ایران از ظرفیت‌های خود برجام یعنی مواد 26 و 36 آن دارد استفاده می‌کند و بخشی از تعهدات خودش را به حالت تعلیق درآورده و این به معنای نقض برجام نیست. برجام الان عملا در حالت کما بسر می‌برد و اولین ضربه را هم آمریکایی‌ها به آن زدند. اما دغدغه جمهوری اسلامی ایران از آنجا که از چندی پیش هم تحریم‌های هسته‌ای شروع شد، این است که ضمن اینکه محدودیت‌های برجام حفظ می‌شود، محدودیت‌های جبری آمریکا هم بر آن اضافه شود و عملا حقوق هسته‌ای ایران تامین نشود.
لذا ایران بدون خروج از برجام به دنبال احیای قابلیت‌های هسته‌ای خود است و همانطور که همیشه گفته‌ام این با آنچه کره شمالی انجام می‌دهد، متفاوت است. نگاه و راهبرد کره شمالی ترساندن دنیاست ولی راهبرد جمهوری اسلامی ایران حق طلبانه است. ما اتفاقا هر گامی که برداریم بازرسان آژانس را دعوت می‌کنیم و در حضور آنها گام برداشته می‌شود و در حضور آنها کارهای جدید صورت می‌گیرد و پلمب‌ها شکسته می‌شود. درواقع در حضور بازرسان آژانس و با پذیرش بازرسی هاست. در چهار گامی که جمهوری اسلامی ایران برداشته و به سمت قابلیت‌های جدید رفته، هیچگونه نقصی در بازرسی‌ها ایجاد نکرده و بازرسی‌ها را کماکان حفظ کرده‌ایم.
لذا این رفتار، رفتاری در قالب دیپلماسی است. ولی با توجه به بدعهدی آمریکایی‌ها، ایرانی‌ها سعی می‌کنند حقوق هسته‌ای خود را حفظ کنند. اما اینکه آینده چه خواهد شد، معتقدم الان زمان به ضرر ایران دارد می‌گذرد. تولید نفت ایران به شدت کاهش پیدا کرده، تحریم‌های آمریکا ادامه داد و در چنین شرایطی طبیعتا ایرانی‌ها باید همه قابلیت‌های خود را در حوزه‌های مختلف احیا کنند و به گونه‌ای دیگر منافع خود را دنبال کنیم. اگر فکر کنیم با گام‌هایی از این نوع یعنی چهار گامی که کاملا با ملاحظات دیپلماتیک برداشته شده، با این گام‌ها دیپلماسی احیا می‌شود، معتقدم حتی تلنگری هم به دیپلماسی وارد نمی‌شود. چون الان آمریکایی‌ها درگیر مسائل خاص خودشان مثل استیضاح ترامپ هستند.
در سمت دیگر، اروپایی‌ها درگیر برگزیت هستند. منطقه دچار ناآرامی‌های خاص خودش هست. بنابراین موضوع هسته‌ای ایران برای خیلی از کشورها در حاشیه قرارگرفته. لذا مسئولان کشور باید راهکاری را در پیش بگیرند که طبق این راهکار بتوانیم فضایی را که به ضررمان هست تغییر دهیم. درحقیقت کشورهای اروپایی هم که در زمینه احیای دیپلماسی نتوانستند کاری را صورت دهند، حتما این کشورها برای ویران‌تر کردن آن گام برنخواهند داشت. چون بیش از حد نگران آینده تحولات هستند. ولی در سمت دیگر این راحت‌ترین راه است که ما منتظر بمانیم انتخابات جدید در آمریکا برگزار شود. اینکه ترامپ باز هم روی کار بیاید یا شخص دیگری و چه سیاستی خواهد داشت. باید راهبردی‌تر موضوع هسته‌ای ایران را دید و پذیرفت که جمهوری اسلامی ایران باید ابتکار عمل را در این تحولات به دست بگیرد.
* عضو کمیسیون سیاست خارجی مجلس
* منتشر شده در روزنامه ارمان 18 آبان 98
نظر شما