شکست منطقه ویژه اقتصادی رامشار را از «اکبر ترکان» پیگیری کرده است و می‌گوید «ما در حال حاضر کارخانه‌های ورشکسته‌ای داریم که می‌توان آنها را احیا کرد. اما این کار انجام نشده است، به جای آن قول احداث 5 کارخانه داده می‌شود که فعال خواهند شد. وقتی مسئولان نمی‌توانند کارخانه ورشکسته‌ای را احیا کنند، چطور می‌خواهند از صفر کارخانه‌ای را بنا کنند.»
این گفته‌های «حلیمه عالی» است؛ نخستین زنی که از سیستان به بهارستان رفته به همان روزی اشاره می‌کند که مردمی حاضر در ورزشگاه زابل مرتب سخنان حجه‌الاسلام روحانی را قطع کردند. آن روز روحانی از تلاش برای احیای تالاب هامون می‌گفت و مردم شعار می‌دادند «آب می‌خواهیم، آب می‌خواهیم، منطقه آزاد می‌خواهیم».
حالا خانم نماینده می‌گوید او از شاعر سیستانی خواسته تا این شعار را طراحی کند. آنچه در ادامه می‌خوانید نگاه این نماینده زابل، زهک و هیرمند در مجلس شورای اسلامی درباره چرایی تأکید بر احداث منطقه آزاد سیستان است.
الان مدتی است که مردم سیستان مرتب بر ایجاد منطقه آزاد سیستان تأکید دارند و به طور مستمر هم آن را از دولت می‌خواهند. شما نیز یکی از کسانی هستید که بر برجسته شدن این خواسته تأکید داشته‌اید. پرسش این است که تجربه منطقه ویژه اقتصادی رامشار تجربه‌ای پیش روی ما قرار داده‌است. فرض کنیم منطقه آزاد سیستان تشکیل شد. وقتی زیرساخت‌ها و خیلی مسائل دیگر فراهم نیست آیا این کار سبب نمی‌شود مردم امیدوارم شوند و بعد ببینند خیلی تغییری رخ نداد. مثل رامشار.
ابتدا بگذارید از آنجا برایتان بگویم که قرار بود آقای روحانی برای اولین بار به سیستان بیاید، من، مردم را از اقشار مختلفی چون، اصناف، شورا و ... را در فرمانداری جمع کردم و یک جلسه هم اندیشی گذاشتم. در این جلسه تمام تلاش خودم را به کار گرفتم تا آنها را با مطالباتشان از رئیس جمهور آشنا کنم. از آنها خواستم فکر کنند ببینند از رئیس جمهوری که شاید اولین و آخرین سفرش به شهرمان باشد، چه درخواستی دارند. قرار بر این شد که مطالباتمان را به شکل یک شعار، پیر و جوان و زن و مرد و کودک یک صدا بگویند. آنجا بود که از شاعر ملی شهرمان آقای عباس باقری درخواست کردم تا شعاری بسازند که مردم با گفتن آن مطالباتشان را از رئیس جمهور درخواست کنند. او هم شعار «آب می‌خواهیم، آب می‌خواهیم، منطقه آزاد می‌خواهیم» را سرود و به ما داد و ما هم در اختیار فرمانداری و مدارس قرار دادیم. مردم زمانی که رئیس جمهوری آمد، یک صدا این شعار را سر دادند، اما رئیس جمهوری جواب نه به آنها داد و گفت ما نمی‌توانیم این قول را به شما بدهیم چون هر قولی که می‌دهیم باید ساعت ها بنشینیم و بررسی کنیم، مردم هم محفل سخنرانی را ترک کردند.
البته قبل از این سفر، دو بار دیگر هم من درخواست منطقه آزاد را هم به دست رهبری و هم به دست خود رئیس جمهوری رساندم اما، رئیس جمهوری پاسخ داده بود که منطقه آزاد اجرا نمی‌شود. اما درخواست مستقیمی که بعد از ظهر همان روز از آقای روحانی داشتم، گفتند: «ما برای انجام هر کاری، ساعت‌ها در تهران می‌نشینیم راجع به آن مسئله بحث می‌کنیم. من قول بررسی منطقه آزاد تجاری سیستان را به شما می‌دهم.» اما یک سال و دو ماه از آمدن آقای روحانی گذشته اما متاسفانه اتفاقی نیفتاده است.
چه مواردی وجود دارد که شما اینقدر بر تشکیل منطقه آزاد اصرار دارید؟
بین دو مرز پاکستان و افغانستان بودن، کوتاهترین و امن‌ترین مسیر را داشتن، بارنداز خوب به دلیل زیر ساخت‌های خوب آن منطقه، از سویی نه تنها کل منطقه جنوب شرق ایران، بلکه کل ایران را تغذیه می‌کند. موضوع دیگر مشکل کم آبی در سیستان و کشاورزی است. آب این استان دست کشور بیگانه است و ممکن است پروتکل را اجرا نکند، در نتیجه ما دچار مشکل می‌شویم.
پس با این حساب شما ایجاد منطقه آزاد سیستان را حلال معضل اساسی استان می‌دانید؟
شاید بگویم که این یک مسکن خیلی خوبی می‌تواند باشد. شاید راهکارهای دیگری نیز وجود داشته باشد، اما منطقه آزاد مانند مسکنی است که ابتدا به بیمار تب دار می‌دهند تا تبش را پایین بیاورند، بعد سراغ علت تب می‌روند و آن را برطرف می‌کنند. در حال حاضر منطقه آزاد برای مردم این منطقه چنین ویژگی را دارد. برای مثال ما در حال حاضر کارخانه‌های ورشکسته‌ای داریم که می‌توان آنها را احیا کرد. اما این کار انجام نشده است، به جای آن قول 5 کارخانه داده می‌شود که فعال خواهند شد. وقتی مسئولان نمی‌توانند کارخانه ورشکسته‌ای را احیا کنند، چطور می‌خواهند از صفر کارخانه‌ای را بنا کنند. من به همین دلیل طرح سئوال از وزیر صنعت و معدن را مطرح کردم. از سوی دیگر حدود 18 سال است که خشکسالی در سیستان حاکم است؛ اما اگر متوجه باشید فقط 5-6 سال فقر به آنجا حاکم شده است. قبلا مردم از همین راه مرز ارتزاق می‌کردند. مرز که دیوار کشیده شد و کاملا ً بازارچه ها بدون کار کارشناسی بسته شدند، باعث شد که فقیرها، فقیرتر شوند.
ایجاد دیواربتنی در مرز مصوبه مجلس هفتم است و در دولت نهم هم به اجرا درآمد. نقدی که شما دارید درست است اما فکر نمی‌کنید اگر با ایجاد منطقه آزاد موافقت نشود یا به هر دلیل منطقه آزاد سیستان مشکل مردم را حل کند، یک راهکار دیگر برای توسعه سیستان باید در نظر داشته باشید؟
درگذشته شغل مردم کشاورزی بوده؛ اما در حال حاضر حتی آب هم ندارند. همه آب را به زاهدان فرستادند. سهم آب کشاورز سیستانی که باید گندم را آبیاری کند برای آب باغچه زاهدان فرستاده می‌شود. از طرف دیگر این منطقه اشتغال دولتی هم ندارد. کارگاه داریم، کارخانه داریم، چند شهرک صنعتی و چند کارگاه آنجا فعال است. وقتی اشتغالی نباشد مردم باید از منطقه بروند و مهاجرت کنند. بنابراین برای رفع تب مردم این لازم است.
تجربه منطقه اقتصادی رامشار تجربه شکست خورده‌ای است، این منطقه ويژه اقتصادی از سال ۱۳۷۹ مصوب و راه‌اندازی شده‌است. آیا نباید این بار با دید بازتری به موضوع نگاه کرد؟
در خصوص منطقه رامشار، به آقای ترکان گفتم، چه کسی باید پاسخگوی این ضرر باشد؟ اگر شما مدیرعاملی، منطقه اقتصادی رامشار را پیگیری می‌کردید، به این حال و روز نمی‌افتادیم. آقای ترکان در جواب گفت که ما زیر ساخت آنجا را درست کردیم. از دیوان محاسبات برای من یک جدولی آمده که 90 درصد درست است، [اما من می‌گویم] همه‌اش دروغ است.
منطقه شما بیش از هر اقدامی نیازمند جلب توجه و جذب سرمایه‌گذار است. جلب توجه و جذب سرمایه‌گذار با یک دستور و ایجاد یک منطقه آزاد شکل محقق نمی‌شود؟
ما با هر فرد سرمایه‌گذاری صحبت می‌کنیم وقتی سرمایه گذار می‌آید کارخانه‌ای تاسیس کند، می‌بیند اینجا گاز کشی نیست و می‌روند. مسئولان ما را از گازکشی حذف کرده بودند، رفتم به آنها گفتم که ما گاز را فقط برای پخت و پز نمی‌خواهیم، ما گاز را برای صنعت می‌خواهیم. در جواب به ما می‌گویند توجیح اقتصادی ندارد. یعنی چه؟ پس ما را جدا کنید به افغانستان بدهید. ما اینقدر باهوش و درس خوانده هستیم که کشور آنها را بسازیم. تا اینکه این حرف به گوش حضرت آقا رسید. ایشان هم دستور دادند سیستان را از هر منبعی که صلاح می‌دانید گازکشی کنند. سیستان را اینها توانستند در لیست گازکشی استان بگنجاند ولی نوشتند از طریق فاینانس، آخر کدام فاینانس؟ ما حمایت دولت را می‌خواهیم. هنوز گازکشی به منطقه ما نرسیده است. ما تنها استانی هستیم که گازکشی نداریم. وقتی گازکشی نباشد و دوباره بخواهیم گازکشی کنیم خب زیان زیادی می‌بینیم. مگر سرمایه‌گذار دیوانه شده‌است که در منطقه سرمایه‌گذاری کند که گاز ندارد. ما کریدور باد را داریم. ما شدیدترین بادهای ایران را داریم. می‌توانند از آن برای ما انرژی تولید و صادر کنند به دو کشوری که کنار ما موجود دارد انتقال دهند. ولی دریغ از یک قدم، فقط می‌گویند ما قرارداد بسته‌ایم. 3 سال است می‌گویند قرارداد بسته‌ایم، پس چرا پای کار نمی‌آیند؟ وزارت تعاون بیاید شرکت تعاونی بزند مردم را به سرمایه‌گذاری دعوت کند این که دیگر کار من نیست که این کارها را انجام دهم. اجرا ضعیف باشد، نماینده مسئولیت دارد بگوید اما مجری دولت است. من به آقای رئیس جمهوری گفتم، اصل 44در منطقه من جواب نمی‌دهد، کسی نمی‌آید آنجا سرمایه‌گذاری کند. مگر ما امتیازات ویژه‌ای را برای سرمایه‌گذاران قرار دادیم؟ دولت بیاید حمایت کند، فکر کند در شهر ما زلزله آمده است، ما نیاز به حمایت دولت و سرمایه‌گذاری سرمایه‌داران داریم. که این هم بدون در نظر گرفتن یک سری تهسیلات از سوی بانک‌ها امکان پذیر نیست. اگر تسهیلات ویژه بگذارند، خیلی از مشکلات ما حل و فصل خواهد شد. من به دولت گفتم خارج از اصل 44 برای ما سرمایه‌گذاری کند. می‌گویند سیستان بهشت باستان شناسان است با آن قدمت 7 هزار ساله، تا به حال چند توریست توانستند جذب کنند؟ الان به شهر سوخته که می روید می‌بینید فقط یک نگهبان دارد. ساختمان آتش گرفته، شانس آوردند موزه آتش نگرفته است. تا از 60 کیلومتری زابل، ماشین آتش‌نشانی بیاید، برود آنجا تمام سالن کنفرانس سوخت. خود موزه را چند نفر دیده‌اند و می‌شناسند؟ وقتی موضوع را به میراث فرهنگی می‌گویی، در جواب می گوید، من پول کارگر ندارم بدهم. باید چه کار کند؟
شما اگر بخواهید سریع‌ترین راه برای توسعه منطقه‌تان پیشنهاد بدهید، چه راهی را پیشنهاد می دهید؟
نخست آنکه روی صنعت گردشگری ما دولت سرمایه گذاری کند. چرا میراث فرهنگی ورود پیدا نمی‌کند؟ دوم وزارت صنعت و معدن و تجارت می‌گوید من کارخانه تولید می‌کنم، پس چرا اجرا نمی‌کند، فقط در شعار دادن که نباید باشد. طرح بزرگی مثل طرح لوله کشی آب مزارع کشاورزی سیستان که ازصندوق توسعه ملی به ما۲ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان دادند، به دست آدم‌هایی رسید که در اجرا ضعیف عمل می کنند، بعد از یک سال که از قول آقای روحانی گذشته بیایند ببیند، چقدر از طرح اجرای شده، رئیس جمهوری گفته 3 ساله این طرح باید تمام شود اما نمی‌شود. مدیران ضعیف هستند وقتی مدیران مملکت بر اساس شایسته سالاری نباشند، این چنین می‌شود و این بلایی که بر سر سیستان آمده است در آینده سر کل کشور خواهد آمد. به قول سیستانی‌ها، همان زمینی می‌سوزد که آتش رویش است.
۴۷۴۷
نظر شما