22 سال است که تلسکوپ فضایی هابل چشمان تیزبین ما در مدار زمین است و بیش از 1 میلیون رصد انجام داده است. اما هزاران عکس در آرشیو علمی هابل هستند که تنها تعداد اندکی از دانشمندان آنها را دیدهاند.
محمود حاجزمان: بیش از 20 سال است که تلسکوپ فضایی هابل چشمان تیزبین ما در مدار زمین است و در این مدت طولانی، بیش از 1 میلیون مشاهده انجام داده است. اما هزاران عکس در آرشیو علمی هابل هستند که تنها تعداد اندکی از دانشمندان آنها را دیدهاند؛ تصاویری که نام گنجینه پنهان هابل بر آنها نهاده شده است. تصاویر حیرتآوری از پدیدههای نجومی که لذت دیدن آنها هرگز نصیب عموم نشده است.
تحقیق کهکشانی: نوار تاریکی از غبار جاذب نور، این ناحیه شکلگیری ستارهای در ابر بزرگ ماژلانی را به دو نیم تقسیم کرده است. این تصویر توانست مقام نخست رقابت گنجینه پنهان هابل را که از سوی آژانس فضایی اروپا (ASA) برگزار شد به خود اختصاص دهد. جاش لیک، معلم فیزیک و نجوم ساکن کنتیکات آمریکا که پردازش دیجیتالی این عکس را انجام داده است میگوید: «توجه من به این نقطه به خاطر شباهت بقایای آن به یک اسب دریایی یا اژدها بود.»
قوانین رقابت بسیار ساده بود: علاقهمندان باید آرشیو تصاویر تلسکوپ فضایی هابل را میگشتند و فریمهای محبوب خود را انتخاب میکردند، پایگاه داده بسیار عظیمی که حتی دانشمندان دقیقا نمیدانند از چه محتوایی برخوردار است. سپس با استفاده از نرمافزار پردازش تصویر یک تصویر رنگی تهیه میکردند تا بتوانند گروهی از داوران و عموم مردم را تحت تاثیر قرار دهند.
اولی یوشر، متولی این رقابت میگوید: «ما فکر میکردیم که خوب است تا از مردم بخواهیم خودشان نگاهی به این عکسها بیاندازند و این کار را در قالب یک رقابت پردازش تصویر نجومی انجام دهند.»
قلب سیاه: مقام دوم رقابت به آندره فاندر هوون تعلق گرفت، معلم فیزیک اهل هلند که پردازش تصویر این عکس از مرکز کهکشان شماره 77 مسیه را انجام داد. وی میگوید: «تا کنون تنها تصاویر عمومی از M77 در دسترس بود، اما قلب این کهکشان با تمام جزئیات آن هرگز با چنین وضوح بالایی مشاهده نشده بود.»
برای دستیابی به چنین وضوح تصویری، فاندر هوون تصاویر مختلف موجود در آرشیو هابل را با هم ترکیب کرد، با دقت زیاد دادههای اضافی را حذف کرد، و لایههای چندگانه نور با طول موجهای مختلف را ایجاد کرد. نتیجه کار نشان دهنده یک مارپیچ چرخشی بود که به دور هسته کهکشان پیچیده است، پدیدهای که نشان دهنده وجود یک سیاهچاله عظیم در مرکز آن است.
نور ستارهای، درخشش ستارهای: یک ستاره تازه متولد شده مشغول فوران گاز و نور در فضای اطراف خود است، تصویری که توسط جودی اشمیت از نیویورک به دست آمد و مقام سوم رقابت را از آن خود کرد. وی میگوید: «هابل بزرگترین تلسکوپی است که تا کنون ساخته شده است. امکان دسترسی و لمس مجازی این تلسکوپ از رایانه شخصیام بسیار شگفتانگیز است.»
کاشیکاری: هیات داوران تحت تاثیر این تصویر تکه تکه قرار گرفتند که توسط رنائود هودینت فرانسوی آماده شده بود. ستارگان این عکس جزئی از صورت فلکی آفتابپرست هستند، صورتی فلکی در نیمکره جنوبی زمین که در یک قاب منفرد هابل جا نمیگیرد. مهارت تکنیکی رنائود برای تهیه این کاشیکاری طاقتفرسا از نوردهیهای چندمرحلهای تلسکوپ هابل، مقام چهارم این رقابت پر شور را به خود اختصاص داد.
چندین سال نوری آن طرفتر: کهکشان مارپیچی شماره 96 مسیه واقع در صورت فلکی اسد، موضوع این عکس گنجینه پنهان هابل است که کار پردازش آن توسط رابرت گندلر آمریکایی انجام شد و در مقام پنجم قرار گرفت. گندلر میگوید که وی از چالش تهیه تصاویر پیچیده نجومی با استفاده از دادههای آرشیو حرفهای تلسکوپ هابل لذت برده است. وی میافزاید: «پردازش تصاویر دادههای هابل چالشانگیز است، چرا که تلسکوپ فضایی هابل برای خلق تصاویر زیبا بهینه نشده است.»
منبع: نشنال جئوگرافیک – ترجمه: محمود حاجزمان
53275
نظر شما