بازندگان پیروز انتخابات عراق

ظاهر قضیه نشان از برد سکولارها و اقلیت سنی مذهب عراق دارد که علاوی توانسته بود آنها را زیر چتر جنبش ملی عراق یا همان العراقیه، گرد هم آورد و برغم اینکه کسی انها را جدی نگرفته بود خود را بالاتر از دو ائتلاف بزرگ ملی و دولت قانون نشان دهد.

از سوی دیگر براساس نتایج انتخابات، ائتلاف ملی عراق متشکل از صدری ها و مجلس اعلایی ها که رسانه های غربی عمدتا با عبارت "شیعیان مورد حمایت ایران" از آنها نام می برند، اصلی ترین بازندگان این فرایند دموکراتیک به حساب می آیند. اما اجازه دهید آنچه اکنون در عراق پدید آمده را کمی مرور کنیم، شاید برندگان آنگونه که تصور می شود نبرده اند و بازندگان نیز آنچنان که به نظر می رسد چیز زیادی از دست نداده باشند.

پیش از هر چیز لازم است بدانیم که  قانون اساسی عراق مشخص نکرده است که آیا پیروز انتخابات با هر میزان رای می تواند تشکیل دولت دهد، یا اینکه اگر به نصاب نصف بعلاوه یک پارلمان دست نیابد، ناگزیر از تشکیل ائتلاف های پس از انتخابات است. با این همه عمده کارشناسان سیاسی عراق تاکید کرده اند که با وجودیکه تصریحی در این زمینه در قانون اساسی عراق نشده، لازم است تا دولت آینده، توسط کسی تشکیل شود که بتواند ائتلافی به بزرگی نصف بعلاوه یک کرسی های مجلس عراق را به دست بیاورد.

با این حساب 91 کرسی پارلمان، یعنی تعدادی که هم اکنون ایاد علاوی در اختیار دارد، برای تشکیل دولت کافی نیست و او باید با یک یا چند ائتلاف دیگر حاضر در پارلمان برای تشکیل دولت متحد شود تا دست کم به عدد 163 کرسی دست یابد.

درست در همین جاست که تحلیل های ابتدایی دچار تزلزل می شوند و لزوم بازنگری جدی را به میان می آورند. تصور اینکه از 325 کرسی مجلس عراق تنها 91 کرسی به علاوی اختصاص پیدا کرده و ما بقی در اختیار گروه هایی است که اساسا سازگاری چندانی با او ندارند، این فرضیه را پدید می آورد که ممکن است دولت آینده توسط شخص دیگری سوای از علاوی تشکیل شود.

حقیقت این است که ایاد علاوی و شخصیت هایی که العراقیه را تشکیل داده اند، موجودات دلچسبی برای ائتلاف های پس از انتخابات محسوب نمی شوند. تقریبا کنار امدن با او، هم برای مالکی، هم برای شیعیان صدری و مجلس اعلایی ها و حتی برای کردها، موضوعی غیر قابل تصور و دست کم تامل برانگیز است.

با چنین فرضی که بسیاری از عراقی ها نیز به آن معترفند، و حتی ایاد علاوی را نیز بر آن داشت تا در اولین اظهار نظر رسمی پس از اعلام نتایج انتخابات به آن اشاره ای غیر مستقیم داشته و برای ارائه طریق ، وعده همکاری گرم و صمیمانه به همه ائتلاف ها و جریان های سیاسی حاضر در پارلمان را بدهد می توان نتیجه گرفت که احتمال تنها ماندن او و یاران سنی و نزدیک به حزب بعثی اش در پارلمان زیاد باشد.

اما از آن سو خبرهای خوبی برای مالکی نیز وجود ندارد. گزارش ها حاکی از آن است که مذاکرات آشتی میان ائتلاف ملی و ائتلاف دولت قانون برای اتحاد و یکی شدن خوب پیش نمی رود.

ائتلاف ملی ها درست است که اتحاد با ایادعلاوی را بسیار سخت می دانند اما حاضر نیستند بدون گرفتن امتیاز های زیاد دست برادری به سوی مالکی دراز کنند. فراموش نکنیم که بسیاری از آنها از جمله صدری ها در سال های گذشته به شدت از اقدامات مالکی زخم خورده اند و حالا فرصتی است تا دست کم او را اندکی در برابر خود به زانو و کرنش در آورند. صدری ها و مجلس اعلایی ها به خوبی دریافته اند که مالکی و علاوی در موقعیت ضعیفی قرار دارند و هرکدام از آنها چشم طمع به همکاری و همراهی آنها در پارلمان دارند.

در چنین شرایطی اگر فرض را بر این بگذاریم که ایاد علاوی نتواند ائتلاف دولت قانون و ائتلاف ملی ها را برای تشکیل دولت ائتلافی راضی کند آنگاه باید به کردها و سایر اقلیت های حاضر در پارلمان چشم بدوزد. تنها در این صورت است که او می تواند با یک ائتلاف سیاسی بسیار شکننده به نصاب 163 کرسی دست یابد.

اما مشکل اینجاست که کردها به شدت از علاوی بیزارند و حاضر نیستند با او در یک دولت حضور داشته باشند. این مشکل دقیقا تحلیل ها را به این سمت هدایت می کند که برخلاف تصور عمومی ممکن است بازنده های اصلی این انتخابات یعنی کردها و ائتلاف ملی ها به نوعی تبدیل به برندگان آن شوند.

دولت آینده عراق هرچه باشد، بی نصیب از مساعدت کردها و ائتلاف ملی ها نخواهد بود و آنها برای ائتلاف، قطعا امیتازات زیادی را از تشکیل دهنده دولت خواهن گرفت، خواه  مالکی باشد، خواه علاوی.