مظفرالدین‌شاه: جمعیت زن و مردی که در راه می‌دیدیم همه به ما تعظیم و تعارف می‌نمودند

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، مظفرالدین‌شاه قاجار سفر نخست خود به فرنگ را در ماه آخر سال ۱۳۱۷ ه ق. آغاز کرد. او شرح همه روزهای این سفر را به صورت روزنوشت به نگارش درآورده است. در ادامه روزنوشت روز سه‌شنبه ۲۴ ربیع‌الثانی ۱۳۱۸ (۳۰ مرداد ۱۲۷۹) او را می‌خوانیم، زمانی که در بلژیک به سر می‌برد:

صبح رفتیم پایین قدری تیراندازی کردیم و چند قطعه عکس انداختیم، بعد از آن آمدیم جلوی بالکن قدری راه رفتیم. صبح قدری باران آمده هوا خیلی خوش و باطراوت شده بود. بعد وزیرهمایون را خواسته روزنامه [روزنوشت] عقب‌مانده را فرمودیم نوشت. ناهار صرف کردیم چند فقره بار مشتمل بر بعضی اشیا دکتر (ادکاک) برای ما از لندن خواسته آورده بودند. باز کردند، ملاحظه نمودیم.

سه ساعت بعدازظهر وزیر اول دولت بلجیک [بلژیک] (کنت دواسمت دونایر) به حضور آمد، جناب اشرف صدراعظم و سعدالدوله وزیرمختار ما هم بودند. قدری با وزیر بلجیک صحبت داشتیم، بسیار مرد عاقل فهمیده دانشمندی به نظر آمد. بعد از مرخصی او مادام مشارالیه (کنتس دواسمت دونایر) نیز به حضور آمد، قدری هم با او صحبت داشتیم. الحق زوجه وزیر هم زن فهمیده باهوشی است. او هم مرخص شده رفت.

بعد کالسکه خواسته سوار شده رفتیم در جنگل کناره دریا که آن‌جا را پارک قشنگی ساخته‌اند گردش کردیم. بعضی جاهای آن شبیه به اسکوی آذربایجان است که در آن‌جا به شکار می‌رفتیم. جناب اشرف صدراعظم و امیربهادر جنگ و وزیرهمایون همراه ما بودند. مدت طولانی با کالسکه رفتیم. جمعیت زن و مردی که در راه می‌دیدیم همه به ما تعظیم و تعارف می‌نمودند. وزیر دربار هم که قبل از وقت مرخصی گرفته به گردش رفته بود ما را در راه دیده اما چون با لباس غیررسمی بوده ما او را نشناخته بودیم. از چند جا عبور کردیم که راه‌آهن از زیر پای ما می‌گذشت. کشتی زیادی هم از بادی و بخاری در اسکله دریا دیدیم. خلاصه گردش کاملی کرده مراجعت به منزل نمودیم. شب بعد از صرف شام خودمان را به صحبت مشغول داشته، تا آخرشب استراحت نمودیم.

منبع: مظفرالدین‌شاه قاجار، «سفرنامه فرنگستان، سفر اول»، تهران: شرق، چاپ دوم، ۱۳۶۳، صص ۱۷۴-۱۷۳.

۲۵۹