسد با توجه به اهمیت تهران در کشور و منطقه می تواند پروژه یک کشور از لحاظ حجم تسهیلات اختصاصی باشد . پروژه ای که مثلا اختلاف بر سر بودجه گسترش مترو در آن کاملا غیر مسئولانه تلقی شود و البته برگ کوچکی از اوراق چند صد صفحه ای برای حل کردن باشد.
45301