مجموعه باستانی شوش که بسیاری از صاحب‌نظران آن را مهم‌ترین مجموعه باستانی ایران لقب می‌دهند، باز هم مورد تجاوز قرار گرفت. طی روزهای گذشته، شهرداری شوش برای ایجاد یک بلوار، بخش‌هایی از عرصه باستانی کهن‌ترین پایتخت ایران را تخریب و تسطیح کرد. در اثر فعالیت ماشین‌آلات راهسازی بقایای خرده‌سفال، قطعات شکسته آجر و بقایای باستانی دیگر، از دل خاک بیرون آمد. احداث و توسعه این خیابان در دامنه تپه‌‌ای موسوم به ارگ یا آکروپل شوش است.
محوطه باستانی شوش چهار تپه باستانی وسیع با نام‌های آکروپل، آپادانا، صنعتگران و شاهی در دل خود دارد که هر کدام دارای ارزش‌های تاریخی بسیار مهمی هستند، به گونه‌ای که در کاوش‌های انجام‌شده در تپه مشهور به صنعتگران، باستان‌شناسان 15 لایه تمدنی مختلف را شناسایی کرده‌اند.
با این حال هیچ گاه حریم‌های چهارگانه این محوطه باستانی و اندازه‌های درست عرصه آن از سوی متولیان امور مشخص نشد تا تخریب و تعدی به حریم محوطه و آثار تاریخی موجود در آن ادامه داشته باشد.
باستان‌شناسان وقت سازمان میراث فرهنگی کشور در سال 1367 بنا بر ضرورت پیش‌آمده ناشی از شرایط جنگ تحمیلی، حریم محوطه باستانی شوش را به 400 هکتار محدوده کردند؛ اما با گذشت 22 سال از آن زمان، حریم جدید شوش در بررسی‌های نهایی هزار و200هکتار در نظر گرفته شد. با این حال مناقشات بر سر حریم جدید به گونه‌ای است که سازمان‌ها و نهادهای شهری به دنبال کاهش حریم هزار و 200 هکتاری به 800 هکتار هستند، اما دوستداران میراث فرهنگی خواهان ثبت هزار و 200 هکتار هستند.
ساخت پیش‌دانشگاهی توسط آموزش و پرورش شوش، ساخت غیرقانونی هتل امیر زرگر، گودبرداری برای ساخت هتل لاله، احداث یک بنا در خیابان ایلام‌شهر شوش، ساخت و سازهای متعدد در خیابان طالقانی و... از جمله اصلی‌ترین ساخت و سازهایی هستند که محوطه تاریخی شوش را مورد تعرض قرار داده و شانس آینده این محوطه را برای ثبت جهانی با مخاطره روبه‌رو می‌کند. این در حالی است که طبق ماده «558» قانون مجازات اسلامی محوطه‌های تاریخی ثبت‌شده تحت محافظت هستند و هرگونه دخل و تصرف یا تعرض در آنها بر خلاف قانون است.
محوطه باستانی شوش یکی از مهم‌ترین سایت‌های تاریخی ایران و در شمار بی‌نظیرترین محوطه‌های باستانی جهان است که در سال 88 یک گروه باستان‌شناس نسبت به تعیین عرصه و حریم آن اقدامات علمی لازم را انجام دادند که پس از گذشت ماه‌ها از تحویل طرح یادشده هنوز به صورت رسمی تصویب نشده است.
مجموعه باستانی شوش که از سال 1387 به این سو، با انجام برنامه تعیین عرصه و حریم جدید، از جمله چالش‌برانگیزترین بحث‌ها را میان مدیران ارشد سازمان میراث فرهنگ و باستان‌شناسان برانگیخته است، بار دیگر مورد تعرض قرار گرفته است. طی سه سال گذشته حتی باستان‌شناسان پیشکسوت و کارشناسان قدیمی سازمان میراث فرهنگی لب به نقد گشوده و نسبت به تعرض به آن اعتراض کرده‌اند.
مجموعه باستانی شوش در سال 1367 در شرایط اضطراری سال‌های جنگ تحمیلی توسط مهدی رهبر از باستان‌شناسان پیشکسوت، تعیین عرصه و حریم شد. رهبر در آن زمان عرصه شوش را 400 هکتار اعلام کرد. با این حال خود وی چندی بعد و در نتیجه کشفیات جدید باستان‌شناسی اعلام داشت که عرصه شهر باستان شوش بیش از آن 400 هکتاری است که در شرایط اضطراری جنگ مشخص کرده و باید مطالعات گسترده‌تری انجام شود. سپس در فروردین‌ماه سال 1387 گروهی به سرپرستی محمدتقی عطایی با مجوز پژوهشکده باستان‌شناسی کشور اقدام به تعیین عرصه شوش کردند. نتیجه این برنامه پژوهشی این بود که عرصه باستانی شوش هزار و 200 هکتار است.
با این حال طی جلساتی، مدیران سازمان میراث فرهنگی و مسوولان محلی به دلیل آنچه توسعه شهر جدید شوش و انطباق با واقعیات شهری نامیده‌اند، عرصه هزار و 200 هکتاری را به 800 هکتار تقلیل دادند. اما همان عرصه 800 هکتاری هم که کم و بیش مورد موافقت کارشناسان است، پس از گذشت چند سال به دلایلی نامعلوم هنوز مورد تصویب قرار نگرفته است. احداث بلوار و خیابان در پای تپه‌های آکروپل شوش و تخریب بقایای باستانی آن نه‌تنها درون عرصه تعیین‌شده در سال 1387 است، بلکه همچنین درون محدوده عرصه‌ای قرار دارد که در سال 1367 توسط مهدی رهبر، معین شده بود.
30145
نظر شما