سالهاست با آثار ترجمه ای سید جعفر غضبان آشنا هستم. حقیقت یک وقتی فکر می کردم یکی از اسم های مستعار مرحوم سید جعفر شهیدی است!! اما بعدا دریافتم که ایشان یکی از مترجمان پرکار دهه بیست و به احتمال تا دهه چهل است. هرچند تا این لحظه از زندگی نامه ایشان چیزی بدست نیاورده ام.
همان طور که اشاره کردم ایشان از جمله مترجمانی است که آثار عربی خوب را به خصوص در حوزه تشیع و زندگی ائمه (ع) از عربی به فارسی درآورده و منتشر کرده است. از این زاویه، باید گفت وی از جمله افرادی است که در جنبش فکری ایجاد شده در ایران با ترجمه آثار عراقی ها، لبنانی ها و به خصوص مصری ها فعال بوده است.
در کتاب جریانها و سازمان های مذهبی بخشی را به این قبیل ترجمه ها به خصوص آثار اخوانی های مصر اختصاص داده ام. در این زمینه سید جعفر غضبان بیشتر تمایل به ترجمه آثار کاملا شیعی دارد.
در باره آثار وی
کتاب «سید الشهداء» نوشته عمر ابوالنصر مصری از جمله کتابهای ترجمه شده توسط ایشان است. این کتاب که چاپ دوم است در سال 1339 توسط شرکت چاپ خیام منتشر و روی جلد آن نوشته شده: از انتشارات مجله ماه نو. ترجمه یاد شده یک مقدمه مفصل از سید جعفر غضبان دارد که از ص 6 تا 22 است و بسیار جالب. تاریخ این مقدمه سال 1323 ش است و نشان می دهد که مربوط به اوائل دهه بیست است که این نهضت آغاز شده بود. روی چاپ اول آن سال 1324 آمده است. 
کتاب زندگانی امام حسن علیه السلام که تألیف خود آقای غضبان است و آن را باز به توصیه مدیر مجله ماه نو نوشته است. متاسفانه تاریخی روی آن که چاپ سوم کتاب است ندارد.
از دیگر ترجمه های او کتابهای از احمد مغنیه است. از جمله کتاب زندگی امام جعفر صادق (ع) که چاپ اخیر آن در سال 1383 ش توسط دنیای کتاب منتشر شده است.
همین طور زندگی امام هشتم نیز باز از احمد مغنیه ترجمه و منتشر شده است. چاپ سوم آن به عنوان ضمیمه کتاب ماه نو منتشر شده و تاریخ مقدمه آقای غضبان 1338 است.
کتاب شخصیت حضرت علی علیه السلام از محمود عقاد است که آقای غضبان آن را ترجمه کرده و ناشر آن هم کتاب انتشارات مجله ماه نو است. متاسفانه این چاپ هم که چاپ دوم است فاقد سال چاپ است اما علی القاعده باید دهه سی باشد.
کتابی هم با عنوان الصراع بین الامویین و مبادی الاسلام از نوری جعفر بوده که آقای میر سید جعفر غضبان آن را با نام گوشه ای از اسرار تاریخ اسلام همراه مقدمه و برخی حواشی آن را ترجمه و منتشر کرده است. مرتضی مدرسی چهاردهی در سال 1337 بر آن مقدمه نوشته است.
کتاب احمد بن طولون جرجی زیدان هم توسط آقای سید جعفر غضبان ترجمه شده و به عنون «نشریات محسن 16» منتشر شده است. (تهران، چاپخانه خاور) (بدون تاریخ نشر).
کتاب زینب قهرمان کربلا از بنت الشاطی هم باز توسط ایشان ترجمه و توسط انتشارات سعیدی منتشر شده است. در صفحه شناسنامه آمده که این کتاب به سرمایه مجله ماه نو در چاپخانه پر چاپ شده است. (بی تا و علی القاعده اواخر دهه سی). در صفحه آخر چاپ دیگری از این اثر برخی از آثار سید جعفر غضبان معرفی شده که برای شناخت نخستین فعالیت های علمی وی جالب است:
طبایع زن (تالیف 1302)
یادداشت های یک زن شوهردار (تالیف 1305)
زن و خانه داری (تألیف سال 1306)
بنی هاشم و بنی امیه از مقریزی، ترجمه در سال 1329
یک معجزه دائم از هبه الدین شهرستانی (المعجزة الخالدة)، سال 1332
اعجاز قرآن (ضمیمه المعجزة الخالده)، سال 1332
استبداد الممالیک، تاریخ مصر در دوره اولین پادشاه از سلسله ممالیک (هیچ توضیح دیگری در این باره داده نشده است).
برخی از کتابهای دیگر هم در این فهرست آمده که در بالا شرح آن گذشت.
یکی از بهترین کتابهای ترجمه شده توسط آقای غضبان، فلاسفه شیعه اثر عبدالله نعمه است که با ویراستاری مرحوم پرویز اتابکی توسط انتشارات آموزش انقلاب اسلامی در سال 1367 منتشر شده است.
از دیگر کارهای علمی ترجمه شده توسط سید جعفر غضبان که به همراه دکتر محمود نجم آبادی انجام شده، ترجمه عیون الانباء فی طبقات الاطباء اثر ابن ابی اصیبعه است که در سال 1349 ش منتشر شده است. این کتاب در سازمان چاپ و انتشارات دانشگاه تهران منتشر شده است.
بدین ترتیب با یک شخصیت جدی در عرصه ترجمه از عربی به فارسی روبرو هستیم که دست کم بنده تاکنون اطلاعات درستی در باره او نداشتم و این را بر اساس آنچه عجالتا از آثارش در اختیارم بود نوشتم.
اگر کسی زندگی نامه مفصلی از وی سراغ دارد یا خانواده او را می شناسد، لطفا به بنده کمک کند تا اطلاعات دقیق تری در باره ایشان بدست آورم.
نظر شما