افراد اخلاقی دزدی و جنایات خودشان را چگونه توجیه می کنند؟

 گروه اندیشه: چطور انسان هایی که به اخلاق، باور دارند، دست به شرارت می‌زنند؟ چگونه انسان‌هایی که به اخلاق باور دارند، دست به شرارت می‌زنند، سؤالی پیچیده است که پاسخ‌های متعددی می‌توان برای آن ارائه کرد. توجیه اخلاقی و توجیه وسیله با توسل به هدف،  مانند عملیات انتحاری یک تروریست، یا خفیف جلوه دادن یک عمل زشت مانند تعبیر کشتن غیرنظامیان به "خسارت جانبی" از این جمله هستند. آلبریت بندورا استاد دانشگاه استنفورد تلاش کرده دیدگاه اش را در این باره ارائه دهد. در ایران چند نوع از این توجیه ها رایج شده است. اگر من رشوه نخورم، دیگری می خوره، یا آنقدر در این کشور دزدی هست که کم کاری من در برابرش هیچی نیست، اگر راست می گی برو جلوی آن ها را بگیرد. مطلب زیر که در کانال علوم انسانی منتشر شده، از نظرتان می گذرد:

آلبرت بندورا استاد دانشگاه استنفورد:

"افراد معمولا دست به اعمال ناپسند نمی‌زنند مگر آنکه جنبه‌های غیراخلاقی آن اعمال را برای خودشان توجیه کرده باشند."او این حالت را "غیرفعال کردن کنترل درونی" نامید. این اتفاق چگونه روی می دهد؟

۱- توجیه اخلاقی: با تاکید بر اهداف متعالی رفتار غیراخلاقی طوری توجیه می شود که قابل دفاع یا حتی ستایش‌آمیز به نظر برسد. شستشوی مغزی هم مثالی از این روش است. ترویست های انتحاری با همین روش اقناع می شوند.
 ۲- حسن تعبیر: نامگذاری یک فعل غیراخلاقی با کلمات متفاوت که چهره‌ آن را می‌پوشاند. رهبران نازی کشتار یهودیان را "پاکسازی اروپا" می نامیدند، یا استفاده از "اختلاس" به جای دزدی.
 ۳- مقایسه با دیگران: در این روش فرد با مقایسه رفتار خود با نمونه هایی بدتر از سوی دیگران از عذاب وجدان خود کم می کند. "آنقدر تو این کشور دزدی میشه که از زیر کار در رفتن ما جلوش هیچی نیست".

 ۴- جابجایی یا تقسیم مسئولیت: فرد در این حالت مسئولیت را به گردن یک منبع خارجی می‌اندازد یا آن را میان جماعت بزرگی تقسیم می‌کند. در قتل عام "می لای" یک گروه از سربازان امریکایی پانصد غیر نظامی ویتنامی را شکنجه کردند، مورد تجاوز قرار دادند و کشتند. وقتی ۱۴ نفر از افسران محاکمه شدند مسئولیت را به گردن مافوق انداختند و البته رفع اتهام هم شدند!
 ۵- انسانیت‌زدایی از قربانی: منطق کلی این روش پست دانستن قربانی است. هرچه کیفیت قربانی بیشتر خدشه دار شود، آسیب رساندن به او سهل‌تر می شود. برده دانستن، کم عقل دانستن زنان و... از همین رفتارهاست.
 ۶_ مقصر دانستن قربانی: در این روش خود قربانی مسبب اصلی شرارت قلمداد می شود. کارگرانی که بدرفتاری کارفرما را دلیل دزدی خود می دانند، متجاوزی که می گوید سر و وضع قربانی تحریک آمیز بوده نمونه‌هایی ازاین مکانیسم هستند.

216216