مشروطه

تضادهای حکومت شاه با نظامات مشروطه/ قسمت ۲

مشروطه‌خواه یا مطلقه‌ساز؟ تضاد پنهان حکومت پهلوی

تاریخ ایراننظارت نمایندگان بر دولت، از سوی شاه با برچسب‌هایی چون «باج‌خواهی» بی‌اعتبار می‌شد، ساختار بودجه کشور با تصمیمات فردی دربار دور زده می‌شد...

در سوگ دکتر کریم سلیمانی مقدم استاد دانشگاه

روایت اکبری از دغدغه های سلیمانی در باره جریان تحریف مشروطه، نهضت ملی و انقلاب ۵۷ / نظریه پردازی که روایت تمدنی اش ناتمام ماند

اخبار اندیشهایشان (دکتر سلیمانی) بنا به همان فهم تمدنی، تاکید داشتند که مردم ایران به خوبی میان دعوای خانگی گسترده و انتقاد به کجروی ها، سیاست ها، مدیریت و حکمرانی غلط، با تهاجم و تجاوز خارجی که هدف اش فروپاشی کلیت ایران است، تفاوت قائل می شوند. این موضوعی است که بسیاری قادر به درک آن نیستند. بنابر این فهم است که جامعه ایران می‌تواند میان دعوای خانگی اش، با آتشی که دشمن می خواهد در خانه اش بیندازد، تفکیک قائل شود.

انقلاب یا اصلاح؛ مارکوزه در برابر پوپر

اخبار اندیشههربرت مارکوزه، به عنوان متفکری وفادار به سنت مارکسیستی، دولت‌های سرمایه‌داری غربی را نظام‌هایی تحمیق کننده، سرکوب‌گر و غیرقابل اصلاح می‌داند، که باید به وسیله انقلاب‌های خشونت آمیز واژگون شود. در مقابل او، کارل ریموند پوپر، به عنوان متفکری لیبرال، قرار می‌گیرد که با پذیرش محدودیت شناخت آدمی، با انقلاب و «براندازی» خشونت آمیز نظام‌های سیاسی مخالفت می‌کند. پوپر با یادآوری تجربه انقلاب‌های انگلستان، فرانسه و روسیه، به ما می گوید که «حاصل واژگونی خشونت آمیز، اغلب دیکتاتوری است»

عاشورا و خودآگاهی ایرانیان / رویکردهای ایرانی به واقعه عاشورا تلاشی در جهت فهم دوباره عاشورا در فرهنگ ایرانی

اخبار اندیشهباشگاه اندیشه نشست گفت و گو سوگواران، با موضوع «عاشورا و خودآگاهی ایرانیان» را برگزار می کند.

تناقض‌های حکومت شاه با نظامات مشروطه/ قسمت ۱

چرا مشروطه‌خواهی با حمایت از پهلوی در تضاد است؟

تاریخ ایرانشاه در موارد متعدد، پرونده‌های سیاسی را به دادگاه‌های نظامی ارجاع می‌داد؛ ازجمله در سال ۱۳۳۲ دکتر محمد مصدق در دادگاه نظامی محاکمه شد. یا در سال ۱۳۴۲ سران نهضت آزادی ایران... در دادگاه بدوی نظامی محاکمه شدند.

در نشست کلاب‌هاوسی «مشروطه ایران و عثمانی؛ تاثیرها و تاثرها»

حسن حضرتی: بخش قابل توجهی از میراث مکتوب ترکیه به فارسی نوشته شده/ تفرشی: شش هزار برگز سند تحویل وزارت خارجه دادیم بعدا گفتند همه سوخته و از بین رفته

تاریخ ایرانحسن حضرتی: زبان فارسی برای ترک‌ها ابزاری است برای خواندن مولانا، مثنوی و کلیات شمس، و فهم بخشی از تاریخ و هویت خودشان. سلاجقه روم بسیاری از آثار تاریخی‌شان را به فارسی نوشته‌اند و ساختار دیوانی‌شان برگرفته از نظم اداری ایرانی بوده است.

بیداری ایرانیان / واکاوی نقش و تاثیر روشنفکران در انقلاب مشروطه ایران

اخبار اندیشهروشنفکران در مسیر ایجاد تغییرات اساسی در ساختار سیاسی ایران، با تاسیس احزاب، انجمن‌ها و تشکل‌های مختلف سیاسی، موفق به بسیج مردم و جلب مشارکت اقشار مختلف جامعه شدند. احزاب و سازمان‌های سیاسی چون حزب دموکرات، حزب مشروطه‌خواه و انجمن‌های آزادیخواه، از جمله نهادهایی بودند که توسط روشنفکران تاسیس و هدایت می‌شدند.

در نشست بررسی «تاریخ مشروطه ایران»

منصوره اتحادیه: کسروی به نفوذ چپ در انقلاب مشروطه توجه نکرده است

تاریخ ایرانبدون کمک علما، انقلاب مشروطه آغاز نمی‌شد؛ زیرا اگر مردم تهییج نمی‌شدند، حرکت به راه نمی‌افتاد. پس از شروع مجلس شورای ملی، روحانیون از تریبون‌ها سخنرانی و روند حرکت را هدایت کردند.

این شخص مشروطه تبریز را به چشم دیده است

تاریخ ایراناو به‌خوبی ستارخان و باقرخان را می‌شناسد و به شجاعت‌های سردار ملی در ایام محاصره خانه‌اش پرداخته است.

پروژه ناتمام مشروطیت در ایران!

اخبار اندیشهپروژه مشروطیت در راه تحقق اهداف خود با دو مانع اساسی روبرو شد: ۱. نبود نهادهای فراگیر و توازن میان قدرت دولت و جامعه؛ ۲. فقدان درک مدرن از دولت و قانون. این دو مانع چرخه فضیلت را از کار انداخت و موجب شد که نه استبداد مهار شود و نه حکومت قانون به ثبات برسد. مشروطیت در ایران نقطه عطفی بود که مسیر تازه‌ای را گشود، اما همچنان ناتمام ماند. تحقق کامل اهداف مشروطه و گذار به دولت مدرن در ایران، پروژه ای است بلند مدت که به بازسازی نهادی، توازن قدرت دولت و جامعه و فهم دقیق دولت و قانون در جهان مدرن نیاز دارد.

ملایی توانی در نشست «تهران تب‌آلود»:

پارلمانی با آن قدرت و درخشش در ۱۱۹ سال پیش، امروز به ضعیف‌ترین پارلمان ایران بدل شده

تاریخ ایراندر تاریخ‌نگاری مشروطه، شیخ فضل‌الله نوری در جایگاه شخصیتی خوش‌نام و قابل دفاع قرار ندارد. دست‌کم در ادبیات تاریخی موجود، غالب نویسندگان نگاهی انتقادی و بدبینانه نسبت به او داشته‌اند.

اولین بازیگر واقعی سینمای ایران این پادشاه قاجار بود/ جای خالی یک تاریخ بر پرده سینما

تاریخ ایرانواقعیت این است سینما برخلاف غرب که در درون تحولات اجتماعی و فرهنگی و از بطن جامعه و زندگی مردم و درواقع نهادهای مدنی سر برآورد، در ایران در ساحت سیاست و بستر قدرت، ظهور کرد و شاید گزافه نباشد بگوییم تولد سینما در ایران یک تولد سیاسی و یک سزارین بود که کودکی معیوب زایید.

کسروی روند تنزل ایران را بعد از مرگ کدام پادشاه می‌داند؟

تاریخ ایراناحمد کسروی منشاء مشروطه را «بیداری ایرانیان» می‌داند. منظور کسروی از بیداری ایرانیان، وقوف آن‌ها به عقب‌ماندگی و ضعف در برابر کشورهای پیشرفته و اعتراض به حکومت استبدادی است.

وکیل پایه یک دادگستری در کرمانشاه:

فرمان مشروطیت؛ آغاز قانون‌گرایی و تبلور حقوق ملت در ایران

کرمانشاهوکیل پایه یک دادگستری در کرمانشاه گفت: صدور فرمان مشروطیت، نقطه عطف فراگیری حکومت قانون و رسمیت یافتن حقوق مردم در نظام سیاسی ایران بود؛ فرمانی که مسیر عبور از استبداد به ساختار قانون‌مدار را هموار کرد و آزادی‌های اساسی و حقوق شهروندی را در بستر جامعه نهادینه ساخت.

تولد زبان، ادبیات نوین فارسی و اندیشه در مشروطه

اخبار اندیشهرمان «تهران مخوف» با وجود تمام نواقص و کاستی‌هایش، بی‌گمان تأثیر چشمگیری در آثار نویسندگان آینده و در بیداری مردم ایران داشته است.تأثیر انقلاب مشروطه بر ادبیات داستانی ایران را می‌توان در سه سطح زبان، ادبیات و اندیشه مشاهده کرد. پس از مشروطه، نویسندگان بیشتر به موضوعات اجتماعی مانند آزادی، عدالت و حقوق فردی پرداختند.

تحریف:مشروطه، جنبش همگان یا توطئه اقلیت؟ / از ناکامی مشروطه تا تولد انقلاب؛ نگاه رهبران انقلاب ۵۷ به یک پروژه ناتمام

اخبار اندیشهبه باور نویسندگان، روند تهی‎ شدن از مشروطه روندی تدریجی بود که به مرور رخ داد. کتاب «تهی ‎شدن از مشروطه» را شاید بتوان روایتی از بی‎عقبه ‎شدن جنبشی دانست که با آرمان حریت و مساوات شکل گرفت اما با ناکامی مواجه شد. این ناکامی بعدها توسط فرزندان مشروطه نیز امتداد یافت تا آنجا که آرمان‎ها و مفاهیمش یا تحریف شدند یا به محاق رفتند. اگر توسعه را اصلی‎ترین هدف مشروطه بدانیم، فرزندان مشروطه در سیر حوادث یا در سلطنت پهلوی به دنبالش رفتند یا در انقلاب علیه آن و پایان مشروطیت. با چنین تعریفی، مشروطه نه موضوعی تاریخی که موضوع و مسأله ‎ای برای امروز و فردای  ایران است.

وزیر تحریرات مظفرالدین‌شاه روایت می‌کند

چالش بر سر قید «اسلامی» یا «ملی» برای مجلس، هنگام صدور فرمان مشروطه

تاریخ ایرانآن گفت‌وگوهای قدیم فی‌مابین مسلمان و غیره به‌کلی برداشته شده و قوه بزرگی در همه مواقع به قوت مسلمانان و این مردم افزوده شد و این اقدامات این چند روز به شوکت مالی و جانی این مردم افزود و خیلی قوت گرفت.

مشروطه؛ جنبش پرسوءتفاهم

تاریخ ایراندر سال‌های اخیر دو نگاه متضاد اما در یک جهت، حضور طیف‌ها و طبقات مختلف اجتماع در این جنبش را نفی کرده و در نگاهی تقلیل‌گرایانه آن را به بابیان ازلی یا بهائیان نسبت داده‌اند.

سطور ناخوانده‌ای از استقلال مالیه ایران به مناسبت سالگرد صدور فرمان مشروطه

جنگ مشروطه خواهان برای استقلال و توسعه اقتصادی / تحولات ساختاری از مشروطه آغاز شد یا پهلوی اول؟/ روسیه و انگلیس مانع نوسازی اقتصادی مشروطه خواهان

اخبار اندیشهبه‌رغم همه مقاومت‌ها و کارشکنی‌های قدرت‌های خارجی و نیروهای داخلی وابسته، حرکت آغاز شده در مشروطه، سرآغاز دغدغه استقلال و عدالت اقتصادی در ایران شد؛ دغدغه‌ای که سال‌ها بعد همچنان در آرمان‌های ملی و مبارزات اجتماعی ایران تداوم یافت و الهام‌بخش نسل‌های بعدی گردید. مشروطه با برجسته کردن اهمیت نهادسازی و شفافیت مالی، ایران را در مسیر شکل‌گیری دولت و جامعه‌ای قانون‌مند و پاسخگو قرار داد و نقطه عطفی در تاریخ نوسازی و توسعه اقتصادی کشور رقم زد.

چرا مشروطه شکست خورد؟

تاریخ ایرانکودتای سیّم حوت سال ۱۲۹۹ و برآمدن رضاشاه، نتیجه این نگرانی و تکاپو بود. این بخش از تاریخ پس از مشروطیت بسیار مهم‌تر از اصلِ ماجرای انقلاب مشروطیت و بسیار درس‌آموزتر از آن است.

۱۴ مرداد؛ روزی برای پاسداشت آزادی، قانون و کرامت انسانی در ایران

کرمانشاهچهاردهم مردادماه یادآور صدور فرمان تاریخی مشروطیت و سرآغاز نظام مردم‌سالار ایران است؛ روزی که همزمان با روز حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی، ضرورت توجه به اصول آزادی، عدالت و احترام به ارزش‌های والای انسانی را بار دیگر به جامعه گوشزد می‌کند و ما را به میراث گران‌سنگ دفاع از کرامت بشر و حقوق ملت فرامی‌خواند.

یحیی فوزی، استاد علوم سیاسی دلایل شکست مشروطه را بررسی کرد

چرا مشروطه « پروژه ناتمام» شد؟/ سردرگمی رهبران و نخبگان و بی اعتمادی مردم، مشروطه را زمین زد

اخبار اندیشههرچند طبقات مختلفی شامل روحانیون، روشنفکران، بازاریان، زنان، اقوام و اقلیت‌ها در نهضت حضور داشتند، اما عدم انسجام و سردرگمی میان رهبران و نخبگان، موجب کاهش اعتماد مردم و جدایی آنان از انقلاب مشروطه شد. تجربه مشروطه نشان می‌دهد که جنبش‌ها بدون حمایت و همراهی واقعی مردم به سرعت به شکست می‌انجامند.

پذیرش مشروطه حکومت قاجار را از فروپاشی نجات داد

تاریخ ایراننقطه عطف حرکت آزادی‌خواهانه ملت ایران، صدور فرمان تأسیس مجلس شورا توسط مظفرالدین‌شاه بود. پادشاه در یازدهمین سال سلطنت خود، طی دستخطی خطاب به مشیرالدوله تأسیس «دارالشورا» یا مجلس شورای ملی را می‌پذیرد.

تاملی بر میراث مشروطه در حقوق عمومی امروز

اخبار اندیشهنشست «تاملی بر میراث مشروطه در حقوق عمومی امروز»، در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار می شود.

۶ مرداد ۶۸

وقتی نگاه‌ها به هاشمی بود نه تغییرات قانون اساسی

تاریخ ایران۶ مرداد ۱۳۶۸ همه‌پرسی اصلاح قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۵۸ برگزار شد. ۵۴.۵ درصد واجدان شرایط در آن شرکت کردند و از این جمعیت یا از ۱۶ میلیون و ۴۵۶ هزار و ۷۷۱ ایرانی ۱۶ میلیون و ۲۵ هزار و ۴۵۹ نفر به آن رأی دادند که معادل ۹۷ درصد شرکت کنندگان بود. چرا که مخالفان طبعا شرکت نکردند.

دایره‌المعارف رجال سه قرن اخیر ایران از نگاه یک سندپژوه

تاریخ ایرانتاریخ رمان و داستان نیست که برای کسب مطلوبیت خاطر مطالعه شود، تاریخ را باید خواند و از آن عبرت گرفت، این شعار نیست بلکه از ملزومات است، بخصوص مسئولینی که تصمیم‌گیرنده هستند اگر تاریخ ندانند امکان دارد که در موارد حساس با تصمیماتی ناشی از عدم آگاهی به تاریخ دچار اشتباه شوند.