محبوبه عمیدی: علیرغم خطرات بالقوه اورانیوم ضعیف‌شده برای سلامتی انسان، دهه‌های متوالی این ماده جزیی از مواد اولیه تولید موشک‌های ضد‌تانک بوده است. در آینده نزدیک نیز حداقل ارتش آمریکا به استفاده از این ماده مهلک ادامه خواهد داد. البته از لحاظ تئوری تنگستن و آلیاژهای این فلز می‌توانند به عنوان جایگزین اورانیوم ضعیف‌شده به کار گرفته شوند، اما نتایج تجربی تاکنون چندان رضایت بخش نبوده است. به گزارش وایرد، در آینده نزدیک ارتش آمریکا این ماده را در ساخت «پرتابه‌های 120 میلیمتری پیشرفته مبتنی بر انرژی جنبشی» به کار خواهد گرفت.
این پرتابه‌ها ذارت‌های فلزی باریکی هستند که با سرعت اولیه بسیار‌بالا توسط تانک‌هایی مانند MAA1 Abrams شلیک خواهند شد. بعضی تئوری‌پردازان معتقدند استفاده از اورانیوم ضعیف‌شده در این سلاح‌ها جزیی از توطئه کشورهای مجهز به سلاح‌های اتمی برای تخلیه زباله‌های هسته‌ای آنها در کشورهای در حال توسعه است.
این ماده علاوه بر اینکه ارزان است، از سختی و چگالی بالایی نیز برخوردارست که به آن قدرت برش آدیاباتیک می‌دهد. در واقع پرتابه قدرت نفوذ و تخریب بالایی همراه با اثر آتش‌زا خواهد داشت که می‌تواند هر ترکش از آنرا به گلوله آتش مهلکی تبدیل کند. در حالی‌که پرتابه‌های تنگستن در حین پرتاب تغییر‌شکل می‌دهند، در شکافتن هوا چندان موفق نیستند و خاصیت آتش‌زایی نیز ندارند. به همین دلیل اولویت در صنایع نظامی با اورانیوم ضعیف‌شده است که کاربرد چندانی هم در صنایع دیگر ندارد
پنتاگون سال‌هاست که برای پیدا کردن جایگزینی مناسب برای این ماده تلاش می‌کند، در حال حاضر قابل‌توجه‌ترین ماده جایگزین، «فلز مایع» است که حاصل ابتکار دارپا بوده و نوع بی‌شکل تنگستن است. این فلز شیشه‌ای بسیار‌سخت بوده و توان مقاومت بالایی در فشار حداکثر دارد. با این حال تولید حجم قابل‌توجهی از تسلیحات به وسیله این ماده هنوز بعید به نظر می‌رسد.
با اینکه دارپا تاکنون در مورد این تحقیق اظهار‌نظری نکرده است، اما پیتر رولند سخنگوی مرکز مهندسی، تحقیق و توسعه تسلیحات جنگی ایالات متحده پاسخ مشخصی دارد: «تنگستن هنوز هم گزینه دوم است».
او می‌گوید: «در حال حاضر هیچ ترکیبی یا آلیاژی از تنگستن وجود ندارد که بتواند در صنایع نظامی با اورانیوم ضعیف‌شده برابری کند. تلاش‌ها در این زمینه ادامه دارند، اما تا به نتیجه رسیدن آنها اورانیوم ضعیف‌شده اولویت اول این صنعت خواهد بود».
به همین دلیل است که باید استفاده از این ماده در سلاح‌های جدید پیشرفته مبتنی بر انرژی جنبشی اجتناب‌ناپذیر باشد. نکته جالب‌توجه دیگری هم وجود دارد، ایده جایگزینی تنگستن به جای اورانیوم ضعیف‌شده چندان هم بی‌خطر نیست. واقعیت اینست که آلیاژ تنگستن مورد نظر در موش‌ها بسیار‌سرطان‌زا گزارش‌شده است. البته خواص این شکل از تنگستن با تنگستن خالص بسیار‌متفاوت است و تنها تنگستن بی‌شکل است که خاصیت سرطان‌زایی آن اثبات‌شده است.
با تمامی این آگاهی‌ها تلاش برای بهبود سلاح‌های اورانیومی هنوز هم ادامه دارد. در این فرایند که از ابتدای تولید این سلاح‌ها آغاز‌شده و تاکنون ادامه‌یافته، اورانیوم در انواع گوناگونی مورد استفاده قرار گرفته که می‌توان به اورانیم طبیعی معروف به Tube Alloy برگرفته از اسم رمزی برای پروژه منهتن، تا اورانیم غنی‌شده با نام Oralloy و پس‌ماندهای ضعیف‌شده آن که به نام Staballoy شناخته می‌شوند، اشاره کرد.
Staballoy که در ترکیب آن مقدار اندکی مخلوط تیتانیوم به کار رفته، برای سال‌ها ماده اصلی پرتابه‌های ضد‌تانک بوده است. نسل جدید این ماده Stakalloy نام دارد که در آن اورانیوم با نیوبیم و وانادیوم ترکیب‌شده و در نتیجه سختی و خواص بالیستیکی آن بهبود پیدا کرده است.
پیتر رولند اضافه می‌کند که این ماده جدید در حال حاضر برای تولید سلاح‌های پیشرفته مبتنی بر انرژی جنبشی مورد استفاده قرار نخواهد گرفت، اما از آینده چیزی نمی‌داند. او می‌گوید: «اینکه در نهایت آلیاژی از تنگستن با خواص برتر تولید شود یا ترکیب تازه‌ای از اورانیوم ضعیف‌شده جایگزین ترکیب فعلی شود، قابل پیش‌بینی نیست. حتی ممکن است در چند سال آینده ترکیبی ساخته شود که بتواند جای اورانیم ضعیف‌شده را در صنایع نظامی بگیرد. باز هم از دیدگاه مهندسی اولویت با ترکیبات اورانیوم ضعیف‌شده است، البته دیدگاه سیاسی مقوله دیگریست».
نظر شما