خط زیبایی است یادگاری از بهمن میرزا پسر عباس میرزا نایب السلطنه فرزند فتحعلی شاه قاجار در باره چند قطعه تصویر و مرقعاتی از میر عماد و استادان دیگر که آنها را خریده و در کتابخانه خود گذاشته است. این صفحه از هر جهت ممتاز است. هم اطلاعات هنری دارد و هم اقتصادی، هم زیبایی خط دارد و هم ترکیب ادبی.
بهمن میرزا فرزند چهارم عباس میرزا و برادر تنی محمد شاه بود که در سال 1362 گرفتار اختلافات خانوادگی و حکومتی شده در تهران به سفارت روسیه پناه برد و از همانجا با خانواده اش به تفلیس رفت و تا پایان عمر آنجا بماند. فرزندانش نیز در همان دیار باقی ماندند و خود جمعیتی بودند. نوشته اند که وی مردی دانشمند بود و کتابخانه ای قابل داشت و خودش هم کتابی با عنوان تذکره محمدشاهی نوشته بود.
وی مجموعه ای نقاشی ها و مرقعات را در سال 1245 برای کتابخانه خود خریداری کرد و این یادداشت را در صفحه نخست آن آورده است:
* * *
این مرقَع رنگین که در نقش و نگار رشک نگارخانه چین است، و قطعات دلکشش جان بخش و روح پرور است، و تصویرات عقل ربایش شرم تصویرات مانی و آذربهر صفحه اش که بیننده نظر نماید، مات و متحیّر گردد، و خطوط عنبرین نقوطش، خطّ اُستادان هُنرور مثل اُستاد فرُّخ نهاد میرعماد و سایر اُستادان نیکوت سیرت است، هرچه در آن نگری، و ورق ورق بشمری، آن یک ازین یک بهتر و خُوبتر است، و بهر جایش که دیده گشایی کرشمه دامن دل می کشد که جا اینجاست،
این دُرّ مخزون و گوهر مکنُون را در سنه یک هزار و دویست و چهل 1240 هجری به مبلغ یک هزار تومان اشرفی هجده نخودی خریدیم، و داخل کتابخانه نمودیم،
و عدد قطعات بموجب تفصیل است:
نقش تصویر یکصد و یک قطعه 101
قطعه خط میرعماد سی و چهار عدد 34
قطعه بخطّ سایر استادان هفتاد و پنج 75 عدد.
سبحان الله چه بسیار کتابها دیده و مُلاحظه نموده ایم که بحُکم بزرگان سلف به اتمام رسیده، و قرنها بر آنها گذشته و دست بدست گشته است، و اکنون از صاحبانش اثری و خبری نیست تا ببینی که باز این مرقّع چه دستها که بگردد، گاهی به معرض خرید و فروشش برند، و گاهی به مقام هدیه و پیشکش آورند. گاهی سرقت و غارت کُنند، و گاهی در میان ورثه قسمت نمایند که از ما جز نامی نشان نمانده باشد.
در این زمان قلیل بسا تغیّرات و تبدّلات در اوضاع روزگار مشاهده کرده ایم، چه بلندها که پست شده اند و چه فرومایگان که از باده شوکت مست گردیده اند.
این چند سطر را به عنوان یادگاری، به خطّ خُودمان نوشتیم.
حرّره بهمن میرزا ابن نایب السلطنه عباس میرزا ابن فتحعلی شاه قاجار
نظر شما