معاون محیط‌ زیست: احساسات را درباره شکار کنار بگذاریم، باید عواید مردم بیشتر شود/ راه‌هایی برای حل بحران‌آب

امید سلیمی بنی: با وجودی که همه مسئولان محیط زیست با شکار مخالفند، و حتی به تازگی، رییس مجلس هم درخواست کرده که شکار برای ۵ سال ممنوع شود، اما انگار رشد بی رویه کشتار غیرمجاز حیوانات ایران، باعث شده تا آنها در نگاه خود درباره منع شکار، تجدید نظر کنند. اینطور که پیداست برنامه جدیدی در این سازمان برای افزایش عواید دامداران محلی - به خصوص در مناطق پرشکار - در برنامه های مدیران محیط زیست است و می خواهند کاری کنند که نقش شکاربانان به دامداران سپرده شود.

احمد علی کیخا، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در حاشیه بازدید از بیستمین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری ها، در غرفه موسسه رسانه ای خبر، درباره بخشی از این سیاستها توضیح داد.

او که با جمعی از مدیران این سازمان به نمایشگاه آمده بود گفت که ممکن است عواید یک دامدار محلی، در سال، از محل دامپروی خود، کمتر از شکار یک گونه جانوری کمیاب مانند چهارپایان وحشی و حلال گوشت ایران باشد، به همین خاطر، باید او را تامین و توجیه کرد که با جلوگیری از شکار بی رویه، نسل این حیوانات به خطر نیفتد و بتوان از محل آزادسازی شکار در برخی قسمتهای کشور، به اقتصاد مردم محلی نیز کمک کرد.

علاوه بر این از کیخا درباره بازگشت آب به زاینده رود و اندکی افزایش آب در دریاچه ارومیه هم پرسیدیم.

در ادامه مشروح گفتگوی خبرآنلاین با معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست را می خوانید:

در هفته های اخیر اعلام شد احتمال آبسالی در ایران وجود دارد. علاوه بر این زاینده رود اصفهان زنده شد و چند سانتیمتری سطح دریاچه ارومیه بالا آمد. آیا با پایان دوران بی آبی و ختم بحران مواجهیم؟

مسئله آب دارای پیچیدگی های خاص خود است، بحران در حوزه آب تردید پذیر نیست. مسئله این است که چرا بحران آب ایجاد شده؟ یک دسته از این عوامل طبیعی است که در کنترل بشر نیست. 5 سال قبل در ترکیه نشست جهانی آب بود و شعار این بود که آب و هوا تغییر کرده و باید با شرایط جدید خود را تطبیق دهیم. یکی از دلایل بحران آب، تغییرات در کل کره زمین است. آب و هوا تغییر یافته و دیگر شرایط گذشته را نداریم و نمی توانیم مثل گذشته زندگی کنیم.

بحث دوم موثر در بحران آب، عوامل انسان ساز است، چه به صورت نرم افزاری و نرم افزاری، مدیریت منابع آب در کشور، برآیند درستی از مدیریت آب نداشته ایم. عمدتا در سالهای گذشته، مدیریت منابع آب، یک مدیریت عرضه محور بوده است، یعنی تلاش شده سد و کانال بزنیم و عرضه را مدیریت کنیم، ولی برای بهبود مدیریت تقاضا، کاری نکردیم. راه حل هایی هم که پیش گرفته شده، بیشتر راه های فنی بوده و راه حل اقتصادی نداشتیم و مبتنی بر بازار تقاضا، راه حل ارائه نداده ایم. مجموعه این شرایط باعث شده که بحران آب به وجود بیاید.

می شود بحران آب در ایران را با عواملی که در اختیار بشر است، اصلاح کنیم؟

اگر قرار است شرایط بهتر شود، باید خیلی از مسایل تغییر کند. با تفکری که این مسایل را خلق کرده ایم نمی توانیم اصلاحی در وضعیت موجود کنیم.

منظورتان چه تفکری است؟

به طور کلی باید رویکردهای توسعه از جمله موادی از برنامه ششم اصلاح شود. برنامه باید تضمین کند که بدون ضابطه، بخش کشاورزی را توسعه ندهیم. نمی توانیم ساده ترین راه را برای توسعه، گسترش کشاورزی بدانیم. برنامه گسترش سکونتگاه ها بدون توجه به برنامه آب، نمی تواند، مورد توجه قرار گیرد. اگر قرار است بحران آب در کشور از جمله مشکل دریاچه ارومیه حل شود، باید رویکردهای توسعه را در کلان و مدیریت منابع آب را به صورت خاص در کشور، تجدید نظر کنیم و برنامه های جدید را اجرایی کنیم.

بحران در وضعیت حیات گونه های جانوری ایران هم حاکم است. برای مشکل شکارهای بی رویه و نسل کشی حیوانات، مانند کشتار 7 روباه و گذاشتن آنها بر سر راه مردم، چه فکری دارید؟ باز هم منع شکار، راهکار شماست؟

معتقدیم هر تصمیمی در سازمان حفاظت از محیط زیست باید به دور از احساسات گرفته شود. درباره مدیریت شکار و صید، هر برنامه ای که اجرا کنیم، دو اصل بر آن حاکم است؛ به طور کلی ما موافق کشتار هیچ گونه حیوانی نیستیم. ما نمی خواهیم مثل گذشته تصمیم به صدور پروانه شکار بگیریم. بنابراین، با توجه به محدودیت های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و اکولوژیکی مناطق مختلف کشور تصمیم گرفتیم برای حفظ حیات وحش و ارتقای شرایط، مجوزی بدهیم که صرفا با رعایت این الزمات باشد.

می شود در این باره مثال بزنید؟

چند وقت پیش بازدیدی اخیرا از منطقه "درمیان" خراسان داشتم. شرایط فوق العاده بود، در بازدید میدانی، مزارع مردم را می بینیم که در دل منطقه حفاظت قرار گرفته است. در حین بازدید، کنار این مزارع، خودروی ما توقف کرد و و گله بزرگی از دام از این مزرعه بیرون آمد. طبیعی است اگر نیازهای مختلف این کشاورز و دامدار را نبینم، او تحریک می شود حیات وحش را از بین ببرد. لذا وقتی می بینیم این فرد، در سال از طریق دامداری و گله خود، درآمد ۲۰-۳۰ میلیون تومانی دارد و در حالی که یک قوچ شکاری در بازار جهانی بیش از 30 میلیون تومان به فروش می رسد، بهتر نیست به او آموزش دهیم و توجیهش کنیم به جای اینکه علوفه و آب را صرف تعلیف گوسفند کند، منابع را برای حفاظت این گونه های کمیاب بگذارد و در نهایت، مردم محلی از این گونه ها منتفع شوند؟ به نظر می رسد این راهکار بهتر است.

یعنی می خواهید به مردم محلی مجوز شکار بدهید؟

ما مثل گذشته مجوز شکار نمی دهیم. ولی بسته به هر منطقه ای، مانند فریدون کنار، با صیادان غیرمجاز چالش داریم. واقعیت این است که بخش بزرگی از این مسایل به معیشت مردم بستگی دارد. آرزوی ما این است که سطح آگاهی های عمومی افزایش یابد و مردم از محل درآمدهای جانبی حیات وحش مانند گردشگری، پرنده نگری و ... متنفع شوند تا بیش از این سراغ شکار حیات وحش نروند.

برخی از نقل قولها می گوید برخی محیط بانان با صیادان غیرمجاز برای صید تبانی می کنند. این مسئله را تایید می کنید؟

این که درباره محیط بانان ما این مسایل گفته می شود، تایید نمی کنیم. به طور کلی بنده هرگز نمی پذیرم محیط بانان سازمان محیط زیست خلافکار باشند. اگر بپذیریم بخش های قانونی و حراست و بازرسی سازمانی داریم، خدای ناکرده کسی خطا کرده باشد، باید حفظ منافع کشور کنیم و خلافکار را مجازات کنیم. اگر مثلا من در صحرای بلوچستان خطا می کنم، به معنی خطای محیط بانان نیست. اگر محیط بان ما، خلافی کرده باشد، بازرسی و حراست سازمان شدیدترین برخوردها را می کنند. خدای ناکرده جامعه محیط بانان کشور که برای حفظ محیط زیست شهید و مجروح می دهند، نباید به خاطر این سخنان تخطئه شوند و اگر کسی خطا کرده، نباید همه جامعه این قشر زحمتکش مورد سئوال قرار گیرد.

در برخی از مناطق کشور مانند پارک ملی بمو در استان فارس، بیماری های محلی، سراغ گونه های حیات وحش می روند. برای ایمن سازی این گونه ها برنامه ای دارید؟

ما به عنوان متولیان سازمان حفاظت از محیط زیست مامور حفظ این گونه ها هستیم. برخی تهدیدات مربوط به زیستگاه است و برخی مرتبط با خود گونه های وحشی است، از جمله بیماری که توسط آدم یا دام های محلی، گونه های حیات وحش را مبتلا می کند. ممکن است خشکسالی بیاید یا شکار غیرمجاز در این مناطق وجود داشته باشد. بنده و همکارانمان، خود را موظف به حفظ گونه ها می دانیم. البته اسناد توسعه این مناطق از جمله پارک ملی بمو نیز تهیه می شود و با اجرای آنها، این مشکلات کمتر خواهد شد.

گویا قرار است همه بودجه آموزش سازمان محیط زیست را امسال به آموزش محیط بانان اختصاص دهید.

در ارتباط با ضرورت آموزش محیط بانان تردیدی ندارم و هر قدر در این باره بودجه گذاشته شود کم است . کار آموزش مردم را نیز به رسانه ها می سپاریم. طبق قانون موظف به اجرای وظایف خود هستیم.

47231