مشروطه

در اختتامیه همایش کنکاش‌های مفهومی و نظری درباره جامعه دانشگاهی مطرح شد

سه روایت بیات، میرسپاسی و قیصری از چالش های جامعه علمی ایران / مراقبت از ایران معاصر بالاترین ضرورت/ دانشگاه، میدان تنش میان کنش و کاوش

اخبار اندیشهکار اساسی ما همان‌طور که ابتدا گفتم، مراقبت از جامعۀ دانشگاهی و جامعۀ جامعه‌شناسان است. به دلیل ذهنیتِ حاکم، دیگر گلی وجود ندارد که از آنها لذت ببریم و کمک کنیم گل‌های بیشتری به بار بیاید. تحقیر ایران معاصر سبب شد ما از مهم‌ترین دستاورد تاریخ معاصر یعنی مشروطه گسست پیدا کنیم. در نتیجه مراقبت از دانشگاه و ایران باید ما را به طرفی ببرد که به ایران معاصر احترام بگذاریم و آن را عمیق‌تر و بهتر کنیم و پروژه ما باید ادامۀ پروژه مشروطه باشد.

پنل«آینده ایران: جامعه و حاکمان» در همایش کنکاش‌های مفهومی و نظریه بررسی کرد

کدام انتخابات باعث ناامیدی مردم شد؟ / دولت دموکراتیک در ذهن مردم شکل گرفته / رهایی از دولت پدر سالار با گفت و گوی اجتماعی و افزایش ظرفیت پاسخگویی دولت

اخبار اندیشهتوسعه در ایران هرگز به مثابه پروژه‌ای اجتماعی و مشارکتی شکل نگرفت. چه در دوران پهلوی و چه پس از انقلاب، محور توسعه بر عقلانیت ابزاری و مدیریت تکنوکراتیک استوار بود. نخبگان فنی و مدیران دولتی با تکیه بر دانش غربی و درآمد نفتی، برنامه‌هایی را پیش بردند که مشارکت مردم و حساسیت‌های فرهنگی در آن غایب بود...روح پدرسالارانه دولت هرچند در همه عرصه‌ها مطلق نیست، اما همچنان مانع گفت‌وگو و یادگیری جمعی است. شوراهای محلی و نهادهای مشارکتی در ظاهر شکل گرفته‌اند، اما در عمل به بازتولید سلطه و تقسیم منافع محدود شده‌اند.

در مراسم افتتاحیه همایش کنکاش‌های مفهومی مطرح شد

روایت پرویز پیران از قدرت زنان: کلید عبور از «جامعه لحظه‌ای» در دستان زنان است / زوال خرد جمعی و کابوس «مدرنیته معکوس» در تاریخ ۱٥۰ ساله ایران

اخبار اندیشهپرویز پیران با یادآوری نقش جامعه‌شناسی در نقد و بازاندیشی گفت: «جامعه‌شناسی نقاد است و بدون نقد نمی‌تواند به حیات خود ادامه دهد. ما باید از خود بپرسیم که جامعه‌شناسی ایرانی چگونه می‌تواند در خدمت فهم و ساخت آینده ایران باشد.»

روایت یک شاهد عینی

پارلمان ایران ۱۱۹ ساله شد/ در روز افتتاح مجلس شورای ملی چه گذشت؟

تاریخ ایرانتاکنون در ایران چنین سلامی دیده نشده بود که با حضور هفده نفر مجتهد مسلم لازم‌الاتباع زهاد عباد صدای موزیک بلند شود، چون تعظیم شعائر الله را باعث بود. لذا آقایان در مقام منبع برنیامده بلکه موزیک شرعی را مستمع آمدند.

در هشتصدونودویکمین شب بخارا به مناسبت بزرگداشت ده سالگی سیاست نامه عنوان شد

فراستخواه و «سیاست‌نامه» نانوشته ایرانیان / مقیمی: تا تنهایی کیهانی نیابیم هیچ اتفاقی نمی افتد

اخبار اندیشهما در علم سیاست به اصطلاح دانشگاهی در ایران، پندارهای سیاسی را فراموش کرده‌ایم. و من معتقدم که تا زمانی که اذهان تغییر نکنند، تنهایی را در کیهان احساس نکنند و فرد نشوند، هیچ اتفاقی نمی‌افتد". مقیمی در پایان خاطرنشان ساخت: "این تغییر لازمه فرایند مورد نظر است، نه گرفتن صورت و پیدایی فضای دانشگاهی فعلی. اما رخدادهای ده پانزده سال اخیر نشان می‌دهد که آن ملزومات در حال ایجاد شدن هستند، البته با این تفاوت که صورت مذکور، عقب‌مانده است".

رضا مختاری اصفهانی، تاریخ‌پژوه:

بعد از انقلاب، تاریخ حتی از علوم سیاسی، سیاسی‎‌تر شد!

تاریخ ایرانکتاب‎‌های «اقتصاد سیاسی ایران» اثر هما کاتوزیان و «ایران بین دو انقلاب» نوشته یرواند آبراهامیان با توجه به انتشار منابع و اسناد جدید دچار خدشه شده‌‎اند، اما با توجه به ضعف تاریخ‌‎پژوهی در داخل همچنان مورد ارجاع و استناد قرار می‌‎گیرند.

از دارالفنون تا پارلمان؛ مسیر مشترک تحول در ایران و عثمانی

تاریخ ایراناز میانه‌های همین قرن و پس از تجربه شکست اصلاحات تنظیماتی راهکار مشترک اهل نظر در هر دو کشور برای درمان عقب‌ماندگی ملل شرقی در برابر اروپاییان در کالبد «مشروطه» رخ کرد.

در نشست علمی «رفتارشناسی انگلیس در نهضت مشروطه ایران» مطرح شد

پیروزی مشروطه، یک پیروزی برای انگلستان در رقابت با روسیه نیز بود

تاریخ ایرانعلیرضا علی‌صوفی استاد دانشگاه، تحلیلی متفاوت از رفتار انگلستان ارائه داد و ضمن تأیید دخالت خارجی، گفت: جنبش مشروطه یک حرکت اصیل داخلی با مطالبه محوری «قانون» بود و نمی‌توان آن را یک نهضت شکست‌خورده یا منحرف‌شده دانست...

تفاوت موضع شیخ فضل‌الله نوری و سید محمدکاظم طباطبایی‌یزدی در قبال مشروطه

مشروطه نتیجه تلاش نیم قرن پیش از آن؛ ضرورتی تاریخی و نه توطئه خارجی / اختلافات ریشه‌ای؛ از مشروطه‌خواهان تا مستبدین

اخبار اندیشهمی‌دانیم که مبانی میرزای‌نایینی درباره مشروطه و درباره دولت در عصر غیبت با موضع آخوند تمایزی مهم و اساسی داشت؛ گرچه هر دو در عمل موید مشروطه بودند. در طرف مقابل هم موضع فقهی و سیاسی شیخ فضل‌الله نوری در مخالفت با مشروطه به کلی با موضع فقهی سید یزدی اختلاف داشت. این نکته از چندین اثر فقهی و استنباطی صاحب عروه معلوم است...تامل در آثار فقهی این دو به روشنی گواهی است بر اختلاف اصولی آن دو در امر مشروطیت.

محبوب قاجار و مغضوب پهلوی که سرانجام ماشه را در مغز خود چکاند

تاریخ ایرانمحمدولی‌خان راه‌حل را در نوشتن وصیتی کوتاه برای تدفین بدون آداب خود به پسر بزرگترش و چکاندن ماشه تپانچه‌ای بر شقیقه خود دید تا دیگر شاهد این تالمات و رنج‌ها نباشد!

منجی متمم قانون اساسی مشروطه چه کسی بود؟

تاریخ ایراندر اولین مصاحبه مطبوعاتی‌اش با روزنامه آیندگان گفت: «نخستین و بزرگ‌ترین وظیفه این سازمان، سبک‌ کردن بار چندین‌ هزارتُنی پرونده‌های راکد و اوراق زائدی است که دستگاه‌های دولتی را فلج کرده است»

نخستین ایرانی و مسلمان آکسفورد؛ همسفر دومین سفر ناصرالدین‌شاه به فرنگ بود

تاریخ ایراناز اقدامات دیگرش، جایگزین کردن میز و صندلی به جای بساط سنتی در وزارتخانه و بردن نظم و انضباط و ثبت رسمی بودند.

تضادهای حکومت شاه با نظامات مشروطه/ قسمت ۲

مشروطه‌خواه یا مطلقه‌ساز؟ تضاد پنهان حکومت پهلوی

تاریخ ایراننظارت نمایندگان بر دولت، از سوی شاه با برچسب‌هایی چون «باج‌خواهی» بی‌اعتبار می‌شد، ساختار بودجه کشور با تصمیمات فردی دربار دور زده می‌شد...

در سوگ دکتر کریم سلیمانی مقدم استاد دانشگاه

روایت اکبری از دغدغه های سلیمانی در باره جریان تحریف مشروطه، نهضت ملی و انقلاب ۵۷ / نظریه پردازی که روایت تمدنی اش ناتمام ماند

اخبار اندیشهایشان (دکتر سلیمانی) بنا به همان فهم تمدنی، تاکید داشتند که مردم ایران به خوبی میان دعوای خانگی گسترده و انتقاد به کجروی ها، سیاست ها، مدیریت و حکمرانی غلط، با تهاجم و تجاوز خارجی که هدف اش فروپاشی کلیت ایران است، تفاوت قائل می شوند. این موضوعی است که بسیاری قادر به درک آن نیستند. بنابر این فهم است که جامعه ایران می‌تواند میان دعوای خانگی اش، با آتشی که دشمن می خواهد در خانه اش بیندازد، تفکیک قائل شود.

انقلاب یا اصلاح؛ مارکوزه در برابر پوپر

اخبار اندیشههربرت مارکوزه، به عنوان متفکری وفادار به سنت مارکسیستی، دولت‌های سرمایه‌داری غربی را نظام‌هایی تحمیق کننده، سرکوب‌گر و غیرقابل اصلاح می‌داند، که باید به وسیله انقلاب‌های خشونت آمیز واژگون شود. در مقابل او، کارل ریموند پوپر، به عنوان متفکری لیبرال، قرار می‌گیرد که با پذیرش محدودیت شناخت آدمی، با انقلاب و «براندازی» خشونت آمیز نظام‌های سیاسی مخالفت می‌کند. پوپر با یادآوری تجربه انقلاب‌های انگلستان، فرانسه و روسیه، به ما می گوید که «حاصل واژگونی خشونت آمیز، اغلب دیکتاتوری است»

عاشورا و خودآگاهی ایرانیان / رویکردهای ایرانی به واقعه عاشورا تلاشی در جهت فهم دوباره عاشورا در فرهنگ ایرانی

اخبار اندیشهباشگاه اندیشه نشست گفت و گو سوگواران، با موضوع «عاشورا و خودآگاهی ایرانیان» را برگزار می کند.

تناقض‌های حکومت شاه با نظامات مشروطه/ قسمت ۱

چرا مشروطه‌خواهی با حمایت از پهلوی در تضاد است؟

تاریخ ایرانشاه در موارد متعدد، پرونده‌های سیاسی را به دادگاه‌های نظامی ارجاع می‌داد؛ ازجمله در سال ۱۳۳۲ دکتر محمد مصدق در دادگاه نظامی محاکمه شد. یا در سال ۱۳۴۲ سران نهضت آزادی ایران... در دادگاه بدوی نظامی محاکمه شدند.

در نشست کلاب‌هاوسی «مشروطه ایران و عثمانی؛ تاثیرها و تاثرها»

حسن حضرتی: بخش قابل توجهی از میراث مکتوب ترکیه به فارسی نوشته شده/ تفرشی: شش هزار برگز سند تحویل وزارت خارجه دادیم بعدا گفتند همه سوخته و از بین رفته

تاریخ ایرانحسن حضرتی: زبان فارسی برای ترک‌ها ابزاری است برای خواندن مولانا، مثنوی و کلیات شمس، و فهم بخشی از تاریخ و هویت خودشان. سلاجقه روم بسیاری از آثار تاریخی‌شان را به فارسی نوشته‌اند و ساختار دیوانی‌شان برگرفته از نظم اداری ایرانی بوده است.

بیداری ایرانیان / واکاوی نقش و تاثیر روشنفکران در انقلاب مشروطه ایران

اخبار اندیشهروشنفکران در مسیر ایجاد تغییرات اساسی در ساختار سیاسی ایران، با تاسیس احزاب، انجمن‌ها و تشکل‌های مختلف سیاسی، موفق به بسیج مردم و جلب مشارکت اقشار مختلف جامعه شدند. احزاب و سازمان‌های سیاسی چون حزب دموکرات، حزب مشروطه‌خواه و انجمن‌های آزادیخواه، از جمله نهادهایی بودند که توسط روشنفکران تاسیس و هدایت می‌شدند.

در نشست بررسی «تاریخ مشروطه ایران»

منصوره اتحادیه: کسروی به نفوذ چپ در انقلاب مشروطه توجه نکرده است

تاریخ ایرانبدون کمک علما، انقلاب مشروطه آغاز نمی‌شد؛ زیرا اگر مردم تهییج نمی‌شدند، حرکت به راه نمی‌افتاد. پس از شروع مجلس شورای ملی، روحانیون از تریبون‌ها سخنرانی و روند حرکت را هدایت کردند.

این شخص مشروطه تبریز را به چشم دیده است

تاریخ ایراناو به‌خوبی ستارخان و باقرخان را می‌شناسد و به شجاعت‌های سردار ملی در ایام محاصره خانه‌اش پرداخته است.

پروژه ناتمام مشروطیت در ایران!

اخبار اندیشهپروژه مشروطیت در راه تحقق اهداف خود با دو مانع اساسی روبرو شد: ۱. نبود نهادهای فراگیر و توازن میان قدرت دولت و جامعه؛ ۲. فقدان درک مدرن از دولت و قانون. این دو مانع چرخه فضیلت را از کار انداخت و موجب شد که نه استبداد مهار شود و نه حکومت قانون به ثبات برسد. مشروطیت در ایران نقطه عطفی بود که مسیر تازه‌ای را گشود، اما همچنان ناتمام ماند. تحقق کامل اهداف مشروطه و گذار به دولت مدرن در ایران، پروژه ای است بلند مدت که به بازسازی نهادی، توازن قدرت دولت و جامعه و فهم دقیق دولت و قانون در جهان مدرن نیاز دارد.

ملایی توانی در نشست «تهران تب‌آلود»:

پارلمانی با آن قدرت و درخشش در ۱۱۹ سال پیش، امروز به ضعیف‌ترین پارلمان ایران بدل شده

تاریخ ایراندر تاریخ‌نگاری مشروطه، شیخ فضل‌الله نوری در جایگاه شخصیتی خوش‌نام و قابل دفاع قرار ندارد. دست‌کم در ادبیات تاریخی موجود، غالب نویسندگان نگاهی انتقادی و بدبینانه نسبت به او داشته‌اند.

اولین بازیگر واقعی سینمای ایران این پادشاه قاجار بود/ جای خالی یک تاریخ بر پرده سینما

تاریخ ایرانواقعیت این است سینما برخلاف غرب که در درون تحولات اجتماعی و فرهنگی و از بطن جامعه و زندگی مردم و درواقع نهادهای مدنی سر برآورد، در ایران در ساحت سیاست و بستر قدرت، ظهور کرد و شاید گزافه نباشد بگوییم تولد سینما در ایران یک تولد سیاسی و یک سزارین بود که کودکی معیوب زایید.

کسروی روند تنزل ایران را بعد از مرگ کدام پادشاه می‌داند؟

تاریخ ایراناحمد کسروی منشاء مشروطه را «بیداری ایرانیان» می‌داند. منظور کسروی از بیداری ایرانیان، وقوف آن‌ها به عقب‌ماندگی و ضعف در برابر کشورهای پیشرفته و اعتراض به حکومت استبدادی است.

وکیل پایه یک دادگستری در کرمانشاه:

فرمان مشروطیت؛ آغاز قانون‌گرایی و تبلور حقوق ملت در ایران

کرمانشاهوکیل پایه یک دادگستری در کرمانشاه گفت: صدور فرمان مشروطیت، نقطه عطف فراگیری حکومت قانون و رسمیت یافتن حقوق مردم در نظام سیاسی ایران بود؛ فرمانی که مسیر عبور از استبداد به ساختار قانون‌مدار را هموار کرد و آزادی‌های اساسی و حقوق شهروندی را در بستر جامعه نهادینه ساخت.

تولد زبان، ادبیات نوین فارسی و اندیشه در مشروطه

اخبار اندیشهرمان «تهران مخوف» با وجود تمام نواقص و کاستی‌هایش، بی‌گمان تأثیر چشمگیری در آثار نویسندگان آینده و در بیداری مردم ایران داشته است.تأثیر انقلاب مشروطه بر ادبیات داستانی ایران را می‌توان در سه سطح زبان، ادبیات و اندیشه مشاهده کرد. پس از مشروطه، نویسندگان بیشتر به موضوعات اجتماعی مانند آزادی، عدالت و حقوق فردی پرداختند.