فریبا فرهادیان: آمارها نشان می‌دهند که بیماری‌های قلبی قاتل اصلی انسان‌ها محسوب می‌شوند و بیش از هر بیماری یا عامل دیگری جان انسان‌ها را تهدید می‌کنند؛ با این‌وجود روش سلول‌درمانی هنوز نتوانسته است جوابگوی درمان این بیماری باشد.
نشریه نیچر نیز در شماره اخیر خود به یک کار تحقیقاتی جدید اشاره کرده که شاید بتواند امیدی برای درمان بیماری‌های قلبی به شیوه سلول‌درمانی باشد. عده‌ای از محققین توانسته‌اند به چیزی برسند که می‌تواند سلول‌درمانی قلب را به واقعیت نزدیک‌تر کند. چیزی که کنث چیین و تیم تحقیقاتی‌اش از بیمارستان عمومی ماساچوست در بوستون پیدا کرده‌اند، سلول‌های جنینی بافت قلب است که توانایی تولید انواع مختلفی از بافت قلب را همزمان با رشد خود دارند.
این تیم تحقیقاتی پیش از این توانسته بود این سلول‌ها را در بدن موش شناسایی کند. به گفته آن‌ها سلول‌های جنینی قلب دارای فاکتور رونویسی ژنتیکی با نام IsL1 هستند و این توانایی را دارند که انواع دیگری از سلول‌ها از قبیل سلول‌های عضله قلب، عضله صاف و نیز سلول‌های رگ‌های خونی را بسازند. درواقع این محققان توانستند نشان دهند که سلول‌های قلبی چگونه تمایز می‌یابند.
سلول‌های مذکور گرچه در بدن موش‌ها فقط 2 روز عمر می‌کردند، اما می‌توانستند در جنین انسان به‌مدت چندین هفته زنده بمانند. این موضوع نشان می‌دهد که گرچه سلول‌های جنینی نمی‌توانند به سرعت به انواع اصلی بافت قلبی تمایز یابند؛ اما بیانگر این نکته مهم است که قلب دارای منبع سرشاری از سلول‌های چند پتانسیلی است که می‌توانند همزمان با رشد قلب به انواع بافت قلبی تمایز یابند.
براساس همین موضوع بود که محققان نتیجه گرفتند سلول‌درمانی قلب را می‌توان از طریق سلول‌های جنینی به طرز موثرتری انجام داد.
فلیپ مناشه، جراح قلب بیمارستان جورج پامید واقع در پاریس، به این یافته با کمی شک و تردید می‌نگرد. او معتقد است که یافته چیین و گروهش، تحقیقی جالب و بنیادی است؛ اما این پرسش را نیز پیش روی این محققان قرار می‌دهد که آیا ممکن است بتوان این سلول‌ها را به‌صورت انتخابی ایزوله کرد و از آن‌ها برای درمان بیماران قلبی سود جست؟
مناشه خود جواب این پرسش را بیان کرده است. او بر این باور است که چنین کاری غیرممکن است، زیرا IsL1 پروتئینی است که ژن‌ها را خاموش و روشن می‌کند و بنابراین باید در عمق هسته سلول قرار گرفته باشد و این درحالی است که فناوری‌های قوی و پیشرفته امروز تنها قادرند پروتئین‌های سطحی سلول‌ها را پیدا و جدا کنند.
مراحل اولیه
با علم امروزی چیین مجبور است برای شناسایی سلول‌هایی که فاکتور مذکور را تولید می‌کنند، از برچسب‌های فلورسنتی مهندسی‌شده ژنتیکی استفاده کند. همین نکته باعث شده است آزمایش وی هنوز نتواند به مرحله کلینیکی و بالینی برسد، چون در مورد کار با این سلول‌ها مقداری احتیاط شرط عقل است. با این وجود چیین بی‌کار ننشسته و معتقد است می‌توان از آن‌ها برای کمک به بررسی داروهای قلبی و یا مدل‌سازی بیماری‌های مادرزادی طفولیت که منجر به نقص قلب می‌شوند، استفاده کرد. وی اعتقاد دارد که آینده از آن این سلول‌هاست و محققان خواهند توانست با درجه بالایی از اطمینان ، از آن‌ها در درمان بیماری‌های قلبی استفاده کنند.
راج ماکار، کاردیولوژیست مرکز پزشکی Cedars-Sinai در لس‌آنجلس در این زمینه گفته که باید در هنگام کار با این فاکتور به تاثیرات آن بر سلول‌های دیگر هم توجه داشت.
امروزه برای درمان بیماری‌های قلبی از سلول‌هایی استفاده می‌شود که از مغز استخوان، قلب و یا عضله اسکلتی گرفته شده‌اند. البته محققان بیشتر به استفاده از سلول‌هایی که از مغز استخوان گرفته می‌شوند روی آورده‌اند، چون راحت‌تر می‌توان آن‌ها را جمع‌آوری کرد. این سلول‌ها می‌توانند با ترشح عامل رشد، قلب را به ساخت رگ‌های خونی جدید تحریک کنند که منجر به حفاظت از بافت قلب می‌شود.
نظر شما